بازار سیاه فروش آنلاین اعضاء بدن

دامون رشیدزاده

خرید فروش کالا در فضای مجازی امروز به یکی از جنبه‌های عادی زندگی ما تبدیل شده است. با این حال گاهی این خرید فروش‌ها ابعاد هولناکی پیدا می‌کند. خرید فروش اعضای بدن هم از گونه‌های نادر خرید فروش کالا در فضای مجازی است. هر چند سابقه خرید فروش اعضای بدن در کشور ما سابقه‌ای طولانی‌تر از فضای مجازی دارد و همین حالا هم بر روی دیوار بسیاری از بیمارستان‌ها آگهی‌هایی با مضمون فروش اعضای بدن به خصوص کلیه به چشم می‌خورد.

فروش کلیه

به‌رغم اینکه کشور ما در زمره کشورهایی از جهان قرار دارد که در آن خرید و فروش اعضای بدن غیرقانونی است، از چند دهه پیش تاکنون به شدت بازار این خرید و فروش در ایران داغ بوده است. براساس طرحی که سال ۱۳۷۶ به تصویب رسید، دولت موظف شد که به ازای هر کلیه مبلغی را به اهداکننده بدهد و تا یک سال او را بیمه کند، اما در حال حاضر بیشتر پیوندها به شکل خصوصی انجام می‌شود. البته امروزه در دنیا نیاز بیشتری به کلیه احساس می‌شود و ایران تنها کشوری است که در آن دریافت پول برای اهدا کلیه غیرقانونی نیست. مرداد سال گذشته براساس اعلام رسمی انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی ایران، مبلغ هدیه اهدای کلیه از ۱۵ میلیون تومان به ۱۸ میلیون تومان افزایش یافت.

فروش آنلاین اعضای بدن

سال گذشته سامانه آنلاینی برای خرید و فروش اعضای بدن در کشور دایر شدکه از کلیه و کبد گرفته تا دیگر اعضای بدن را می‌توان در آن خرید و فروخت! معلوم نیست با وجود غیرقانونی بودن فروش اعضای بدن این سایت که دامنه ایرانی هم دارد چگونه در حال فعالیت است اما به هر ترتیب وجود این سایت و بازار داغ آن نشان دهنده معضلی بزرگ در به نام نبود فرهنگ اهداء عضو است.

قیمت‌ها در بازار فروش اعضاء بدن بسیار متفاوت است اما بر اساس تقاضا معمولاً کلیه به خصوص کلیه افراد جوان خواهان بیشتری دارد و مانند پراید در بازار خودرو به سرعت به فروش می‌رسد. کبد، پوست و ریه هم از اعضای پر طرفدار این بازار هستند که در محدوده قیمتی ۱۵ تا ۶۰ میلیون تومان به فروش می‌رسند.

نکته عجیب اینکه در این سایت حتی برای افرادی که به تازگی مرگ مغزی شده‌اند آگهی وجود دارد. قطعاً خانواده این افراد نه آگاهی از وجود چنین بازاری دارند و نه اینکه در آن شرایط ناگوار به چنین مسائلی فکر می‌کنند. اما وجود دلال‌ها در بیمارستان‌ها باعث شده به محض اینکه فردی دچار مرگ مغزی شود این افراد به سراغ خانواده فرد مرگ مغزی شده بروند و پیشنهاد فروش اعضا را مطرح کنند. این افراد به خصوص خانواده‌های کم بضاعت را مورد هدف قرار می‌دهند و مانع از اهداء داوطلبانه اعضا توسط خانواده‌ها می‌شوند و با وعده‌های اغواگرانه مالی خانواده‌ها را به بازار فروش اعضا هدایت می‌کنند. آمار دقیقی از کلاهبرداری ها صورت گرفته در این زمینه وجود ندارد اما واقعیت این است که هر جا پای پول در میان باشد کلاهبرداران زودتر از دیگر افراد به سمت پول جذب می‌شوند و زمینه را برای سوء استفاده فراهم می‌کنند.

گسترش فرهنگ اهداء عضو

در انتها باید گفت چه این بازار قانونی باشد یا غیر قانونی و چه کلاهبرداری و سوء استفاده در آن وجود داشته باشد یا وجود نداشته باشد نفس وجود چنین بازاری اتفاق خوشایندی نیست. افراد نیازمند به پیوند عضو درد فراوانی را در طول بیماری تحمل می‌کنند. هزینه‌های پیوند و مراقبت‌های پس از آن بسیار بالاست. ریسک عمل جراحی و رنجی که خانواده‌ها دردوران بیماری عزیزانشان تحمل می‌کنند نیز بسیار بالا و طاقت فرساست. در این وضعیت سوء استفاده و فروش اعضای بدن به این افراد ظلمی آشکار در حق جامعه است. در واقع همینطور که پیش از این هم در گزارش‌های متعدد اشاره کرده بودیم اگر تنها نیمی از افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند اعضای بدن خود را اهداء کنند مشکل کمبود عضو پیوندی در کشور به طور کامل برطرف می‌شود. پس چه بهتر که مسئولان به جای به وجود آوردن بازار سیاه در این زمینه به فکر گسترش فرهنگ اهداء عضو باشند.