مظهر بزرگی ها

به قلم مدیرمسئول

امیر مؤمنان علی بن ابی طالب‏علیه السلام، شخصیت بی نظیر تاریخ بشریت، گنجینه ارزش‏ها، جانش سرشار از ستودنی‏ها و نیکویی‏ها ، و زندگی‏اش مظهر بزرگی‏هاست در سالروز و ایام ضربت و شهادتش به چند نکته از ویژگی های آن شخصیت نمونه اشاره می کنیم گرچه پرداختن به ویژگی های شخصیتی مولای متقیان برای انسان ها ممکن نیست و از توان قلم و کاغذهای دنیا و فکر و توان فهم انسانها خارج است اما به قول معروف، آب دریا را اگر نتوان کشید- پس به قدر تشنگی باید چشید لذا آنچه در این سطوربیان می شود تنها گوشه‏ای از ویژگی‏های آن امام‏علیه السلام است. ویژگی‏های والا و شکوهمند آن پیشوای بی‏همتا چون دریای عظمت شخصیّت والای او گسترده ‏تر و ژرف‏تر از آن است که به توصیف آید یا قلم ، توان بیان آن را داشته باشد و یا اندیشه به ژرفای آن دست یابد. او کسی است که می‏فرمود: فضیلت ، چون سیل از کوهسار وجودم سرازیر است و هیچ تیزپروازی به بلندای من نمی‏رسد .از طرفی تاریخ ، همه فضایل و بزرگی‏های او را برای نسل‏های بعد ، نقل نکرده و نتوانسته است نقل و بیان کند، و چه بسیار کسانی که تلاش می‏کردند تا او را از خاطره تاریخ ، محو کنند. با این حال ، آنچه از آن حضرتْ آشکار شده است ، علی رغم همه تلاش‏های ستمگرانِ جفاپیشه برای محو جلوه‏ های صفات آن حضرت ، دیده ‏ها را خیره و خِردها را متحیّر ساخته است . خلیل بن احمد فراهیدی درباره امام‏علیه السلام چه زیبا و رسا می‏گوید:چه گویم درباره مردی که دوستانش از بیم و دشمنانش از کینه ، فضایل او را پوشیده داشتند و در بین این دو سرپوش‏گذاری ، آن قدر فضایل او بسیار است که شرق و غرب را فرا گرفته است؟! آری، امام علی(ع) بعد از پیامبر اسلام(ص) دومین شخصیت جهان اسلام است که از ویژگی هایی برخوردار است که بیان همه‌ آن ها نیاز به تدوین کتاب ها دارد. اما برخی از فضایل و ویژگی های حضرت بدین قرار است: الف) ولادت در خانه خدا، یکی از ویژگی های امام آن است که در خانه خدا متولد شده است. حاکم نیشابوری می نویسد: “امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب در خانه خدا به دنیا آمد و جز او مولودی در خانه خدا به دنیا نیامد. نه قبل از او و نه بعد از او، و این به خاطر بزرگداشت مقام و جایگاه او بود که به این افتخار نائل گردید”.

ب) پیشگام در اسلام، به اتفاق اندیشمندان اسلامی و برخی از دانشمندان اهل سنت علی(ع) اولین کسی ـ از مردان ـ است که اسلام آورد و این یکی از فضایل مهم حضرت به حساب می آید؛ زیرا گرایش به اسلام در فضایی که بت پرستی به اوج خود رسیده، فضیلت است. امام علی(ع) فرمود: “أنّا اوّل من أسلم مع النّبی؛ من اولین کسی هستم که به پیامبر(ص) ایمان آوردم”. همو فرمود: “در آن روزگار، خانه ای که اسلام در آن راه یافته باشد نبود، جز خانه رسول خدا و خدیجه و من نفر سوم بودم”.

ج) شجاعت

از ویژگی های مهم علی(ع) شجاعت او است. حماسه و حضور حضرت در جبهه های جنگ، مانند بدر و احد و احزاب و خیبر حکایت از شجاعت حضرت دارد. پیامبر اسلام(ص) خطاب به علی(ع) فرمود: “ای علی! اگر ایمان خلایق و اعمالشان را در کفه ای قرار دهند و عمل تو را در کفه دیگر، عمل تو بر همه مخلوقات برتری دارد. همانا خداوند بر عمل تو در روز احد به ملائکه مقرّبینش افتخار می کند”. “لافتی إلا علی، لا سیف إلا ذوالفقار” نشان از شجاعت علی(ع) دارد.

د) عدالت

ویژگی مهم دیگرامام علی(ع) عدالت است. عدالت خواهی او موجب شده است که آزادی خواهان جهان از او به عنوان الگوی عدالت یاد کنند. عدالت امام که بیشتر در دوران حکومت بروز می کند، در نحوه گزینش حکومت، تقسیم بیت المال و حمایت از محرومان است. شیوه رفتار علی با برادرش عقیل و عزل معاویه از منصب قدرت حکایت از عدالت گرایی امام دارد. و شهید عدالت شد.

ه) زهد

ابن ابی الحدید معتزلی می نویسد: “اما زهد علی(ع) در دنیا، او سرور و آقای زاهدان است. هیچ گاه از غذایی سیر نخورد و غذا و لباس از همه ساده تر بود”.

و) انسان ناشناخته،

امام حسن مجتبی(ع) پس از شهادت امام(ع) فرمود:

«الا انه قد مضی فی هذه اللیله رجل لم یدرکه الاولون و لن یری مثله الآخرون.»

امشب مردی درگذشت که پیشینیان به حقیقت او نرسیدند و آیندگان هرگز مانند او را نخواهند دید.( تاریخ یعقوبی، ۲ / ۲۱۳)

 تعقاع بن زراره درباره امام گفت:

 رضوان خدا بر تو باد ای امیرمؤمنان! به خدا سوگند زندگی ات کلید هر خیر بود و اگر مردم تو را می پذیرفتنتد، از بالای سر وزیر پای خود می خوردند ونعمت خدا آنان را فرا می گرفت; لکن اینان نعمت را ناسپاسی کردند و دنیا را بر آخرت برگزیدند.(همان)

آری، امام(ع) شخصیتی است که در کعبه زاده شد و در مسجد به شهادت رسید. شخصیتی که بعد از پیامبر اکرم(ص) همتا و همانندی نداشت، دارای خصوصیات و ویژگی های منحصر به فردی  بود و وجود مبارکش مجموعه ای از اضداد می نمود.

جمعت فی صفاتک الاضداد فلهذا عزت لک الافداد زاهد حاکم حلیم شجاع فاتک نامیک فقیر جواد (فروغ ولایت، استاد جعفر سبحانی، مؤسسه امام صادق(ع) /۷۸۵)

برای تو صفات گوناگون گرد آمده است و از این رو برای تو همتایی نمی توان یافت: تو انسانی وارسته، سیاستمدار، بردبار، شجاع، عابد، جری ء، تهیدست، سخاوتمند و ایثارگر هستی!