آشنایی با ایمپلنت و انواع پروتزهای دندانی

پروانه شریفی

منظور از اصطلاح پروتز دندان، دندان مصنوعی یا تعویض دندان است. این پروتزها انواع مختلفی دارند، از روکش‌های ساده‌ای که برای کمک به ترمیم یک دندان استفاده می‌شود تا پروتزهای کامل دندان که برای جایگزینی یک دندان به‌کار برده می‌شوند و عموماً دندان مصنوعی نامیده می‌شوند.

سعید نصوحیان متخصص پروتزهای دندانی در گفتگو با خبرنگار ما، گفت: دندان‌ها نقش زیادی هم در ظاهر انسان‌ها و هم در کیفیت زندگی و کارآیی دارد که همه بر این امر واقف هستند و شناخت کافی دارند.

وی ادامه داد: پروتز به طور کلی شامل دو نوع ثابت و متحرک تقسیم بندی می‌شوند. نوع ثابت برداشته نمی‌شود و می‌تواند از یک تک روکش شروع شود که دندان دچار پوسیدگی شده، عصب‌کشی و پُر می‌شود. چون دیواره دندان از بین رفته و ضعیف می‌شود، احتیاج به وسیله‌ای دارد که آن را بپوشاند و محکم کند، که این همان تک روکشی است که یکی از اولین پروتزهایی است که استفاده می‌شود که می‌تواند به صورت رویه‌های فلزی یا سرامیکی باشد.

نصوحیان افزود: اگر در حالتی ما یک یا چند دندان را از دست داده باشیم، امکان استفاده از پروتز ثابت وجود دارد که همان بریج است و دو طرف فضای بی‌دندانی تراش داده می‌شود و با پروتز ثابت جایگزین می‌کنیم، ولی اگر فاصله فضاهای بی‌دندانی زیاد باشد و یا پایه‌ها وجود نداشته باشند، نمی‌توانیم از پروتز ثابت استفاده کنیم و باید پروتزهای متحرک را جایگزین کنیم.

این متخصص پروتزهای دندانی با اشاره به مشکلات در پروتزهای متحرک، تصریح کرد: ایراد اصلی در پروتزهای متحرک، همین ویژگی برداشته شدن است که احساس خوبی به افراد دست نمی‌دهد و انواع مختلفی نیز دارد، نوع فلزی که ایده‌آل تر است و در دو فک استفاده می‌شود، نوع پلاستیکی آن‌ها هم وجود دارد که متأسفانه بعضی از دندانسازها می‌گویند ژلاتینی که چنین چیزی فقط تبلیغات است و وجود خارجی ندارد، نوع پلاستیکی نسبت به فلزی شکننده‌تر است و حتی ضخامت بیشتری دارد و احساس راحتری کمتری هم دارد.

نصوحیان ادامه داد: بی‌دندانی کامل که مشکلات مخصوص به خودش را دارد، چه دندان‌ها جایگزین شود و چه نشود، به محض کشیده شدن دندان‌ها لثه و استخوان فک شروع به تحلیل می‌کند و کاری هم نمی‌توانیم انجام دهیم.

وی با اشاره به مشکلات پروتز کامل، گفت: پروتز کامل مشکلاتی از جمله حجم زیاد، پوشیده شدن کام، حس کمتر طعم‌ها و درد اصلی آن لق بودن در فک پایین است که هرچه زمان بی‌دندانی بیشتر باشد، لقی هم بیشتر می‌شود و به تبع آن مشکلات غذا خوردن و جویدن و همچنین دستگاه گوارشی هم خود را نشان می‌دهند.

این متخصص پروتزهای دندانی با اشاره به روش‌های جدید در پروتز، خاطر نشان کرد: چندین سال پیش که ایمپلنت‌های دندانی مطرح شدند، در این روش هم حفره‌های کوچکی شبیه به جای ریشه در فک ایجاد می‌شود و ایمپلنت‌های دندانی که شبیه پیچ هستند و از جنس تیتانیوم در فک قرار داده می‌شود و با لثه پوشانده می‌شود، بعد از گذشت سه تا چهار ماه که استخوان واکنش نشان داده و به نوعی جوش خوردند به عنوان ریشه استفاده می‌شود و عملاً کارایی یک دندان طبیعی را پیدا می‌کند که روکش شده است، البته شرایط خاصی دارد و با هر فکی سازگار نخواهد بود.

وی افزود: بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، کم‌کاری و پُرکاری تیروئید، وابستگی‌های هورمونی، شیمی‌درمانی و… مواردی هستند که امکان ایمپلنت را محدود می‌کند.

نصوحیان ادامه داد: یکی از پرمصرف‌ترین حالت‌های استفاده از ایمپلنت‌ها، استفاده برای کمک به پروتزهای متحرک هستند که مشکلات متحرک و لق بودن در فک پایین را می‌توان با دو یا چهار ایمپلنت در فک و اتصال به پروتزهای متحرک برطرف کرد که رضایت‌مندی خوبی به همراه داشته است.

این متخصص دندانپزشکی در پایان تصریح کرد: پروتزهای فکی صورتی هم دسته دیگر پروتزها هستند که متأسفانه وقتی افراد دچار ضایعاتی چون تروما در فک و صورت می‌شوند، همکاران جراح مجبور هستند که قسمتی از فک را بردارند که برای آن‌ها ایمپلنت استفاده می‌شود. پروتزهای خیلی خاصی می‌خواهد و برای افراد مختلف متفاوت است و جراحی‌های بسیار عمیق و دقیقی انجام می‌شود.