سلامت اسباب بازی، اسبابِ بازی سودجویان

پروانه شریفی

بازی یک فعالیتِ با اختیار و با هدف سرگرمی است که از نظر روانشناسان به طور هنجاری در اوقات فراغت صورت می گیرد. بازی کردن امری که همه کودکان از بدو تولد به آن علاقه فراوان دارند و مهمترین سرگرمی کودکان را بازی کردن با وسایل و ابزار خاص خودشان می توان دانست. همان طور که امروزه همه مادران می دانند، بازی کردن یکی از مهم ترین ارکان رشد کودک است. رشدی که به جرأت می توان گفت آینده کودک را به سمت مثبت و یا گاهی منفی سوق می دهد.

بهتر است در ابتدا کمی درباره اسباب بازی ها و نقش اسباب بازی های متنوع در رشد کودک شما صحبت کنیم. اسباب بازی وسیله ای که ویژگی های بالقوه کودک را به بالفعل تبدیل می کند. این اسبابِ بازی می تواند فیزیکی و یا رایانه ای باشد که گفته شده بازی های رایانه ای قدرت توهم را در کودک افزایش می دهد. برخی از کارشناسان معتقدند که اسباب بازی هایی مانند وسایل خانه سازی نیاز کودک را به ساختن برطرف می کند. اسباب بازی های های فکری هم می تواند در رشد کودک مؤثر باشد هر چند اغلب کودکان زیر هفت سال توانایی انجام کامل همه بازی های فکری را شاید نداشته باشند. گاهی اوقات سناریوی بازی برای کودک مهم نیست و ماهیت بازی و اسباب بازی اهمیت دو چندانی خواهد داشت.

پس می بینیم که اسباب بازی در رشد و آینده کودک می تواند تأثیر بسزایی داشته باشد. اکنون شاید به ذهن شما هم خطور کرده باشد که چه بهتر است از اسباب بازی های خوب، بهداشتی، استاندارد و مناسب برای کودکان استفاده شود. اما آیا در این بازار پر هیاهوی اسباب بازی که گذر همه پدران و مادران به آن افتاده است این اصول رعایت می شود؟

* غفلت در تولید و اشتغال زایی

نکته اینجاست که اغلب اسباب بازی های موجود در کشور وارداتی است و استانداردهای لازم سلامت کودک را ندارند. در حالی که یک بازار تقاضای همیشگی برای اسباب بازی وجود دارد. چنین بازار وسیعی در اختیار هر کشوری بود قطعاً آن را بستری برای تولید و اشتغال زایی قرار می داد تا در وهله اول، نیاز داخلی را تأمین کند و سپس بتواند به بازار ۲۵ میلیارد دلاری تجارت اسباب بازی در جهان بپیوندند.

* ۴۷ درصد بازار اسباب بازی ایران در اختیار قاچاق

با این حال، مدیر بازرسی و نظارت اتاق اصناف استان اصفهان به کیمیای وطن گفت: آمارهای رسمی حکایت از آن دارد که حدود ۴۷ درصد بازار اسباب بازی ایران در اختیار قاچاق است. این البته بدان معنا نیست که ۵۳ درصد باقی مانده در داخل تولید می شود بلکه بیش از ۹۰ درصد مجموع اسباب بازی فروخته شده در ایران، خارجی و عمدتاً چینی است.

جواد محمدی فشارکی ادامه داد: هر چند در سال های اخیر روند مبارزه با قاچاق تشدید شده و موفقیت های ارزشمندی نیز نصیب کشور شده است، ولی واقعیت این است که در امر اسباب بازی های قاچاق اقدام ارزشمندی انجام نشده است.

وی افزود: راه اصلی کاهش قاچاق اسباب بازی، بهاء دادن به تولید اسباب بازی در ایران است، نسل جدید پدر و مادرها، برای فرزندان خود بیش از پیشینیان هزینه می کنند و اسباب بازی نیز یکی از اقلام مهم در سبد خرید آن ها برای فرزندان شان است.

* مسئولین خطرات جدی قاچاق اسباب بازی را درک نکرده اند

مدیر بازرسی و نظارت اصناف استان اصفهان با تأکید بر این که مسئولین باید ورود جدّی داشته باشند؛ تصریح کرد: متأسفانه الگوهای غلط و ناهمگون غربی به راحتی با ورود اسباب بازی های خارجی به اتاق کودکان ما وارد می شود و بر شکل گیری فرهنگ و آینده این آینده سازان تاثیر می گذارد.

این مسئول بازرسی استان با بیان این که در حال حاضر بازار اسباب بازی دنیا دست چینی‌ها است، توصیه کرد: تا آنجا که امکان دارد والدین اسباب‌بازی خیلی ارزان نخرند، به ویژه اگر قرار است بچه این اسباب‌بازی‌ها را به دهان ببرد؛ دست کم والدین وجود نشان استاندارد را بررسی کنند.

وی گفت: باید در زمینه اسباب بازی تولیدات داخلی خود را تقویت کنیم و در بخش کیفیت و طرح‌ها به اندازه‌ای پیشرفت کنیم که مورد اقبال عمومی قرار گیرد.

وقتی «اسباب‌ بازی‌» خطرناک می‌شود

نادره علوی کارشناس روان شناس کودک در گفتگو خبرنگار کیمیای وطن با بیان این که انتخاب صحیح اسباب بازی با توجه به  گروه های سنی علاوه بر مسائل فرهنگی و آموزشی از نظر سلامتی هم بسیار حائز اهمیت است، خاطر نشان کرد: ممکن است وسیله ای مثل اسباب بازی لوگو برای افراد بالای ۳ سال بی خطر باشد اما برای گروه های سنی زیر ۳ سال به عنوان عامل خفگی تهدید به حساب بیاید.

