شیرمادر، شاه کلید سلامت نوزادن

پروانه شریفی

اهمیت تغذیه طبیعی نوزاد باعث شده است تا از سوی سازمان‌های بهداشت جهانی و یونیسف همه ساله از ۱۰‌ تا ۱۶ مرداد به‌ عنوان هفته جهانی شیر مادر تعیین شود.

در ایران روز ۱۰مرداد به‌ عنوان روز جهانی شیر مادر به رسمیت شناخته شده است. در زمان‌های قدیم تنها راه تغذیه نوزاد در ماه‌های اول یا ۲سال ابتدایی زندگی شیر مادر بود، اما امروزه متأسفانه با وجود شیر خشک مادران یا زودتر شیردهی طبیعی به کودک را متوقف می‌کنند یا برخی از مادران نسبت به دادن شیر خود به نوزاد بی‌تفاوت می‌شوند.

اهمیت شیر مادر

اما چرا تا این حد در دین اسلام و از نظر بهداشتی و پزشکی بر اهمیت شیر مادر تأکید شده و همگان بر این باورند که نوزادان باید از شیر مادر استفاده کنند؟ شیر مادر حاوی ترکیباتی است که حتی در شیر خشک نیز یافت نمی‌شود. ترکیباتی که در تقویت استخوان‌ها و در رشد طبیعی تمام‌ اندام بدن مؤثر خواهند بود. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، در ۶‌ماه نخست، نوزاد درصورت امکان و خشک نشدن شیر مادر تنها باید ‌ شیر مادر بخورد که البته اگر آمادگی آن دیده شد به‌ تدریج مواد جامد هم افزوده شود تا سن دو‌سالگی توصیه می‌شود به‌ عنوان یک خوراک تکمیلی به نوزاد شیر مادر هم داده شود.

سال‌ها تحقیقات و بررسی‌های متخصصان حوزه سلامت نشان داده است که شیردهی برای مادر و نوزاد، سودمند است و اثر مثبت آن حتی در دوران کودکی هم دیده می‌شود. شیر مادر علاوه بر اینکه از سندروم خطرناک مرگ ناگهانی نوزاد تا حد امکان جلوگیری می‌کند، باعث تقویت عملکرد ریه‌های نوزاد نیز می‌شود و از مشکلات تنفسی و تنگی نفس جلوگیری می‌کند‌ .

هفته جهانی تغذیه با شیر مادر همچنین باید فرصتی باشد تا خانواده ها و مردم از مزایای تغذیه زود هنگام و انحصاری با شیر مادر آگاه شوند.

اهمیت تغذیه با شیر مادر به لحاظ داشتن مواد پروتئینی و ویتامینی بسیار، بیش از سایر غذاها برای نوزادان توصیه شده است. بسیاری از روایات وارده در دین اسلام و در میان متون فقهی، مدت آن را حدود دو سال مشخص کرده اند.

نقش اساسی تغذیه با شیر مادر

پزشکان نیز می گویند کودکانی که در دوران نوزادی از شیر مادر تغذیه می کنند، از میزان هوش و توان جسمی بالاتری نسبت به سایر نوزادانی که از دیگر منابع غذایی تغذیه می کنند، بر خوردارند.

سال هاست که نقش اساسی تغذیه با شیر مادر در رشد وسلامت کودکان و همچنین سلامت مادران شناخته شده است و به تنهائی در شش ماه اول تولد برای شیرخوار کافی است ودر شش ماه دوم تولد نیز انرژی لازم پنجاه درصد از شیر مادر و پنجاه درصد از تغذیه تکمیلی تامین می شود.

میزان هوش و توان جسمی بالاتر

زهرا هادی متخصص زنان و زایمان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: کودکانی که در دوران نوزادی از شیر مادر تغذیه می کنند، از میزان هوش و توان جسمی بالاتری نسبت به سایر نوزادانی که از دیگر منابع غذایی تغذیه می کنند، برخوردارند.

