آب، همچنان کالایی ارزان در ایران شایعه گرانی آب صحت ندارد

هر چند در کشور ما صرفه‌جویی در مصرف آب به شدت توصیه می‌شود، اما متاسفانه صرفه‌جویی نکردن و خشکسالی دهه‌های اخیر موجب شده وضعیت آب در کشور ما همیشه در وضعیت قرمز باشد. این وضعیت قرمز به خصوص در فصل گرم سال، شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد. همین موضوع سبب می‌شود هر از گاهی شایعاتی درباره آب مطرح و به مدد شبکه‌های اجتماعی در سطحی وسیع منتشر شود.
از ابتدای سال ۹۵ یکی از شایعات پرتکرار، افزایش قیمت آب بود که بارها و بارها از طریق رسانه‌ها عنوان شد؛ این شایعات به حدی رنگ و بوی واقعیت به خود گرفته بود که حتی جدول‌هایی نیز بر اساس افزایش نرخ آب از سوی این رسانه‌ها ارایه و به آن‌ها استناد می‌شد؛ اما در واقعیت به گفته وزارت نیرو، هنوز هیچ افزایشی در قیمت آب صورت نگرفته است و هیچ برنامه‌ای نیز برای افزایش قیمت آب وجود ندارد؛ این در حالی است که در بودجه سال ۹۵، افزایش قیمت آب پیش‌بینی شده است.
جدول پلکانی قیمت آب
دلیلی که سبب شد بسیاری درباره قیمت آب دچار اشتباه شوند، محاسبه پلکانی قیمت آب است. بر اساس جدول وزارت نیرو محاسبه آب‌بها به صورت پلکانی و در ۱۰ پله انجام می‌شود که متوسط وزنی آن‌ها از ابتدای مهرماه سال گذشته ۱۷ درصد رشد داشته؛ به طوری که ۰ تا ۵ مترمکعب آب توسط خانوارها در هر ماه در پله اول، ۵ تا ۱۰ مترمکعب پله دوم، ۱۰ تا ۱۵ مترمکعب پله سوم، ۱۵ تا ۲۰ پله چهارم، ۲۰ تا ۲۵ پله پنجم، ۲۵ تا ۳۰ پله ششم، ۳۰ تا ۳۵ پله هفتم، ۳۵ تا ۴۰ پله هشتم، ۴۰ تا ۵۰ پله نهم و بیش از ۵۰ مترمکعب در ماه پله دهم را تشکیل می‌دهند. افزایش نرخ آب‌بها برای پله‌های اول تا سوم هر یک ۱۰ درصد بوده است که نزدیک به ۵۵ درصد مصرف‌کنندگان کشور در این پله‌ها قرار می‌گیرند. برای پله دهم نیز رشد ۳۰ درصدی آب‌بها در نظر گرفته شده که با احتساب افزایش نرخ‌های در نظر گرفته شده برای سایر پله‌ها متوسط وزنی آن حدود ۱۷ درصد است.
هزینه‌های جانبی
اما به غیر از مبلغ آب‌بها، هزینه‌های دیگری نیز روی قبض مشترکین اعمال می‌شود که مبالغ چندان کمی هم نیست؛ این مبالغ ربطی به قیمت آب ندارد.
همزمان با آغاز اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۳۸۹، مبلغ آبونمان از قبوض حذف شد، اما دوباره از ابتدای مهرماه گذشته، ۱۰ هزار ریال به ازای هر واحد تجاری یا خانگی مصرف‌کننده آبونمان در ماه دریافت می‌شود. همچنین ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده، کارمزد فاضلاب و مبلغ ۱۵۰ ریال در مصرف هر مترمکعب آب بابت سهم آبفای روستایی از مشترکان دریافت می‌شود. این هزینه‌های جانبی در کنار چند هزینه دیگر به همراه مبلغ آب‌بها که در مطالب بالا توضیح دادیم، به عنوان مبلغ کل آب از مشترکان گرفته می‌شود.
بحران جدی آب
با آنکه قیمت قبض آب و هزینه نهایی که از مردم اخذ می‌شود اختلاف قیمت نسبتا زیادی دارد، اما آب در ایران همچنان کالای ارزان‌قیمت به حساب می‌آید و همین دلیل باعث شده که مصرف سرانه آب در ایران با بسیاری از کشورهای جهان تفاوت زیادی داشته و به شکل معناداری بیشتر باشد.
متاسفانه در کشور ما به دلیل فرسوده بودن شبکه آب و نبود زیر ساخت‌هایی مانند جدا بودن لوله‌کشی آب شرب و آب شست‌وشو سالانه آب زیادی هدر می‌رود که این موضوع برای کشوری که با بحران جدی آب روبه‌رو است می‌تواند نگران‌کننده باشد.