کاروان میراث معنوی کربلا،علیرغم بی مهری مسئولان همچنان راه می پیماید

زهرا نصیری

  کاروان نمادین هشتم محرم خمینی شهر در برگیرنده مجموعه ای از کاروان ها و نمادهای مختلف شامل کاروان امام حسین (ع)، یاران و اهلبیت ایشان، پیامبران الهی از آدم تا خاتم، فرشتگان، لشکریان ابن سعد و شمر و یزید ، شخصیت های حاضر در قیام عاشورا و پس از آن که  نمادهای حق و باطل است، که  به طور همزمان در این کاروان حاضر می شوند و مردم زیادی از سراسر کشور و حتی گردشگران و مستندسازان خارجی را به تماشای خود می کشاند.

محمد مهدی پیمانی معروف به مهدی باباعلی متولد ۱۳۳۸ با ۷ کلاس سواد این کاروان را راه اندازی کرده و با گذشت حدود ۲۰سال آن را مدیریت می کند.

به گفته ایده پرداز (مهدی باباعلی)، فکر اولیه کاروان در دوران بچگی و از حدود ۴۵ سال پیش که در نزدیکی امامزاده نرمی دولت آباد تعزیه ۷۲ تن با سبکی متفاوت اجرا می شد جرقه خورد و از آن الگو برداری کرد.

باتوجه به اینکه سواد آن چنانی نداشت و فقط از بچگی در پای منبرها و مقتل خوانی ها مطالبی پیرامون اهلبیت را فرا گرفته بود اما توانست درطول این سال ها بزرگترین کاروان کربلا را با حدود ۳۵۰۰ نفر کارگردانی و هدایت کند، این کاروان در ابتدا به حضور یکهزار نفر کار خود را آغاز کرد اما امروز در خمینی شهر به یکی از اشکال عزاداری تبدیل شده و البته شهرتی کشوری یافته است.

ریشه های این کاروان به قبل از انقلاب می رسد ولی کاروان نمادین هشتم محرم با این سبک اجرای فعلی از سال ۶۹ شروع و تا کنون همه ساله برپا می شود. به گفته بانی راه اندازی این کاراوان اکنون ۲۷ سال است که با همه فراز و فرودها این کاروان راه خود را ادامه داده و اگر چه هیچ مسئول، نهادی برای تامین مخارج این کاروان قدمی برنداشته اند ولی محمد مهدی پیمانی معتقد است که قدم برداشتن در راه امام حسین (ع) آنقدر دارای برکات بسیاربوده است که خود و خانواده اش در راه برپایی هر چه باشکوه تر این کاروان خود را وقف نموده اند .

 کاروانی با عظمت کربالا بدون بودجه دولتی

 مدیر کاروان نمادین هشتم محرم خمینی شهر درگفتگو با خبرنگار کیمیای وطن ، تمام هزینه های اجرایی این مراسم  را ازمحل بودجه شخصی خود و درسال های گذشته تا حدودی ازمحل کمک های خیرین و دوستداران اهلبیت عنوان کرده و می گوید: هیچ بودجه دولتی در این کار دخیل نیست و دست اندرکاران اجرای کاروان در طول سال برای فراهم سازی اجرای نمادین که در این چند ساعت انجام می شوند درگیر هستند.

مهدی باباعلی (پیمانی)، گله داری می کند و خودش با خرید علوفه شتر و اسب، دوختن پالون و زین و لباس و ساخت طبل ها در طول سال تا انتخاب اشخاص و چهره ها، پوشاندن لباس و به صف کردن لشکریان را نظارت می کند.

هدفی والا برای شورترویج شورحسینی

وی از مخالفت‌ها و مشکلاتی که برای اجرای این برنامه در طی این سال‌ها داشته گله کرد و گفت: ما دیگر جنگ ها را پشت سر گذاشته ایم، در طول سال کارهای بسیاری می کنیم تا هزینه های این برنامه آماده شود، در یک سال هنگامی که می خواستم برای آوردن شترها به زرین شهر بروم پدرم فوت کرد و من تنها توانستم او را یک بار ببوسم، فرزندم نیز روز هشتم محرم فوت کرد ولی ابتدا کاروان را بیرون بردیم و پس از اجرای برنامه او را به خاک سپردیم.

