بیمارستان روانپزشکی و برنامه ریزی برای توسعه آن؛ اولویت زندگی و جامعه امروزی

خدیجه توسلی دینانی

در بخش قبلی این مصاحبه در مورد بیمارستان شهید آیت ا… مدرس و خدمات خاص ارائه شده توسط این بیمارستان منتشر شد.

آنچه پیش رو دارید ادامه گفت و گوی اختصاصی کیمیای وطن با دکتر حمید محمدبیگی با محوریت بیمه‌ها، انواع اختلالات پذیرش شده در بیمارستان و پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی است. با ما همراه باشید.

بیمه‌های طرف قرارداد بیمارستان کدامند؟

بیمارستان با بیمه‌های تأمین اجتماعی، سلامت، خدمات درمانی و ارتش قرارداد دارد و طبق تعرفه‌های مشخص شده از طرف دولت، وزارت بهداشت و بیمه‌ها ارائه خدمت می‌کند. بیمارستان نسبت به برخی از بیمه‌های دیگر مانند بیمه‌های تکمیلی و پرسنل محترم شرکت نفت نیز ارائه خدمت می‌کند.

آیا مقررات و شرایط خاصی در بیمارستان مدرس با توجه به نوع بیماران حکمفرماست؟

بیمارستان شهید مدرس بیمارستانی با بیمارانی متفاوت از سایر بیمارستانها و دارای شرایط خاص می‌باشد. بنابراین مجبوریم به خاطر نوع بیماران محدودیت‌های خاصی را برای بیماران و خانواده‌های آنها اعمال کنیم.

نمی‌توانیم شرایط آزادی برای تعدادی از بیماران فراهم کنیم و مجبوریم در بخشهای محدود با کنترل ویژه نگهداری شوند و رفت و آمد به این بخشها آزاد نباشد، البته تنها دو بخش از بیمارستان به این صورت اداره می‌شود که لازمه کار در بیمارستان روانپزشکی است. شش بخش دیگر بیمارستان به این صورت نیست؛ بخش‌ها باز و آزاد و بیماران امکان استفاده از فضای باز بیمارستان را دارند که عمده ساعات روز را از بخش بیرون آمده و از فضا استفاده می‌کنند و با توجه به فصول سال هم امکان استفاده از فضا متفاوت است.

بیماران در این بیمارستان برخلاف بیمارستانهای دیگر نیاز به استراحت و خواب در طول روز ندارند و فعالیت می‌کنند. بنابراین باید شرایطی فراهم کرد تا این ساعات بیمار به فعالیتی مشغول شود و هدف از ایجاد موسیقی درمانی و کار درمانی نیز تحقق همین امر بوده است.

انواع اختلالات پذیرش شده در بیمارستان و آمار این اختلالات را بیان فرمائید؟

در بیمارستان شهید مدرس بیماران مختلفی با طیف وسیعی از علائم بستری می‌شوند:

بیمارانی که علائمی مانند افسردگی دارند و شدت علائم به گونه‌ای است که لازم است در بیمارستان بستری شوند.

بیمارانی که به هر دلیلی دچار توهم و هذیان (سایکوز) شده این افراد دچار افکار غلطی شده که برخی از این افکار خطرناک هستند. در حقیقت به دنبال این علائم فرد دچار بیماری روانپزشکی شده و باید بستری شود. علت ایجاد این توهمات و هذیان‌ها مختلف است و اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی، اختلالات دو قطبی و همچنین مصرف موادی مانند آمفتامین (شیشه) و حشیش می‌باشد.

افراد سالمندی که دچار یک بیماری روانپزشکی مانند اضطراب، بیقراری و اختلالاتی مانند آلزایمر (دمانس) می‌شوند که برای بحث تشخیص و درمانهای اولیه در بخش سالمندان بستری می‌شوند.

تفکیک این بیماران از یکدیگر مشکل بوده و آمار دقیقی را نمی‌توانیم ارائه دهیم.

عوامل مهم و تاثیرگذار در ایجاد اختلالات روانی کدامند؟

در پیدایش اختلالات روانپزشکی مانند همه اختلالات جسمی دیگر سه عامل مهم تأثیر فراوان دارد:

۱- ژنتیک و ارث: افرادی که در خانواده فردی داشته باشند که مبتلا به یک بیماری روانپزشکی باشد، هر چه این فرد نزدیکتر و قرابت ژنتیکی بیشتری داشته باشد بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن بیماری است.

