تک فرزندی و زنگ خطر پیری جمعیت

پروانه شریفی

تک فرزندی پدیده ای است که در جامعه امروزی دیده می شود و دلایل خودش را نیز دارد. بسیاری از زوجین که تصمیم به فرزندآوری می گیرند از همان ابتدا اعلام می کنند که داشتن یک فرزند در زندگی کفایت می کند .شاید نظر این گروه از زوجین درباره تک فرزندی مبنی بر شرایط سخت زندگی و مشکلات مالی و تربیت فرزند باشد. اما در مقابل گروهی دیگر از زوجین تمایل به داشتن فرزند زیاد دارند و معتقدند که شرایط زندگی خود به خود فراهم می شود یا با اضافه کردن شیفت کاری و وقت گذاشتن بیشتر از این تصمیم خود حمایت می کنند.

فرزندآوری در سراسر تاریخ از کار کردهای مهم خانواده بوده است. ترغیب خانواده ها به داشتن یک فرزند سبب شده تا والدین با شعار دو فرزند کافی است در عمل به یک فرزند اکتفا کنند. تک فرزندی گرچه پدیده جدیدی نیست اما می تواند اثرات نامطلوبی بر توازن جمعیتی داشته باشد. در میان آموزه های اسلامی نه تنها به تک فرزندی توصیه نشده بلکه با آن مخالفت و با رعایت شرایطی دعوت به ازیاد نسل شده است بگونه ای که در قرآن کریم تکثیر نسل به عنوان یکی از مهمترین اهداف ازدواج معرفی شده است.

زنگ خطری جدی برای جمعیت کشور

حیدرعلی عابدی  عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفتگو با خبرنگار ما گفت: گرایش خانواده ها به تک فرزندی زنگ خطری جدی برای جمعیت کشور است، شاید بتوان گفت اکثر زوجینی که تمایل به داشتن یک فرزند دارند از وضعیت مالی مناسبی نیز برخوردار هستند.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه گرایش خانواده‌های ایرانی به تک فرزندی زنگ خطری جدی است، ادامه داد: باید به صورت جدی به تبعات و آسیب های فرهنگی و اجتماعی پدیده تک فرزندی توجه کرد چون با رواج و گسترش این پدیده کشور به سمت پیری جمعیت پیش می رود  به طوری که برای مثال  زمانی می رسد که آموزش و پرورش  به اجبار باید از هر سه دبستان، دبیرستان و دانشگاه یکی را تعطیل کند.

وی افزود:  کمبود نیروی کار فعال از پیامدهای روی آوردن خانوداده های ایرانی به تک فرزندی است، نیاز اولیه توسعه اقتصادی هر کشوری  وجود نیورهای جوان، فعال، پویا وکارآمد است اما با این رویه ای که خانواده های ایرانی در پیش گرفتند باید شاهد بحران کاهش نیروی جوان و فعال در آینده نزدیک باشیم.

عابدی با اشاره به آسیب های رواج پدیده تک فرزندی  در کشور تصریح کرد: با گسترش این پدیده کشور با پیری جمعیت روبرو شده و به دلیل کمبود نیروی کار جوان تعداد زیادی از مشاغل کشور را مانند برخی از کشورهای اروپایی به اجبار اتباع بیگانه اشغال می کنند.

وی ادامه داد: به دلیل تبعات و آسیب های ناشی از پدیده تک فرزندی و بی رغبتی زوجین به فرزند آوری بیشتر که آینده کشور را با مشکلات بیشماری مواجه می کند  خانواده های ایرانی باید این موضوع را به عنوان یک هشدار تلقی کرده و نسبت به آن توجه جدی داشته باشند.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان در مجلس ، با بیان اینکه مشکل جمعیتی کشور با شعار حل نمی شود، ادامه داد: نباید فراموش کرد که مشکل جمعیتی کشور با شعار حل نمی شود بلکه رفع آن نیازمند اعمال سیاست های تشویقی مناسب  از سوی دولت مانند افزایش مرخصی زایمان، گسترش مهدهای کودک در نزدیک محل کار زوجین، رایگان شدن آزمایش ها و مراقبت های دوران بارداری، تحت پوشش قراردادن کلیه هزینه‌های پزشکی و مراقبتی فرزندان زیر ۱۸ سال و حمایت اقتصادی مناسب از زوجین نابارور است.

