رازهای نشاط در سالمندی

پروانه شریفی

این که سالمندی را همراه با بیماری و ضعف و ناتوانی بدانیم، حاصل اشتباهی نادرست از مفهوم سالمندی است. با رعایت برخی نکات می‌توان از سالمندی به عنوان یک دوره طلایی در زندگی بهره برد. اگر به دوران سالمندی در کشورهای توسعه یافته نگاهی کوتاه بیندازیم، می‌بینیم در بسیاری از این کشورها، دوران سالمندی با تفریح و سفر و آرامش گره خورده است، اما در کشور ما به دلایل متعدد، سالمندی برای خیلی‌ها به دورانی تبدیل شده است که با رنج بیماری دست و پنجه نرم کرده، خود را از بسیاری از دلخوشی‌ها نیز محروم می‌کنند.

سالمندی براساس سن مشخص نمی‌شود

دکتر محمد ابراهیمی دکترای روان شناسی در گفتگو با خبرنگار ما در این زمینه گفت: انسان‌ها تغییراتی را در طول زندگی خود طی می‌کنند که بعضی از این تغییرات ملموس و جسمانی است، خصوصیات جدید اضافه می‌شود و در هر مرحله ممکن است خصوصیات جدید با تغییرات زیادی همراه باشد، بیماری‌های مختلف جسمی، ناتوان کننده و مزمن در دوران سالمندی به وجود می‌آید، این تغییرات در حوزه روان هم شکل می‌گیرد.

وی با بیان این که دوران سالمندی براساس سن مشخص نمی‌شود، گفت: سالمندی با توجه به ویژگی‌های رفتاری فرد مشخص می‌شود، گاهی یک فرد در دوران بزرگسالی خود، ویژگی‌های امید، پیشرفت و عشق را دارد، جامعه ما تقریباً به طرف سالمندی پیش می‌رود و از آن طرف هم مشکلات این دوران آغاز می‌شود. ما باید به سمت پیر شدن سالم برویم نه پیرشدن ناسالم.

این دکترای روان شناسی خاطر نشان کرد: لزوماً سالمندی با بیماری و افسردگی همراه نیست، افراد سالمند کم کم با افت عملکردهای ذهنی خود مواجهه می‌شوند و نگرانی دچار شدن به بیماری آلزامیر هم ممکن است افسردگی ایجاد کند.

ابراهیمی خاطر نشان کرد: در دوران سالمندی دیدگاهی وجود دارد که هوش افراد در این دوران کاهش پیدا می‌کند، ولی باید بگوییم ممکن است که برخی عملکردهای ذهنی ما کاهش پیدا کند ولی روان شناسان به این نتیجه رسیده‌اند که هوش فقط سرعت پردازش اطلاعات نیست و حتی هوش عاطفی در این دوران افزایش پیدا می‌کند.

تغییر سبک زندگی برای سالمندی سالم

اگرچه خطر ابتلا به برخی بیماری‌های غیرواگیر در دوران سالمندی بالا می‌رود، اما با تغییر سبک زندگی می‌توان از بروز بسیاری از این بیماری‌ها جلوگیری کرد.

علی احمدی کارشناس پرستاری سالمندی به خبرنگار ما گفت: ورزش کردن روزانه، تغذیه سالم، دوری از دخانیات، مصرف نکردن مواد مخدر، انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری در برنامه‌های روزانه، دید و بازدید از اقوام، سر زدن به دوستان و شرکت در پاتوق‌های سالمندی می‌تواند امید به زندگی را در دوران سالمندی افزایش دهد.

احمدی با بیان این که در این دوران باید همچنان فعالیت‌های ذهنی مداوم داشت، ادامه داد: اگر می‌خواهیم دوران سالمندی سالمی داشته باشیم، باید از همان دوران جوانی، سبک زندگی خود را اصلاح کنیم تا دوران سالمندی خوبی را پیش رو داشته باشیم. در واقع هر چقدر در دوران جوانی، روی سلامت سرمایه‌گذاری کنیم، در دوران سالمندی، محصول آن را برداشت خواهیم کرد.

خانواده حامی سالمند

زهرا توکلی کارشناس ارشد روان شناسی در گفتگو با خبرنگار ما گفت: همه می‌دانند که نقش خانواده در سپری کردن دوران سالمندی سالم، بسیار حائزاهمیت است. داشتن خانواده‌ای حامی که در همه حال از سالمند خانواده حمایت کنند، نعمت بزرگی است که خیلی از سالمندان ایرانی از آن بهره‌مند هستند.

توکلی ادامه داد: سالمند باید حس کند که جایگاه خود را در خانواده از دست نداده است. با دادن مسئولیت‌هایی همچون خرید یا حتی مراقبت از نوه‌ها برای زمان کوتاه، همچنین ایجاد ارتباط با همسالان مانند بازنشستگان و مسافرت‌های کوتاه‌مدت متناسب با شرایط خاص فرد، می‌توانیم احساس زندگی را در آنها زنده کنیم.

وی خاطر نشان کرد: سالمندی، دوره‌ای است که انسان می‌تواند از انبوه دانش و تجربه خود در مسیر بهتر زیستن بهره ببرد، اما اگر این توانایی را نداشته باشد که خودش را با تحولات دوران سالمندی وفق دهد، قطعاً قادر نخواهد بود از این دوران زندگی لذت ببرد.

واقعیت زندگی سالمندان

این که شعار بدهیم و صرفاً بگوییم در دوران سالمندی می‌توان شاد و خوشحال زندگی کرد، با واقعیت زندگی خیلی از سالمندان همخوانی ندارد، با توجه به آمارهای رسمی که درخصوص جمعیت سالمند کشور ارائه می‌شود و پیش‌بینی‌ها مبنی بر افزایش جمعیت سالمند کشور، ضرورت دارد آموزش عمومی و آگاهی‌رسانی گسترده در این خصوص ارائه شود تا سالمندان از نحوه گذراندن دوران سالمندی شاد و کم‌دغدغه آگاهی پیدا کنند.