زلزله

بخش دوم و پایانی :
در شماره قبل نشریه کیمیای کویر خدمت خوانندگان گرامی درباره تعریف علمی زلزله ومعیار های رایج اندازه گیری زلزله اعم از بزرگای زلزله وشدت زلزله تشریح شد. در ادامه سلسله مقالات زلزله، در این شماره به بررسی امواج لرزه ای ناشی از وقوع زلزله وانواع آن می پردازیم .بهطورکلی اهمیت وضرورت شناخت نسبت به امواج حاصل از زلزله از این حیث می باشد که با شناختن این امواج ونحوه انتشار آنها درون زمین می توان به منظور طراحی سازه های مقاوم در برابرزلزله بیشترین بهره برداری را نمود. به عبارت دیگر در راستای طراحی سازه های مقاوم در برابر زلزله ها داشتن شناخت علمی درباره ماهیت امواج لرزه ای ، دسته بندی آنها و خصوصیات هریک کاملا ضروری می باشد.
انواع موجهای لرزهای
به طور کلی پس از اینکه در داخل زمین، زلزلهای به وجود آمد و انرژی زمین آزاد شد، این انرژی آزاد شده به صورت امواج ارتعاشی در کلیه جهات منتشر شده و انرژی زلزله را با خود منتقل مینمایند. امواج زمینلرزه با توجه به حرکتشان در داخل یا سطح زمین به دو دسته «امواج داخلی یا پیکری: Body waves « و «امواج سطحی Surface waves »تقسیم میشوند. امواج داخلی یا پیکری دستهای از امواج لرزهای هستند که در درون زمین حرکت کرده و در تمامی جهات منتشر میشوند و با سرعتی بیش از موجهای سطحی حرکت مینمایند. امواج داخلی نیز به دو گروه امواج طولی( یا اولیه) و امواج عرضی (یا ثانویه) تقسیم میشوند.امواج سطحی بیشترین انرژی ناشی از تکانهای کمعمق را دارا بوده و عامل اصلی خرابیهای ناشی از زمینلرزه به خصوص در مناطق مسکونی میباشند. این گروه از امواج پس از تداخل موجهای داخلی در امتداد حد فاصلها، شروع به ارتعاش کرده و عمق نفوذ محدودی دارند، از این رو هموا ره در نزدیکی سطحهای ناپیوستگی متمرکز میشوند. بدین جهت در محیطهای همگن موجهای سطحی نخواهیم داشت. این امواج که به نامهای موجهای محدود شده و یا موجهای هدایت شده نیز معروفند خود به گروههای مختلفی چون «موج لاو : Love wave » و «امواج ریلی: Rayleigh wave » تفکیک میگردند. شایان گفتن است این امواج توسط ویژگیهایی چون سرعت، دامنه، طول موج، دوره تناوب(زمان تکرار) و فرکانس(تعداد تکرار در زمان) از یکدیگر تمیز داده میشوند. در شماره های بعد هفته نامه به بررسی دقیق تر تک تک این امواج ونیز مراحل وقو ع زلزله شامل پیش لرزه، زلزله اصلی وپس لرزه خواهیم
پرداخت. دکتر علیرضاحاجیان