کودک خجالتی
پروانه شریفی
فاطمه شیرازی کارشناس ارشد روان شناسی بالینی در تعریف خجالتی و کم رو بودن کودکان گفت: وقتی کودکان احساس خجالت و کمرویی میکنند در حقیقت نوعی احساس ناراحتی از بودن خود در محیط جمع را نشان میدهند.
وی با بیان اینکه هر خصیصه در کودک را نمیتوان خجالتی و کم رویی آن کودک نامید، گفت: خجالت زمانی پیش خواهد آمد که کودک در موقعیتهای ناآشنا قرار گیرد یا هنگام تعامل و گفت وگو دچار اضطراب و ناراحتیهای عصبی شود، یا زمانی که تصور میکند به طریقی مورد توجه دیگران قرار گرفته است، در آن حالت بینهایت ناراحت و خشمگین شود.
زمان خجالتی بودن کودک
شیرازی ادامه داد: کودکانی که خجالتی هستند بیشتر شاهد بازی بچههای دیگر بوده و کمتر در بازی بچهها و سایر همسالان خود شرکت میکنند.
وی با بیان اینکه خجالتی بودن از سن ۲ یا ۳ سالگی بروز پیدا میکند، اظهار کرد: کودک در این سن با برقراری تعامل و ارتباط با محیط خود در پی برآورده کردن خواستههایش است.
علت خجالتی بودن در کودکان
این کارشناس ارشد روان شناسی بالینی در خصوص علت خجالتی بودن کودکان گفت: ژنتیک یکی از علل خجالتی بودن کودکان است برای مثال ممکن است در خانوادهای پدر و مادر بگویندکه ما هم در این سن به این صورت بودیم.
شیرازی ادامه داد: علت مهم دیگر شخصیتی است و به رویدادهای دوران نوزادی برمی گردد که در این مورد هنوز تحقیقات، کامل به اثبات نرسیده است، ولی نوزادانی که احساسی و تحریک پذیرند، دائم جیغ میزنند و خیلی گریه می کنند احتمالش است که در آینده در عدم بر قراری زمینههای ارتباط درست در ردیف کودکان خجالتی و کمرو قرار گیرند.
به گفته وی رفتارهای آموخته شده از بزرگترها، در معرض سرزنشهای مرتب کودک از سوی والدین در روابط خانوادگی ، تنبیه یا حمایت بیاندازه کردن از کودک از علل دیگر تاثیر گذار در خجالتی بودن کودکان است.
زندگی امروزی و از بین رفتن تعاملات اجتماعی
شیرازی با بیان این که زندگیهای امروزی باعث از بین رفتن تعاملات اجتماعی در اعضای خانواده شده است گفت: در گذشته زندگیها به صورت سنتی بود و تعاملات بیشتر در جمعهای خانوادگی مانند پدر بزرگ، مادر بزرگ، عمه و دایی شکل میگرفت ولی امروزه متأسفانه تمایل به تک فرزندی باعث شده است که سبک زندگی سنتی تغییر یافته و کودک تک و تنها در خانه نگهداری شود از این رو تعاملات اجتماعی کمتر صورت میگیرد که این امر باعث ازدیاد خجالتی بودن در کودکان می شود.
خجالتی بودن کودکان قابل حل است
این کارشناس با بیان اینکه اگر خجالتی بودن کودکان به صورت ژنیتیکی باشد قابل حل است اظهار کرد: اگر والدین، در برقراری تعاملات اجتماعی کودک با دیگران کمک کنند و مرتب کودک را وارد محیط های جمع کنند یا مرتب بیرون یا پارک ببرند این اوامر باعث برقراری ارتباط بیشتر کودکشان با جامعه شده و باعث می شود حس خجالت ژنیتیکی در اثر اکتسابات و تمرین هایی که منجربه تعاملات می شود از بین برود.
نقش مهد کودک ها
وی با اظهار تاسف در ازدیاد مهد کودکها در زندگی شهری گفت:باید به این مساله توجه داشت که آیا این مهد کودک، تعاملات کودکان را ترغیب میکند یا اینکه مرتب به کودکان گوشزد کرده و با امر و نهی نشستن و حرف نزدن را یاد میدهد .