اگر چه کاروان عظیم و نمادین کربلای خمینی شهربعد از۲۷ سال هنوز  به عنوان یک مراسم آئینی در فهرست آثار ناملموس یونسکو به ثبت نرسیده است و حتی به عنوان یک فرهنگ عزاداری ناب به دنیا معرفی نشده و در رسانه ملی هم جایی نداشته است، اما همه این ها سبب نشد تا قصه پر غصه رنج ها ی مهدی باباعلی (پیمانی)، را ه خدمت  برای عزاداران اباعبداله الحسین(ع) را ببندد.

صحنه ها و آئین مقتل خوانی ازمنابع دینی موثق

درادامه این گفتگو از بانی کاروان کربلا خواستم تا درباره منابع مذهبی که ازآن ها متقل خوانی و صحنه های روایی را استخراج می کند بگوید که او گفت:کاروان هر ساله با شکوه بیشتر تکامل یافته  و حضور چهره های تاریخی ، دینی جدید و مستند از کتبی چون لهوف ، منتهی الآمال ، رمزالمصیبه و ناسخ التواریخ برگرفته شده اند و با شبیه سازی چهره ها اقشار مختلف مردم را با زبان خودشان جذب تماشای کاروان می کند.

وی تاکید کرد: از کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی نیز برای استخراج منابع می کنیم و اگر چیزی در کتاب  و منابع نباشد ما آن را اجرا نمی کنیم.

پیمانی ، از جمله ویژگی های این کاروان را عدم استفاده از وسائل مصنوعی و تجهیزات گریم و آرایشی و چهره‌ پردازی شخصیت های کاروان به صورت کاملا طبیعی عنوان کرد و افزود: شخصیت های اصلی کاروان هشتم محرم در طول سال، چهره های خود را برای نقشی که در این کاروان به آن ها نیاز است حفظ می‌کنند.

انتخاب چهره نه  از روی شهرت بلکه از سر مهارت

کارگردان کاروان نمادین کربلا در مورد انتخاب نقش های اصلی این کاروان گفت: پیش آمده است که بارها بر تن افراد مختلف لباس پوشانده ایم تا فردی که شخصیت او به نقش می خورد را پیدا کنیم، برخی موارد فردی را در خیابان دیده ام که برای نقشی مناسب بوده است و بارها به دنبال او رفته ام تا در کاروان حضور یابد.

مهدی باباعلی (پیمانی)، می گوید:این کاروان به لحاظ عظمت، اهمیت هنر تجسمی، تجهیزات، طراحی لباس و به کارگیری فنون نمایشی و پیام رسانی عمیق قیام عاشورا، بزرگترین کاروان نمادین کشور در نوع خود محسوب می شود. که از اذان ظهر روز هشتم محرم حرکت و با عبور از محلات مختلف خمینی شهر، در هنگام اذان مغرب به کار خود پایان می دهد.

وی معتقد است هنر چیزی است که اگر هنرمند بخواهد چیزی را به مخاطبش القا کند خواه بچه باشد خواه پیر، باسواد باشد یا بی سواد ،برای او شرط در القاست که بتواند به بیننده مطلب را القا کند و هر شخصی که به تماشای کاروان آمده از لحاظ فقهی، هنری، تاریخی مجذوب آن شده و مثل چنین کاروانی از ورود به کربلا در ایران یا خارج از کشور وجود ندارد.

او آینده این کاروان را این چنین می بیند که همه چیز اگر هنر است ویا اگر عزاست با من به زیر خاک می رود، اگر کفر است و اگر هم قرار است معنویتی در آن باشد با هم به وعده گاه ابدی خواهیم رفت.

نقش خنثی صداوسیما درشناساندن کاروان کربلا به مردم

وی به این موضوع اشاره دارد،تمامی طرح ها و دوخت لباس افراد کاروان به وسیله خانواده ام صورت می گیرد،همچنین ساخت سلاح ها و دیگر اداوات نیز در محله انجام می شود، به گونه ای که هیات های مذهبی از سراسر کشور برای خرید این وسایل به من مراجعه می کنند .

