مستقیم جولان!
در هفته گذشته، رویدادهای مهمی در منطقه به وقوع پیوست که دامنه آنها ممکن است منجر به دگرگونی اساسی در جهتگیری بازیگران منطقهای شود.
پیشروی نیروهای ارتش سوریه و مقاومت به سمت مرزهای مشترک با عراق (گذرگاه مرزی تنف شماره ۱۰)، حمله نیروهای بسیج مردمی عراق به غرب موصل و پاکسازی نقاط تکفیریخیز مناطق مرزی با سوریه، قرارداد سنگین نظامی عربستان سعودی با آمریکا، از مهمترین حوادثی است که ممکن است جهتدهی به نبردها در سوریه را برای مدتهای زیادی تحت تأثیر خویش قرار بدهد. در شماره آینده درباره قرارداد نظامی عربستان سعودی و پیشروی نیروهای عراقی بیشتر خواهیم نوشت.
در سوریه تمرکز نیروهای ارتش بر جنوب و مرکز این کشور است. مناطق حاشیهای شهر دمشق و منطقه قلمون (شماره ۱۱)، مناطق حاشیهای در شمال و جنوب شرق تدمر و سهراهی ظاظا که نقطه بین راهی برای رسیدن به گذرگاه مرزی تنف است، نقطه ثقل درگیری و تصمیمات کلان در سوریه است.
درگیریها در شمال سوریه معطوف به نبردهای ارتش دموکراتیک سوریه که تحت حمایت آمریکا قرار دارد با تروریستهای داعش در شمال شهر رقه در جریان است (شماره ۹). پیشروی نیروهای ارتش دموکراتیک بسیار کند است. اخبار ضدونقیضی مبنی بر مذاکره نیروهای ارتش دموکراتیک با تروریستهای داعش و پیشنهاد خروج از شهر رقه و عزیمت تروریستها به سمت شهر تدمر (شماره ۶) از سوی منابع نزدیک به وزارت دفاع روسیه در منابع خبری درز کرده است. اتفاقی که سبب شده این قضیه در منابع خبری جدی گرفته شود، منتشر شدن تصاویری از یک کاروان عظیم خودروهای تاکتیکال و نظامی داعش که بیش از ۶۰ خودرو تخمین زده میشود، در حال عزیمت به سمت مناطق حاشیهای شهر تدمر بود که در یک غافلگیری شبانه توسط نیروی هوایی سوریه کل کاروان نابود و باعث شد حمله شبانه به شهر تدمر برخلاف دفعه قبل ناکام بماند.
ذکر این نکته ضروری است که در نزدیکی شهر تدمر در مرکز سوریه، تعداد زیادی چاههای نفت و گاز وجود دارد که مهمترین منابع درآمد داعش، این چاههای نفت است.
این دست اخبار و معطل کردنهای نیروی ارتش دموکراتیک در پشت دروازههای پایتخت خلافت، یعنی شهر رقه، باعث تقویت این حدس و گمان میشود که معاملهای بزرگ بر سر شهر رقه در جریان است؛ وگرنه تصرف شهر رقه بدون مداخله مستقیم نیروهای آمریکایی از عهده نیروهای تازهکار و تفننی ارتش دموکراتیک ساخته نخواهد بود. قسمت اعظم پیشروی این نیروها در مناطق شمالی سوریه، مدیون بمبارانهای دقیق نیروی هوایی ارتش آمریکاست که باعث شد عمده پیشرویهای ارتش دموکراتیک به صورت پیادهروی (!) باشد تا نبردهای سنگین با نیروهای داعش که جزو حرفهایترین و کارآزمودهترین تروریستهای عالم هستند؛ تروریستهایی که ۶ سال (گاه بیشتر) در شرایط سخت نبرد پیروز شده و شکست خوردهاند، به این راحتی تسلیم این نیروها در داخل نبرد شهری نخواهند شد؛ چه آنکه مهمترین فاکتور قدرت نیروهای ارتش دموکراتیک در نبردها، یعنی نیروی هوایی، در نبردهای شهری کارایی خود را از دست میدهد. از سوی دیگر رفتارهای ترامپ رئیسجمهور آمریکا و سخنان مقامات ارشد نظامی آمریکا در منطقه این ظن و گمان را هرچه بیشتر تقویت میکند که احتمال اعزام نیروی زمینی به سمت سوریه بسیار ضعیف است و تنها حضور مستشاری در نبردها دارند. (استراتژی این رفتار آمریکا در گزارش بعدی بررسی خواهد شد.)