۲- استرس‌ها و فشارهای بیرونی: مشکلاتی مانند فقر، بیکاری، اعتیاد و فوت یکی از عزیزان می‌توانند به عنوان یک عامل استرس زا در ایجاد یک بیماری روانپزشکی تأثیر فراوانی داشته باشند.

 ۳- خصوصیات شخصیتی هر فرد: دیدگاه هر فردی نسبت به استرس مرتبط با خصوصیات شخصیتی اوست. یک عامل برای فردی می‌تواند استرس خیلی شدیدی ایجاد کند و همین عامل برای یک فرد دیگر ممکن است هیچ استرسی ایجاد نکند.

نکته بسیار مهم در بحث بیماری روانپزشکی وجود اعتقادات غلط در این زمینه و نسبت این بیماریها به عوامل ماوراء الطبیعی مانند جن و … می‌باشد که پذیرفته شده نیست و باید نگاه منطقی به بیماری روانپزشکی داشته باشیم.

توصیه‌های مورد نیاز شما برای پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی چیست؟

با توجه به عوامل اشاره شده برای ایجاد اختلالات روانی، پیشگیری از ابتلا به این بیماریها، نیازمند کار گسترده‌ای است و باید به عنوان یک سیاست کلان در بحث سلامت روان و پیشگیری از بیماریهای روانپزشکی مدنظر قرار گیرد. مهم‌ترین فعالیت در این زمینه آموزش مسائل مربوط به سلامت روان است و این آموزشها باید از همان دوران کودکی آغاز شود، زیرا در سالهای بزرگسالی کاربردی ندارد. بخش مهمی از این آموزشها باید در مدارس صورت گیرد و از همان دوران کودکی در مدارس ابتدایی آموزش بسیاری از مهارتها مانند کنترل خشم، اضطراب، مهارت حل مساله و مهارت رویارویی با مشکلات صورت گیرد. عوامل دیگر ایجاد اختلالات روانپزشکی عبارتند از: ساختار آموزش و پرورش، نوع مدارس، استرس‌های دوران کودکی و دوران تحصیل، اجبار به مطالعات بیش از حد، فشار برای وارد شدن به مدارس خاص، وجود رقابتهای خیلی کاذب و مخرب در بین مدارس. همه این عوامل می‌تواند برای ما نسلی مضطرب، افسرده، عصبانی و پرخاشگر ایجاد کند و هر یک از عوامل اشاره شده می‌تواند در بزرگسالی فرد را مبتلا به یک بیماری کند. مشکلات اقتصادی موجود در جامعه نیز مانند شغل، درآمد و … که خیلی افراد درگیر هستند می‌تواند عامل مهمی باشد که فرد مبتلا به بیماری روانپزشکی شود.

با توجه به استرس و فشارهای روانی در زندگی امروزه افراد چگونه می‌توانند از بیماریهای روانی پیشگیری کنند؟

نکته مهم این است که استرس و عوامل استرس زا اجتناب ناپذیرند و هیچ جای دنیا وجود ندارد که هیچ گونه شرایط استرس زایی وجود نداشته باشد. استرس لازمه حیات است ما در صورتی پیشرفت می‌کنیم که عامل استرس زا برایمان وجود داشته باشد و همین عامل باعث ایجاد حرکت و پیشرفت می‌شود.

اگر در زندگی و شرایط آن مروری داشته باشیم قطعاً به یاد می‌آوریم مواقعی که در آن شرایط استرس خیلی زیادی پیدا کردیم بعد از آنکه شرایط از بین رفت متوجه می‌شویم که آن موقعیت ارزش آنهمه استرس را نداشته و به راحتی بدون هیچ مشکلی هم آن دوران طی شد.

زندگیهای امروزی، به دلیل وجود تجملات عاملی در جهت ایجاد استرس است و بیشترین فشار و استرس به دلیل فراهم کردن وسایل غیرضروری و تجملات به مرد خانواده تحمیل می‌شود.

دسته دیگر عوامل استرس زا اجتناب ناپذیرند مانند فوت عزیزان. این عامل برای هر فردی ممکن است اتفاق بیفتد فرد باید آموزش ببیند که این دوران را چگونه طی کند بدون اینکه آسیبی ببیند و مرگ را به عنوان یک واقعیت زندگی بپذیرد. دسته دیگر از موارد استرس زا قابل اجتناب هستند و لزومی ندارد در زندگی ما وجود داشته باشند. بسیاری از عواملی که وجود آنها ضرورتی ندارد و اجبارهای ذهنی و اجتماعی ما را در معرض آنها قرار می‌دهد باید خود را از آنها رها کنیم تا به یک آرامش و سلامت واقعی از بعد روان برسیم.