این  پیر غلام ابا عبدالله الحسین(ع)، در ادامه صحبت های خود از برگزاری نمایشگاه بازسازی غدیر برای اولینبار درکشورسخن گفت و تاکید کرد:برای  اولین باراین صحنه در خمینی شهر بازسازی شد و نمایشگاه آن توسط گروه نمادین کربلا برپا گردید .البته این نمایشگاه هم که به برای دو بار برگزار شد بدون هیچ گونه کمک مالی از مدیران و مسئولان شهر بود و فقط ازطریق منابع شخصی و کمک خیرین بود .

این هنرمند پیشکسوت تئاتر،از حضور گروه های مختلف فیلمساز داخلی و خارجی برای ساخت مستند از این کاروان  هم سخن به میان آورد ، ولی صحبت های خود را با آهی که نشان از بی رغبتی و عدم پخش این برنامه ها از صدا و سیما بوده است پایان داد.

حضور۶هزارنفرنیرو درکاروان کربلا

شاید بتوان معروف ترین شخصیت در کاروان مهدی باباعلی (پیمانی)، را که  در نقش (شمربن ذالجوشن) به ایفای نقش می پردازد  حاج عبدالرضا صرامی (یا حاج عبدالرضا شمر) دانست.

عبدالرضا صرامی، نیز در این گفتگو که بابا علی را همراهی می کند در مورد روند شکل‌گیری کاروان نمادین کربلا گفت: این کاروان اولین بار در سال ۱۳۶۹ حرکت نمادین خود را به اجرا گذاشت و در سال ۱۳۷۰ در سازمان تبلیغات اسلامی اصفهان به ثبت رسید و از آن سال به‌صورت قانونی فعالیت خود را ادامه داده است. با توجه به اینکه در این ایام در یکی از سال‌ها دو دهه محرم وجود داشت این کاروان تاکنون ۲۷ بار حرکت نمادین خود را به اجرا گذاشته است.

 به گفته وی،دستگاه ها و گروه هایی که کاروان نمادین ورود به کربلا را در خمینی شهر اجرا می کنند به ۲۴ دسته و شبهه لشکر رسیده و در بعضی از سال ها تا حدود ۶هزار نفر هم لباس پوشیده و نقشی را اجرا کرده اند که موزیک هر گروه و دسته و لشکری بسته به شخصیت گروه انتخاب می شود و باتوجه به اینکه شخصیت ها هیچ کلامی ندارند با صدای موزیک احساس آن گروه هنری به بیننده القا می شود و برای مثال گروه شمر که در شب نهم وارد می شود، آرامش ندارد و خشمگین است که برای نشان دادن به بیننده با صدای بلندتر و ترسناک تر موزیک متن اجرا می شود.

حذف شبهات ازکاروان نمادین کربلا

سرپرست فرمانداری خمینی‌شهر نیز ضمن تقدیر از فعالیت های این کاروان در این سال‌ها گفت: این برنامه با عشق به سالار شهیدان برپا می شود و این عشق از خصوصیات مردم خمینی‌شهر است، این کاروان به‌صورت قانونی کار خود را انجام داده و در طول این سالیان شبهه‌ها از اجرای آن حذف شده است.

مجتبی راعی ، به ثبت ملی این کاروان به عنوان اثری معنوی اشاره کرد و بیان داشت: ارزش معنوی این کاروان آن را در جهان شهره ساخته و از تمام دنیا برای دیدن آن به خمینی‌شهر می‌آیند، برای حفظ نظم در اجرای این برنامه نیز از همیاران پلیس که از اعضا این هیئت هستند کمک گرفته می‌شود.

تجلیل ازعوامل ویژه برنامه کاروان نمادین کربلا

گفتنی است همزمان با سوم محرم و در آئینی با حضور مسئولان خمینی شهر ،دوستداران اهل بیت(ع) و اصحاب رسانه در حسینیه هیئت جان‌نثاران حضرت قمربنی‌هاشم (ع) از دو خادم حسینی (محمد مهدی پیمانی معروف به ( باباعلی) و عبدالرضا صرامی )تجلیل شد.

مطالب مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *