نگاهی به دلایل گرانی‌های اخیر خودرو : واسطه گری مدرن در بازار خودرو
دامون رشیدزاده
دلالی یکی از پدیده‌های مرسوم بازار خودرو است. این پدیده با شکاف میان قیمت کارخانه‌ای خودرو و قیمت بازار رابطه‌ای مستقیم دارد یعینی هر چه شکاف قیمتی بیشتر باشد هجوم دلال‌ها برای خرید این خودروها هم بیشتر است. ای پدیده می‌توان طیف وسعی از دلال‌ها را شامل شود از دلال‌های خرد که تنها یک یا دو خودرو می‌خرند تا دلال‌های بزرگ که صدها دستگاه خودرو را با همین روش خرید و فروش می‌کنند. این دلالی هر چند در یک اقتصاد سالم قابل پذیرش نیست اما به دلیل گستردگی آن در کشور کم کم به یک رسم پذیرفته شده تبدیل شده است و تا زمانی که خودرویی کمیاب نشود معمولاً اعتراضی نسبت به آن صورت نمی‌گیرد.
ظهور دلالی جدید
بازار خودرو در دوماه اخیر مرتباً با افزایش قیمت روبرو بوده است افزایش قیمتی که نارضایتی‌های مشتریان را به دنبال داشته است. در کنار این فزایش قیمت نارضایتی از وضعیت کیفیت و خدمات پس از فروش خودروها هم به شدت افزایش یافته است. هر چند دلایلی بسیاری برای افزایش این قیمت‌ها عنوان می‌شود اما ظهور نوع جدیدی از دلالی که از سوی خودرو سازان و نمایندگان فروش هدایت می‌شود به نظر بسیاری از کارشناسان دلیل اصلی گرانی‌های اخیر است. بر این اساس، خودروسازان از نمایندگی‌ها می‌خواهند که در اعداد و ارقام بسیار بالا اقدام به خرید خودرو کنند، نمایندگی‌ها نیز در مقابل خودروهای دریافتی را مطابق با میل و روش موردنظر خود به‌فروش می‌رسانند. به‌عبارت بهتر، طبق این معامله، نمایندگی‌ها اقدام به خرید محصول از خودروسازان در رقم‌های بسیار بالا (مثلاً دو یا سه میلیارد تومان) کرده و محصولات دریافتی را با سلیقه خود و خارج از سیستم فروش خودروسازان، به مشتریان واگذار می‌کنند. با این حساب، نمایندگی‌ها این حق را پیدا می‌کنند که خودروهای دریافتی را با مدت زمان تحویل کوتاه و بسیار فوری ولی با قیمت‌های بالاتر به فروش برسانند. این اقدام خودروسازان و نمایندگی‌ها اما سبب نارضایتی مشتریان شده و شکایات بسیاری را روانه وزارت صنعت، معدن و تجارت کرده؛ زیرا این بده‌بستان خودروسازان و نمایندگی سبب بروز دلالی در بازار شده است. اختلاف قیمت به وجود آمده در این روش فروش از یک میلیون تومان برای خودروهای داخلی و ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان برای خودروهای وارداتی را شامل می‌شود.
راهکارها
متاسفانه وارد شدن خودرو سازان و نمایندگان فروش خودروها به بازی دلالی اتفاقی نیست به نفع صنعت خودرو کشور باشد. به نظر برخی کارشناسان تنها راه مقابله با پدیده دلالی یا واسطه گری در بازار خودرو آزاد کردن قیمت‌هاست زیرا با این آزاد کردن قیمت از بین رفتن شکاف میان قیمت کارخانه‌ای و قیمت بازار عملاً دلالی صورت نمی‌گیرد اما این روش نیز خالی از اشکال نیست زیرا این روش زمانی می‌تواند مؤثر باشد که خودرو در انحصار چند شرکت خاص نباشد و رقابت منصفانه‌ای میان خودروهای تولید داخل و مشابه‌های خارجی آنها در جریان باشد.
