دغدغه ای به نام سلامت روانی بانوان

پروانه شریفی

مشکلات زیادی بر سر راه سلامت و بهداشت زنان وجود دارد؛ هرساله ۲۴ تا ۳۰ مهرماه به سلامت زنان اختصاص داده شده است. برخی از موضوعات مربوط به سلامت بانوان منحصر به فرد هستند. نخستین اولویت سلامتی در زنان سلامت روانی است ولی واقعیت این است که به این جنبه از سلامتی زنان توجه کمتری شده است.

تامین سلامت روان در زنان از عوامل مهم ثبات و پایداری خانواده و جامعه است. اختلالات روانی به ویژه در این گروه بار سنگینی را بر خود فرد و جامعه تحمیل می کند. زنان با توجه به نقش های مختلف مانند مادر و همسر بیشتر مستعد ابتلا به اخلالات روانی هستنند. منظور از سلامت روان این است که فرد بتواند کارهای روزمره خود را به خوبی انجام دهد و همچنین با افراد خانواده و محیط خود ارتباط مناسب برقرار کند، چرا که اگر فشارهای روانی مدام فرد را تهدید کند دیگر نمی تواند انسان بانشاط نیرومند و توانا در انجام مسئولیت های خود باشد.

مسئولیت های مختلف و سلامت زنان

لیلا امینی کارشناس ارشد روان شناسی بالینی در این زابطه به خبرنگار ما گفت: مسئولیت های زنان در نقش های مختلف می تواند سلامت آن ها را به خطر بیندازد، این در حالی است که برخی از زنان علاوه بر کار در منزل برای کسب درآمد در خارج از منزل نیز فعالیت می کنند که این فشار مضاعفِ نقش ها ممکن است آن ها را از نظر روحی و روانی  دچار مشکل کند.

امینی ادامه داد: در حالی که سلامت روان در زنان موجب شادی و نشاط و بالا رفتن حس اعتماد به نفس در آنان می شود، نبود آن از طرف دیگر اضطراب، استرس، دلهره و نامیدی از زندگی را یه همراه خواهد داشت.

وی افزود: زنان به دلیل حساسیت های روحی و روانی بیشتر از مردان در معرض آسیب های روانی قرار دارند و همین طور کودکانی که از مادران دارای اختلالات روانی به دنیا می آیند بیشتر در معرض اختلالات روانی از جمله افسردگی هستند و احتمال عدم موفقیت تحصیلی در این افراد بیشتر است.

همسران خود را درک کنید

این مشاور خانواده با اشاره نقش مردان در این زمینه توصیه کرد: شما باید نیازهایشان، عواطفشان، شادی، ناراحتی، سرزندگی، کسالت و خوب و بدشان را درک کنید، به ویژه اگر مورد بی مهری قرار گرفته‌اند، باید موقعیت آنان را درک و با آنان همدلی کنید. اولین نشانه درک شما از ازن این است که به صحبت‌هایش به دقت و با توجه گوش دهید. هنگام صحبت او با دست‌هایتان ور نروید، روزنامه نخوانید، سرتان را بالا بیاورید و صمیمانه نگاهش کنید.

زن به توجه نیاز دارد

امینی تصریح کرد: به او توجه کنید، به نیازهایش، به لباس‌هایش، به صورتش، به فعالیت روزانه‌اش، همگی این کارهای به نظر روزمره و تکراری امید به زندگی را در ان ها افزایش می دهد. به زن قوت قلب بدهید، به او بگویید که دوستش دارید، بگویید که همیشه حمایتش می‌کنید، بگویید که تنهایش نمی‌گذارید، بگویید که حجم عمده‌ای از مشکلات زندگی او را به دوش می‌کشد، بگویید که او کانون محبت است و خانه بدون او روح ندارد.

