گزارش اختصاصی کیمیای وطن از پشت پرده ورود ریل از هند مسافری از هند

ریل ملی، یکی از پروژه‌های پرسروصدای امسال بود و قرار بود با ورود ریل ملی شبکه راه آهن کشور دچار تحولی شگرف شود و توسعه ناوگان قطار کشور به سرعت ادامه یابد؛ اما خبری امروز منتشر شد مبنی بر اینکه ریل هندی فعلا جای ریل ملی را می‌گیرد. البته ریشه این ماجرا به سال ۹۳ برمی‌گردد. ۵ آبان سال ۹۳ شورای اقتصاد با درخواست وزارت راه و شهرسازی برای اختصاص ۲۲ میلیارد روپیه جهت خرید ریل از هند موافقت کرد. در آن روزها نرخ هر روپیه ۴۳۶ ریال (۴۳ تومان) بود که ۲۲ میلیارد روپیه معادل حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان می‌شد. در حال حاضر هر روپیه با رشد بیش از ۳۰ درصدی به ۵۷۰ ریال (۵۷ تومان) افزایش یافته و به این ترتیب دولت باید حدود ۱۲۵۰ میلیارد تومان برای خرید ریل به هندی‌ها پرداخت کند. ساخت هر کیلومتر خط‌آهن تقریبا ۱۲۰ تن ریل می‌خواهد؛ به‌عبارت دیگر ساخت ۱۰۰۰ کیلومتر خط‌آهن نیازمند ۱۲۰ هزار تن ریل است. نرخ کنونی هر تن ریل نیز بین ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ دلار است که میانگین آن ۱۱۵۰ دلار خواهد بود. از این رو با مبلغ مذکور حدود ۳۱۰۰ کیلومتر ریل هندی برای توسعه شبکه ریلی کشور، جایگزینی ریل‌های فرسوده و افزایش ظرفیت شبکه حمل‌ونقل ریلی خریداری می‌شود.
ذوب آهن در حال تولید ریل ملی
در دولت کنونی وزارتخانه عریض و طویل راه و شهرسازی سالانه توانسته در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن حدود ۳۰۰ کیلومتر خط‌آهن بسازد. رزومه عملکردی این وزارتخانه گویای این واقعیت است که وزارت راه و شهرسازی برای دست‌کم ۱۰ سال آینده درخواست خرید ریل هندی را به شورای اقتصاد داده است؛ این در حالی است که کارخانه ذوب‌آهن اصفهان به‌زودی تولید ریل پیشرفته UIC60 را آغاز می‌کند.
سخنگوی شرکت ذوب‌آهن با بیان اینکه کل نیاز ریل کشور سالانه حدود ۱۵۰ هزار تن ریل است، از انجام تست سرد ریل ایرانی تا پایان ماه جاری خبر داده و گفته است: از اول تیرماه ریل ایرانی تولید می‌شود.
کجباف با اشاره به اینکه از دو سال گذشته پروژه تولید ریل برای واگن‌های پرسرعت (UIC60) در شرکت ذوب‌آهن کلید خورده است، افزود: در سال‌های ۸۱ تا ۸۹ ذوب‌آهن ۳۰ هزار تن ریل (U33) تولید کرد؛ اما متاسفانه به‌دلیل اینکه خریداری در بازار وجود نداشت، این پروژه متوقف شد. وی با تاکید بر اینکه پروژه جدید تولید ریل تحت استاندارد اروپایی آغاز شده است، اضافه کرد: تولید ریل کارخانه ذوب‌آهن براساس نیاز داخلی و خارجی انجام خواهد شد. البته کل نیاز ریل کشور به ‌شرط تحقق تمام پروژه‌ها حدود ۱۵۰ هزار تن در سال است که ذوب‌آهن امکان تامین تمام آن‌ها را دارد. کجباف با اشاره به قرارداد کارخانه ذوب‌آهن با راه‌آهن گفت: برای فروش ریل‌های تولیدی ذوب‌آهن به راه‌آهن با این شرکت در حال مذاکره هستیم و به‌ محض تحقق نتیجه آن را اعلام می‌کنیم.
ورود ریل هندی برای کوتاه‌مدت و تا زمان ورود ریل ملی به اقتصاد ایران، می‌تواند توجیه منطقی داشته باشد؛ اما ورود ریل برای مصرف ۱۰ سال کشور آن هم در سال اقتصاد مقاومتی به هیچ عنوان منطقی به نظر نمی‌رسد. هرچند اگر وزارت راه بتواند این مقدار ریل را در یکی دوسال مصرف کند، ضرری متوجه تولید ریل ملی نخواهد شد؛ اما سرعت کند ساخت و سازها در کشور اندک امیدها در این زمینه را از بین می‌برد.
به هر ترتیب باید در انتظار پاسخ مسئولان وزارت راه بود و دید که برای ورود ریل هندی به جای ریل ملی چه توجیه منطقی‌ای دارند.