این کارشناس روانشناسی کودک تصریح کرد: درصد قابل توجهی اسباب‌ بازی‌های چینی وارداتی در بازار کشور وجود دارد که عمدتاً به صورت قاچاق وارد شده و به دلیل بی‌کیفیت بودن برای سلامتی کودکانمان خطرناک است.

وی با بیان اینکه کودکان عاشق وسایل رنگی و جذاب هستند، اظهار کرد: آن ها در برابر چنین اسباب بازی هایی هرگز کوتاه نمی آیند و از طرفی پدر و مادرها نیز اطلاعات کمی در خصوص سلامت ابزار بازی دارند.

اسباب‌بازی‌های وارداتی به سلامت روانی کودکان ضربه می‌زند

 علوی گفت: بسیاری از شخصیت های عروسکی، بازی های فکری و رایانه ای و اسباب بازیهای جورچین و الکترونیکی با کارتون و انیمیشن های ساخت کشورهای غربی و پیام های ناهمخوان با فرهنگ ایرانی همراه است و به نظر می رسد که دستگاه های متولی فرهنگی در این حوزه کند حرکت کرده اند.

این روان شناس کودک ادامه داد: اسباب ‌بازی شاید در ظاهر یک کالای ساده در کشور باشد، امّا، در واقع تاثیر فرهنگی زیادی در جامعه دارد و برای تربیت کودکان مهم هستند.

وی بیان کرد: اغلب اسباب بازی های خارجی فاقد شناسنامه، در بازار با قیمت های بسیار نازل عرضه می شوند و خانواده ها به دلیل صرفه اقتصادی و بی توجه به آلودگی های احتمالی آن ها را می خرند و در اختیار کودک خود قرار می دهند.

علوی تاکید کرد: به این دلیل که اسباب بازی‌ها به مسائل فرهنگی مربوط هستند و بر امنیت عاطفی کودک و بهداشت روانی او تأثیر می‌گذارند و کودک به آنها دلبسته می‌شود، توجه به این حوزه اهمیت زیادی دارد.

 تجارتی پرسود و خاموش با رنگ های جذاب

اما این روزها کمتر کودکی را می توان یافت که ابزار متنوع و گوناگون بازی و آموزش را در دسترس نداشته باشد و برخی بچه ها به حدی اسباب بازی دارند که گاه فرصت بازی با بعضی از آنها نصیبشان نمی شود.

عمده این اسباب بازی ها در قالب تجارتی پرسود و خاموش با رنگ های جذاب و شخصیت های دوست داشتنی برای کودکان عرضه می شوند و خانواده ها غافل از اینکه مواد سازنده آن چیست و یا اینکه آیا تایید استاندارد را دارند، یانه ، سلامت فرزند خود را به خطر می اندازند.

مواد بازیافتی و سمی در اسباب بازی های قاچاق

دکتر محبوبه صابری متخصص اطفال و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در گفتگو با خبرنگار کیمیای وطن گفت: اغلب اسباب بازی های قاچاق موجود در بازار حاوی مواد بازیافتی آلوده و رنگ های سمی هستند که جا دارد خانواده ها برای پیشگیری از بروز بیماری، اینگونه اقلام را هرگز خریداری نکنند.

این متخصص اطفال ادامه داد: برخی از اسباب بازی های قاچاق موجود در بازار آغشته به رنگ های غیر استاندارد و یا ساخته شده از پلاستیک نامرغوب هستند که تماس کودک و یا به دهان بردن آن ها می تواند مشکلات جدی در سلامت او ایجاد کند.

وی توضیح داد: مواد سازنده این اسباب بازی ها ممکن است آغشته به سرب، جیوه، آرسنیک و یا سایر عناصر خطرناک باشند که می تواند به کبد، کلیه، شش ها، وضعیت هورمونی و گوارش کودک آسیب جدی وارد کند.

مشکلات شایع در خصوص انتخاب اسباب بازی های نامناسب

صابری تصریح کرد: یکی از مشکلات شایع در خصوص انتخاب اسباب بازی های نامناسب برای کودکان این است که ابزار ریز، گوشه دار و تیز را برای آن ها انتخاب کنند که ممکن است با جهیدن اسباب بازی از دهان و بینی انسداد راه هوایی ایجاد کند و یا در بدن موجب پارکی و بریدگی شود.

این متخصص اطفال با اشاره به خطرات احتمالی آلودگی اسباب بازی ها به ترکیبات مسموم گفت: یکی دیگر از آسیب های اسباب بازی های قاچاق و بی کیفیت، ترویج فرهنگ و قالب های فکری ناهمخوان با جامعه ما بوده که یک هشدار جدی است.

اسباب بازی ها دنیای بچه هاست

آنچه مسلم است اینکه اسباب بازی ها دنیای بچه ها هستند، عروسک ها و ماشین ها گاه جزئی از دنیای خیالی کودکند که نام دارند و با او زندگی می کنند ، گاه دختربچه ها با عروسکهاشان رفتار پدر و مادر را تمرین می کنند و گاه یک کودک ساعت ها با یک وسیله بازی درد دل می کند.

او در دنیای بی آلایش خود معصوم و بی گناه به دنبال کشف تازه ها و ناشناخته ها است و این ما هستیم که باید سهل انگاری های احتمالی خود را در قبال به خطر افتادن سلامت جسم و روان او پذیرا باشیم و پیش از هر اتفاق ، مصون سازی و امنیت را برایش به ارمغان آوریم.