این روان شناس با بیان این که برخی همیشه زن را موجودی خستگی ناپذیر می دانند؛ اظهار کرد: زن هیچ گاه خسته و بیمار نمی شود، ناتوان و دردمند نمی شود، از کار افتاده یا بازنشسته نمی شود و همیشه از او انتظار دارند به همسر و فرزندان رسیدگی کند، رفت و روب و خرید منزل را انجام دهد، از میهمانان پذیرایی کند، بار کمبودهای اقتصادی خانواده را به دوش بکشد و صرفه جویی و قناعت را پیشه کند و سرانجام آنکه برای پر کردن اوقات فراغت اعضای خانواده تلاش کند؛ درست است که همه این ها بخشی از وظایف یک زن است ولی بی انصافی نکنید و با همسرتان در تمام این کارها همراه شوید.

مشارکت همسران در طول دوران بارداری

دکتر زهرا عابدی متخصص زنان و زایمان در رابطه با اهمیت توجه به سلامتی زنان به خبرنگار ما گفت: بارداری و زایمان بزرگترین اتفاق زندگی زن است، بارداری و زایمان با وجود ارتقای سلامت روانی ناشی از احساس «مادر شدن» و پرورش کودک در صورت عدم مراقبت سبب فرسودگی زودرس و بروز مشکلات جسمی ناشی از کم خونی، ضعف جسمانی و… مادر می شود، بنابراین مراقبت های تنظیم خانواده، دوران بارداری، مشاوره، تغذیه مناسب در طول بارداری، تزریق واکسنهای ضروری ،تلاش آرامش روحی روانی، پرهیز از استرس ها، کنترل وضعیت سلامت مادر توسط پزشک یا مامای دوره دیده، مصرف اسید فولیک و… برای حفظ سلامت زن لازم و ضروری است.

وی همراهی و مشارکت همسران را در طول دوران بارداری با مادر ضروری دانست و تصریح کرد: سلامت مادر و جنین را در گرو همکاری مسؤولانه شوهر است، احساس امنیت زمینه یک زایمان سالم را برای مادر فراهم می کند، بنابراین مشارکت مردان در انجام امور مربوط به آنان بسیار اهمیت دارد.

نقش زنان به عنوان محور سلامت خانواده

احمد رسولی متخصص تغذیه گفت: آگاهی و سواد تغذیه ای زنان که تنظیم سبد و سفره خانواده را به دست دارند می تواند او را در انتخاب صحیح مواد غذایی یاری کند.

رسولی ادامه داد: با توجه به نقش زنان به عنوان محور سلامت خانواده، غفلت از آموزش آن ها، تغذیه و بهداشت باعث می شود کشور منابع آینده خود را از دست بدهد و به شرایطی برود که می تواند هر کشوری را به سقوط و عقب افتادگی بکشاند.

این متخصص تغذیه تصریح کرد: زن محور تغذیه خانواده است و چگونگی آگاهی اوست که منابع مالی را تقسیم و مواد غذایی مورد نیاز خانواده را تهیه می کند.

سلامت روانی زنان شاغل

علی جعفری کارشناس تربیتی خانواده در رابطه با زنان شاغل و اهمیت سلامتی آن ها می گوید: از آنجا که زنان شاغل در سنگر خانواده نیز باید تمام و کمال به وظایف خود بپردازند و مانند زنان خانه دار به تمام مسؤولیتهای یک کدبانو عمل کنند و با مخاطرات شغلی نیز در محیط کار رو به رو می شوند، همچنین شرایط روحی روانی آنها با مردان متفاوت است بیشتر دچار فرسودگی شغلی می شوند و اثرات مخرب آن را تجربه می کنند.

جعفری ادامه داد: مخاطرات شغلی یکی از مهمترین عواملی است که در حیطه سلامتی خانم های شاغل باید به آن توجه شود. فرسودگی شغلی امروز به یکی از مهم ترین مسائل در شبکه های بهداشتی درمانی تبدیل شده و خانم های شاغل به دلیل مسؤولیت زندگی و وضعیت خاص روحی روانی خود بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار دارند.

وی افزود: فرسودگی شغلی اثرات مخربی بر بهداشت و سلامت روان خانم های شاغل بر جای می گذارد و موجب می شود مشکلات جسمی نیز در آنان افزایش یابد. بهترین راهکار به حداقل رساندن مشکلات شغلی خانم ها در محیط کار آنان است که باید توسط مدیران طراحی و اجرا شود.