نکته دیگری که نباید دور از ذهن دانست، عقبنشینی نیروهای داعش به سمت شهر دیرالزور (شماره ۸) است. با این کار هم نیروهای داعش بیشتر متمرکز میشوند، هم دست به عملیات سنگین برای تصرف نیمهمحاصرهشده شهر از دست نیروهای ارتش سوریه خواهند زد و هم باعث عدم تمرکز نیروهای ارتش به نقاط حیاتی جنوب این کشور است.
مسیر طولانی شهر رقه تا دیرالزور و نیز حساس شدن نیروهای روسی و سوری در این مسیر، باعث میشود این تحرکات دور از چشمان ارتش سوریه نباشد و مانند کاروان اعزامی به سمت تدمر، سرنوشتی جز نابودی نداشته باشند.
ممکن است به اذهان خطور کند چگونه داعش که در ابتدای تشکیل اینقدر قدرتمندانه عمل میکرد و شهرها را یکی پس از دیگری پشت سر میگذاشت اینک اینقدر ناتوان شده که برای تصرف مناطق تحت تصرفش بین نیروهای مختلف مسابقه به وجود آمده!
کوتاهترین جواب به سر آمدن عمر این گروه است. پشتیبانان منطقهای این گروه وقتی حد نهایی قدرت داعش را مشاهده کردند و نیز توجه جامعه بینالملل به سوی داعش معطوف شد، دست از حمایت از این گروه کشیدند.
کاهش بودجه و به تبع کاهش تعداد جنگجویان و کاهش روحیه مبارزه و جنگندگی باعث شده تا داعش هماینک به عنوان تنها یک برگ سوخته مطرح باشد که قدرتهای پیرامون تنها در پی تقسیم مناطق تحت تصرفش باشند. به امید خدا و در فرصتهای آتی به عوامل ضعف و قدرت داعش خواهیم پرداخت.
در سمت دیگر در جنوب شرقی استان حلب و سمت غرب شهر رقه، نیروهای ارتش سوریه با عقب راندن داعش از فرودگاه جراح و روستاهای اطراف قدمبهقدم به بزرگترین پایگاه داعش در جنوب شرق حلب یعنی شهر مسکنه نزدیک میشوند (شماره ۱).
با تصرفات نیروهای عملکننده در جنوب شرق حلب فاصله با دروازههای شهر استراتژیک مسکنه به کمتر از ۳ کیلومتر رسیده است. روستاهای المرزن، کناویه، محسنه، رسم حمام غربی، جمیلیه و مزرعه ثانیه در حملات اخیر ارتش سوریه آزاد شدند و ارتش سوریه با آزاد کردن روستاهای «موالح شمالیه، موالح جنوبیه، مستریحه، رمضانیه، طعوسات، خربه الذیب، خربه حسون، شیحه، العبس و وادی الموالح» به دروازههای ورودی شهر مسکنه نزدیک میشود. با عقبنشینی احتمالی داعش از این شهر، عقبه داعش به صورت بسیار زیادی از دست خواهد رفت و داعش مجبور میشود تا مناطق زیادی عقبنشینی کند. البته ذکر این نکته ضروری است که این نقطه در حال حاضر اولویت نبرد برای مقاومت نیست و بیشتر نیروهای این منطقه به جبهات جنوبیتر تزریق شدهاند تا مناطق حیاتیتر مرزی با سوریه را تصرف کنند.
از سوی جنوب نیز نیروهای ارتش با حمله از شمال تدمر (نقاط ۲ و ۶) و از غرب یعنی قریتین در حال ایجاد یک طوق برای تصرف این مناطق و تحت محاصره قرار دادن نیروهای داعش هستند. با توجه به ماهیت جغرافیایی این مناطق، تصرف این مناطق دور از دسترس نخواهد بود.
خالی از لطف نیست نحوه نبرد نیروهای عملکننده در این منطقه بیان شود. نیروهای عملکننده در جنوب شرق حلب عمدتا از نیروهای تایگر فورس یا نیروهای ببر هستند. فرمانده این نیروها «سهیل حسن» است که با تأکید بر اصل مهم حفظ جان نیروهای نخبه عمل میکند؛ محاصره یک منطقه مهم از سه سمت و بمباران شدید منطقه؛ وقتی نیروهای دشمن زیر بمباران سنگین و نیروهای چریکی نخبه قرار میگیرند با باز بودن یک محور به عقبنشینی دست میزنند. روندی که همچنان در جنوب شرقی استان حلب در جریان است.