وی با اشاره به این که ناباروری نیز یکی از چالش هایی جمعیتی کشور است، تاکید کرد: دولت باید حمایت اقتصادی از زوجین نابارور را مد نظر قرار دهد، مشکل جمعیتی کشور تک بعدی نیست که بتوان به راحتی آن را رفع کرد زیرا باید به رفع تمامی ابعاد آن در کنار هم توجه داشته باشیم.

عابدی توضیح داد: ارائه تسهیلات مناسب به زوجین نیازمند برای فرزند آوری ضروری است؛  از آنجایی که برخی خانواده به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی تمایلی به فرزندآوری ندارند بنابراین دولت باید حمایت اقتصادی مناسبی را از خانواده های مذکور داشته باشد.

تهدید‌آمیز بودن ترویج فرهنگ غلط تک فرزندی

مدیرکل ثبت احوال استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار کیمیای وطن با اشاره به این که عارضه تک فرزندی، در مرحله اول فرزندان و خانواده ها و در ادامه کشور را دچار بحران می کند، اظهار کرد: در خانواده های تک فرزندی، مهارت های ارتباطی فرزند رشد نمی کند و در آینده نسل های بعدی از نعمت خویشاوند محروم هستند.

حسین غفرانی کجانی ادامه داد: ترویج فرهنگ غلط تک فرزندی در بین خانواده‌ها تبعات و آسیب‌های بسیار زیادی از جمله تکمیل نشدن رشد اجتماعی فرزندان و بیگانه شدن فرزندان با مفاهیمی چون عمو، خاله و عمه است.

مدیرکل ثبت احوال استان اصفهان با تاکید دوباره بر تهدید‌آمیز بودن ترویج فرهنگ غلط تک فرزندی و به تبع پیدا کردن جمعیتی کهن سال در جامعه گفت: از این رو امیدواریم مسئولان مختلف در سطح قانون‌گذاری و اجرایی برنامه‌ریزی‌های مورد نیاز را برای افزایش جمعیت در دستور کار قرار دهند.

غفرانی ادامه داد: کاهش تمایل به فرزندآوری نشانه ای از تغییر نگرش ها و غلبه تمایلات رفاه طلبانه بوده و می تواند تغییر نظام های تربیتی، بروز پدیده هایی نظیر فرزندسالاری و تغییر ارزش ها و رفتارها را به دنبال خواهد داشت.

وی با بیان این که ناباروری طیف قابل توجه زوجین، یکی از علل کاهش رشد جمعیت در ایران است، تصریح کرد: این در حالیست که  هنوز بسیاری از داروها و روش های درمان ناباروری تحت پوشش بیمه قرار نگرفته اند و برنامه ها برای حمایت مالی از زوج های نابارور به ثمر نرسیده است.

صاحب نظران و کارشناسان جمعیت شناسی بر این باورند که در تدوین برنامه های افزایش جمعیت باید با پرهیز از سیاست زدگی و یا شتاب زدگی تجارب سایر کشورهای جهان را در کنار مسائل داخلی مدنظر قرار داد.

چراکه تک فرزندی نه تنها مشکلات جمعیتی برای کشور به همراه دارد، بلکه این کودکان در آینده به دلیل تنهایی و انزوا با انواع و اقسام آسیب های اجتماعی روبرو خواهند شد که هزینه های مضاعفی را به جامعه تحمیل خواهد کرد. تأخیر در فرزندآوری و آمارهای موجود تک فرزندی، خانواده ها را در آینده با یک آسیب جدی رو به رو می کند که باید در این زمینه آگاهی و اطلاع رسانی جامع و کاملی صورت گیرد.