صادرات برق رویای دست یافتنی

دامون رشیدزاده

مسئله صادرات در کشور ما یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی است. ایران منابع بی نظیری از نفت و گاز و مواد معدنی دارد که بسیار ارزشمند هستند و اقتصاد ایران به شکلی کاملاً مستقیم به صادرات نفت و گاز وابسته است و با تمام تلاشی که در طی این سال‌ها برای عدم وابستگی اقتصاد به نفت صورت گرفته بازهم اقتصاد ما همچنان به نفت وابستگی شدیدی دارد. یکی از مهمترین اقداماتی که کشورهایی مانند ایران برای بهترین بهره برداری از صادرات انجام می‌دهند تبدیل تولیدات خود به مواد دیگر است که به طور مثال تبدیل نفت به محصولات پتروشیمی یکی از راهکارهایی است که در حال انجام است. در مورد گاز نیز یکی از راهکارهای جدید تبدیل گاز به برق یعنی استفاده از نیروگاه‌های تولید برق با سوخت گاز است که محصول نهایی یعنی برق را می‌توان صادر کرد.

صادرات برق

در طی سال ۲۰۱۶، ایران حدود ۵۳٫۸۶۷ میلیارد متر مکعب از گاز و حدود ۷ میلیارد لیتر از سوخت‌های مایع خود را به حدود ۲۲۷ میلیارد کیلووات ساعت برق تبدیل کرد که حدود ۱۰ میلیارد کیلووات ساعت آن به کشورهای همسایه به ویژه عراق و ترکیه صادر شد. عراق و ترکیه حدود ۸۶ درصد از برق صادراتی ایران را به خود اختصاص داده‌اند. ایران همچنین حدود ۸٫۶ میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه صادر کرده و در حال اماده شدن برای آغاز صادرات گاز به عراق است. اما گره ماجرا از جایی آغاز می‌شود که ترکیه و عراق به دلیل خرید برق ارزان از ایران دیگر تمایلی به خرید گاز ندارند. متاسفانه تولید برق ایران با روش استفاده از سوخت‌های فسیلی روش سودآوری نیست و از آنجایی که برق را نمی‌توان مانند گاز برای طولانی مدت ذخیره کرد وضعیت صادرات برق ایران به شدت دچار مشکل شده است.

راهکارهای فعلی

به گفته دولت به زودی مناقصه‌هایی را برای ارتقاء ظرفیت تولید برق کشور به ۱۸ گیگاوات و رساندن بهره وری نیروگاه‌ها به ۴۸ درصد تا سال ۲۰۲۱ برگزار خواهد کرد. با این روش از طریق تبدیل نیروگاه‌ها به توربین‌های گازی سیکل ترکیبی و تعطیلی نیروگاه‌های با بهره وری زیر ۲۳ درصد نیروگاه‌های قدیمی جای خود را به نیروگاه‌های جدید خواهد داد. اما با توجه به رشد سریع مصرف انرژی به خصوص برق در ایران شاید بیش از اینکه ما بتوانیم برق صادر کنیم برق تولیدیمان در داخل مصرف شود و در خوشبینانه ترین حالت به همین میزان فعلی می‌توانیم صادرات داشته باشیم که چندان هم به صرفه نیست.

راهکارهای آینده

روشی که دنیا به عنوان آینده تولید برق در نظر دارد تولید برق از طریق انرژهای پاک است. کشور ما به دلیل وسعت و داشتن کویرهای پهناوری که بیش از ۳۰۰ روز در سال خورشید بی هیچ واسطه‌ای در آن می‌تابد یکی از بهترین پتانسیل‌ها را برای تولید انرژی برق از طریق خورشید دارد. اگر ما بتوانیم در تولید باتری‌های خورشیدی به خودکفایی برسیم نه تنها می‌توانیم مجانی برق تولید کنیم بلکه می‌توانیم گام بزرگی در کاهش آلاینده‌ها و مشکل آلودگی هوای کشور برداریم.