نبرد مهم در جنوب سوریه!
بادیه سویدا (شماره ۵) و بادیه دمشق (شماره ۱۱ و ۴) بیش از آنکه محل درگیری باشد، محل کنشهای سیاسی و نظامی پنهان و آشکار است؛ از تهدیدات آمریکا تا حضور بدون واهمه نیروهای مقاومت!
پس از آنکه نیروهای دروزی متحد ارتش از شرق استان سویدا (شماره ۵) شروع به پاکسازی نقاط بیابانی جنوب سوریه کردند و نیروهای ارتش و رزمندگان عراقی از شرق دمشق (شماره ۱۱) شروع به حرکت به سوی جنوب کردند، تکاپوهای سیاسیون و پیغامها و تهدیدات به اوج رسید.
در گزارش گذشته به اهمیت راهبردی این گذرگاه و جاده ارتباطی اشاره و بیان شد اگر این مسیر به دست نیروهای مقاومت و ارتش پاکسازی و تأمین شود یکی از راهبردیترین نقاط در غرب آسیا برای انتقال تدارکات از ایران به عراق و ازآنجا به سوریه گشایش مییابد. سابق بر این، نحوه ارسال تدارکات به صورت دریایی و هوایی بود که هم هزینههای بسیاری داشت و هم ممکن بود با کارشکنیهایی در مسیر مواصلاتی دریایی از تنگه باب المندب و کانال سوئز از سوی نیروهای ائتلاف عربی و کشور مصر مواجه شویم؛ ولی با گشایش این مسیر، تدارکات، یکسره به مناطق اشغالی جولان منتهی میشوند و صهیونیستهایی که فکر تجزیه غرب آسیا را در سر میپروراندند درنهایت با حضور بیواسطه نیروهای مقاومت در مرزهای جولان مواجه میشوند. با این پیشزمینه متوجه شدت و حدت این عملیات خواهید شد.
از سویی دیگر حضور نیروهایی آمریکایی و انگلیسی که از طریق مرز اردن وارد گذرگاه مرزی تنف (شماره ۱۰) شدهاند و هشدارهایی که از طریق مبادی دیپلماتیک به نیروهای ارتش سوریه و نیروهای متحد ارسال میشد باعث شده بود طرفین شروع به رو کردن برگهای برنده کنند و طبق آخرین اخبار به نظر میرسد که نیروهای آمریکایی و انگلیسی این گذرگاه را ترک کرده باشند.
از سویی دیگر هدفی که کماهمیتتر از این گذرگاه نیست، آزادسازی شهر دیرالزور (شماره ۸) از محاصره نیروهای داعش است؛ شهری که به مدت چندین سال در محاصره قرار دارد و پشتیبانی و آذوقه و تدارکات از طریق هوایی برای مردم و مدافعان این شهر بارریزی میشود.
قدم اولیه برای رسیدن به این شهر، شهر سخنه (شماره ۷) است که در مسیر دیرالزور قرار دارد. با محاصره سخنه فاصله تا دیرالزور به حوالی ۱۰۰ کیلومتر خواهد رسید که طی این فاصله در مناطق باز و بیابانی تنها با پشتیبانی هوایی سنگین و قدرتمند و تعدد نیروها میسر خواهد بود. با وجود این پیششرطها طی این مسافت شاید کمتر از دو هفته در دسترس خواهد بود.
عقبه پشتیبانی این عملیات به قریتین و شمال تدمر (نقاط ۲ و ۳) برمیگردد. جایی که ارتش سوریه برای محکم کردن کمربند پشتیبانی خود و آسوده کردن خیال خود شروع به پیشروی در مواضع داعش کرده است. داعش در این نقاط بسیار دچار ضعف شده و روحیه تهاجمی این گروه به صورت کامل از بین رفته است و نیروهای مقاومت و ارتش سوریه میتوانند با تصرف این مناطق، زمینهساز نابودی هرچه سریعتر داعش باشند.
نقشه الف، نمای کلی از وضعیت سوریه را نمایش میدهد؛ با این تفاوت که نقطه ۱ که در نقشه مشخصشده، با محاصره توسط ارتش به دست نیروهای مقاومت آزاد شده و تروریستها پیش از محاصره شدن، منطقه را به صورت شبانه تخلیه کرده بودند.
در گزارش بعدی اخبار دقیقتری را از این نبردها به اطلاع شما خواهیم رساند.