دکتر هادی درباره فرهنگ استفاده از شیر مادر اظهار کرد: ترویج تغذیه با شیر مادر و افزایش آگاهی عموم مردم از خواص منحصر به فرد شیر مادر، در سلامتی کودک، حفظ و تداوم شیردهی مادران، بسیار موثر است.

 وی ادامه داد: با توجه به مطالعات انجام شده و باورهای قدیم، بهترین تغذیه برای رشد و تکامل نوزادان شیرمادر است.

مطمئن ترین و مناسب ترین تغذیه

 این متخصص زنان و زایمان گفت: شیردهی به نوزاد موجب تنظیم خانواده، جلوگیری از سرطان های زنان در مادر، بالا رفتن بهره هوشی و تقویت دندان های نوزاد در آینده می شود.

 هادی بیان کرد: ترکیب شیر مادر از هنگام تولد تا پایان دوره شیرخواری به تناسب نیاز کودک، اندک اندک تغییر می کند و همین مساله سبب می شود همواره کودک از مطمئن ترین و مناسب ترین تغذیه بهره مند باشد.

افزایش سلامت دوره نوزادی

یک کارشناس مامایی در خصوص فواید تغذیه با شیر مادر به خبرنگار ما گفت: تغذیه انحصاری با شیر مادر تاثیرات غیر قابل انکاری در افزایش سلامت دوره نوزادی و همچنین دوره نقاهت پس از زایمان در مادران دارد.

مریم ملایی با بیان این که تغذیه با شیر مادر در ۲۴ ساعت ابتدایی تولد می تواند سالانه از مرگ یک میلیون نوزاد در سراسر جهان جلوگیری کند، ادامه داد: پیش گیری از ۷۰ درصد از بیماری های مرتبط با نوزادی همچون زردی، کم آبی، بیماری های عفونی روده و دستگاه تنفس و جلوگیری از بستری شدن نوزادان نیز از جمله مزایای آن است.

حساسیت های روانی پس از زایمان

وی افزود: زایمان و شیر دهی به روش طبیعی امروز مورد تایید تمامی پزشکان چه در کشورهای پیشرفته و چه در کشورهای کم تر توسعه یافته است.

این کارشناس تغذیه با شیر مادر، تکامل فرایند مادری را در شیردهی به فرزند دانست و تصریح کرد: انجام این کار به ویژه در زمان افزایش حساسیت های روانی پس از زایمان برای مادر نجات بخش است.

شیر خشک هیچ گاه جایگزین کاملی نخواهد بود

ملایی با اشاره به آماده و در دسترس بودن و پاکیزگی شیر مادر، افزود: شیر خشک هیچ گاه جایگزین کاملی نخواهد بود و به ویژه در کشورهای کم تر توسعه یافته و در حال توسعه، ارزش غذایی شیر خشک در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار کم تر است.

وی ضمن تاکید بر تغذیه نوزادان با شیر مادر، گفت: دوره شیر دهی از حساسترین مراحل زندگی نوزاد است و شیر مادر از بدو تولد تا پایان شش ماهگی می تواند تمام نیاز کودک را رفع کند.

 این کارشناس مامایی به آثار روحی و روانی شیردهی در مادران شیرده و نوزادان اشاره کرد و افزود: شیردهی رابطه قوی و عاطفی بین مادر و نوزاد ایجاد کرده که موجب کاهش اختلالات روحی روانی در این نوزادان در سنین بزرگسالی می‌شود.

ملایی با بیان اینکه شیرخورانی که با شیر مادر تغذیه می شوند از وزن کافی  برخوردار هستند، تصریح کرد : از نظر سلامت روحی نیز تحقیقات بسیاری در این زمینه شده است که نشان می دهد این کودک از سلامت روان بهتری نسبت به سایر کودکان دارند .

وی خاطر نشان کرد : خوشبختانه مادران اکنون آگاهی بسیارخوبی در این زمینه کسب کرده اند و کمتر از شیر خشک استفاده می کنند .