آرتروز شایع‌ترین علت تعویض مفصل در ایران
پروانه شریفی
تعویض مفصل زانو که به آن آرتروپلاستی هم می گویند نوعی جراحی است که با استفاده از آن سطح مفصلی استخوان‌های ران و ساق در مفصل زانو را با یک سطح مصنوعی جایگزین می‌کنند.
مهم‌ترین هدف تعویض مفصل زانو از بین بردن دردی است که در زانو براثر ساییدگی و آرتروز، روماتیسم و یا تخریب سطح مفصلی ایجاد شده است. بدست آوردن دامنه حرکتی مطلوب در مفصل زانو و اصلاح تغییر شکل‌های ایجاد شده در زانو از دیگر بکار گیری مفصل مصنوعی زانو است.
وقتی غضروف مفصلی زانو به هر علتی تخریب می‌شود حرکت مفصل دردناک شده و مفصل دچار خشکی و محدودیت حرکتی می‌شود. در این وضعیت می‌توان با تعویض سطوح مفصلی حرکات مفصل را بهتر کرده و درد را از بین برد. عمل جراحی تعویض مفصل زانو یکی از موفق‌ترین اعمال جراحی است. در غالب اوقات مفصل مصنوعی زانو بیش از ۲۰ سال عمر می‌کند.
دکتر حمیدرضا یزدی متخصص ارتوپدی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران و فلوشیپ جراحی زانو در آستانه برگزاری این کنگره اظهار داشت: این کنگره هر دو سال یکبار برگزار می‌شود و یکی از معتبرترین کنگره‌های بین المللی در ایران و منطقه است که امسال از ۲۵ تا ۲۸ بهمن ۹۶ با محور اصلی بحث و تبادل نظر در ارتباط با بیماری‌های زانو، شانه، اندام فوقانی، مفصل لگن و مچ پا، تعویض مفصل زانو و طب ورزشی برگزار می‌شود.
بخش دیگری از صحبت‌های دبیر علمی پنجمین کنگره بین المللی دوسالانه انجمن جراحی زانو، آورده شده است:
تعویض مفصل زانو راه حلی برای درمان تخریب مفصل زانو است. به این معنا که وقتی مفصل زانو دچار تخریب می‌شود و درجه تخریب درحدی است که با درمان‌های دارویی و سایر جراحی‌ها قابل اصلاح نیست، تعویض مفصل انجام می‌شود. بنابراین هر بیماری یا هر حادثه و مشکلی که منجر به تخریب مفصل زانو شود، می‌تواند در نهایت پزشک را به انجام تعویض مفصل هدایت کند.
علل تخریب مفصل زانو
تخریب زانو می‌تواند به دنبال افزایش سن و آرتروز زانو ایجاد شود یعنی وقتی به مرور زمان با افزایش سن غضروف مفصل تخریب شده و در اثر آن آرتروز ایجاد می‌شود، مفصل دردناک شده، فرد دچار اختلال حرکتی و تغییر شکل مفصل زانو خواهد شد. در این مرحله اگر بیماری پیشرفت کرده باشد و با دارودرمانی امیدی به بهبودی نباشد، ممکن است مجبور به جراحی تعویض مفصل زانو شویم.
آسیب‌های ناشی از ورزش یا تصادفات
از علل دیگر تخریب مفصلی می‌توان به برخی بیماری‌ها همچون بیماری‌های روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم مفصلی یا سایر بیماری‌های التهابی که ممکن است سبب تخریب مفصل شوند اشاره کرد. همچنین برخی آسیب‌های ناشی از ورزش یا تصادفات مانند پارگی‌های رباط یا مینیسک یا آسیب‌های غضروفی به تدریج منجر به تخریب مفصل می‌شوند و در نهایت ممکن است که جراحی تعویض زانو را برای بیمار الزامی نماید.
آرتروز
این تخریب مفصلی در اثر عوامل مختلفی ممکن است ایجاد شود ولی شایع‌ترین علت تعویض مفصل در کشور ما به واسطه ایجاد آرتروز ناشی از افزایش سن در افراد میانسال به بالا می‌باشد. در زنان معمولاً در سن ۴۵ تا ۵۰ سالگی آرتروز زانو شروع می‌شود و با توجه به شدت آن ممکن است به درمان‌های مختلف نیاز داشته باشد و در مردان درحدود سن ۵۵ تا ۶۰ سال این بیماری آغاز می‌شود و نسبت به شرایط و شدت بیماری درمان‌های مختلفی برای آنها درنظرگرفته می‌شود.
عوامل ایجاد کننده آرتروز
آرتروز زانو چند نوع دارد و نوعی از آن وابسته به سن است، اما این مساله به آن معنا نیست که همه افراد در سنین بالا مبتلا به آرتروز شدید زانو و در نهایت تعویض مفصل شوند، عوامل مختلفی در این زمینه دخالت دارند مسائلی مانند ژنتیک، سبک زندگی، میزان فشار کاری روی زانو، چاقی و سابقه آسیب‌های زانو همگی عوامل ایجاد کننده آرتروز هستند که در مواردی منجر به ایجاد این بیماری در سنین پایین‌تر نیز می‌شوند.
حدود ۱۰ هزار جراحی مفصل زانو سالانه در ایران انجام می‌شود
پیشرفت‌های بسیار خوبی در زمینه تعویض و جراحی مفصل زانو داشته‌ایم به طوری که می‌توانیم سخت‌ترین اعمال را در کشور انجام دهیم و نیازی نیز به اعزام بیماران به خارج از کشور به دلایل پزشکی و تکنیکی نداریم. اگر بیماری به خارج از کشور اعزام شود، به دلیل نبود لوازمی مانند برخی پروتزهای خاص است که این موارد نیز بسیار اندک است.
با توجه به این که در این کنگره تعداد زیادی از سخنرانان مطرح و به نام حضور خواهند داشت، زمینه برای ایجاد بحث و تبادل نظر و تجربیات فراهم خواهد شد و انتظار ما این است که تمام همکاران در این کنگره شرکت داشته باشند و دیگران را از تجربیات خود بهره مند کرده و از تجربیات دیگران نیز بهره مند شوند.