این کارشناس روانشناسی با معرفی اینکه مربیهای مهد کودکها میتوانند در بروز حالت کودکان تأثیر گذار باشند، تصریح کرد: باید مربیهای مهد با کمک گرفتن از روانشناس و مشاوره در هفته دو یا سه بار، روی اخلاق کودکان کار کنند و با توضیحات والدین در محیط خانواده و محیط جمع چگونگی برخورد با این گونه کودکان را متوجه شوند تا بتوانند بر مشکلات کمرویی کودکان غلبه کنند.
درمان کم رویی در گرو عدم تحقیر کودکان
وی درمان کمرویی را در عدم تحقیر و سرزنش مقابل دیگران دانست و افزود: برچسبهایی مانند اینکه دایم جلوی دیگران عنوان کنیمبچه ما خجالتی است، سلام کردی ؟ و پدر و مادر از طرف بچه به دیگران سلام کنند، از بدترین نوع رفتارها محسوب میشود.
شیرازی افزود: در حقیت کار چسباندن یک سطح رفتاری به کودک است و کودک این حرف را در خود می پذیرد که من یک بچه خجالتی هستم.
این کارشناس روانشناسی، از دیگر راه های درمان کمرویی را بردن کودکان به پارک و محیط های شلوغ عنوان کرد و گفت: برای تقویت ارتباط تعاملات اجتماعی گام اول این است که اگر بچه ما ۵ ساله است در ابتدا با بچه های کمسن و همسال خودش ارتباط بر قرار کند و در برقراری ارتباط و دوستی با آنها تشویق شود .
وی ادامه داد: این امر باعث می شود که کودک بگوید من می توانم ارتباط برقرار کنم و کم کم اعتماد به نفسش تقویت شود و بتوانند با بچه های بزرگتر از خودش هم ارتباط برقرا رکند.
نقاط قوت بچه های کمرو را تقویت کنید
شیرازی بابیان این که باید نقاط قوت بچه های کمرو را تقویت کرد، تصریح کرد: انگشت روی نقاط ضعف کودک نگذارید و کلمات نمیتوانید، برو کنار، ولش کن، تو اصلا نمیتوانی صبحت کنی را استفاده نکنید زیرا با این کار کودکان را روزبه روز ضعیف تر و تحقیر می کنید.
وی ادامه داد: در حقیقت دوران کودکی دوران زود گذر است، ممکن است یک کودک در مقطعه ای کمرو و خجالتی باشد، ولی این والدین هستند که با رفتار خود این حس و شخصیت را برای دوران بزرگسالی تثبیت می کنند.
این کارشناس با بیان اینکه تا سن پنج سالگی باید کمرویی بچهها تشخیص داده شود، خاطر نشان کرد: اعتماد به نفس از همان دوران شکل میگیرد پس باید درست درمان شده و از راههای صحیح با این کودک برخورد شود.
منتظر عواقب بی توجهی به خجالتی بودن کودک خود باشید
وی گفت: والدینی که بر کودکان کمروی خود کاری نکرده باشند یا والدینی که برخورد درست برای تقویت اعتماد به نفس کودک خود نداشته باشند و از مشاوره روانشناس هم کمک نگرفته باشند همه این عوامل یاد شده باعث می شود که کودکشان در آینده یک فرد تو سریخور و مبتلا به شکست های پی در پی در زندگی شود و همچنین به یک فرد افسرده تبدیل شود که در دوران بزرگسالی، هزار و یک مساله در محیط زندگی و محیط کارش تجربه خواهد کرد.
کارشناس ارشد روان شناسی بالینی اظهار کرد: اگر والدین در خود ضعف دارند که نمیتوانند کاری در کمرویی کودکان دلبند خود انجام دهند باید برای کنترل استرس و روانی کودک به رواشناس کودک رجوع کنند، زیرا کودکانی که اعتماد به نفس پایین دارند مرتبا دچار عصبانیت و استرس می شوند .
شیرازی زمینه اضطراب در کودکان را زمینه ناخوشایندی برای آینده آنان عنوان کرد و گفت: در دروان کودکی باید تمرینات آرام سازی عضلانی را در کودک پرورش داد، تا با تکرار و شرکت در جلسات مشاورهی آموزش، مهارتهای اجتماعی را یاد بگیرد.