روزه داری در سه ماهه اول بارداری، ممنوع
پروانه شریفی
بعضی خانم‌های باردار به علت احساس خطر، از روزه گرفتن اجتناب کرده و بعضی دیگر در حالات طاقت‌فرسای اواخر حاملگی نیز روزه خود را به‌جا می‌آورند اما هنوز هم بسیاری از خانم‌ها که حاملگی‌شان با ماه مبارک مصادف است، نمی‌دانند باید چه کار بکنند.
برای بررسی شرایط روزه داری در خانم‌های باردار با مریم ملایی کارشناس ارشد بهداشت باروری هم صحبت شدیم، با ما همراه باشید.
یکی از دلایلی که برای منع روزه داری در خانم‌های باردار مطرح می‌شود، تغذیه آنهاست، در این مورد برایمان توضیح دهید.
بارداری شرایط ویژه‌ای برای مادر ایجاد می‌کند. با باردار شدن خانم‌ها، هورمون‌های سیستم گوارشی نیز تغییر می‌کند به صورتی که تحمل حجم زیاد غذا برای برخی مادران دشوار می‌شود به این ترتیب مادران برای تأمین انرژی مناسب باید تعداد کم غذا را به دفعات و با فواصل کم مصرف کنند تا میزان انرژی لازم دوران بارداری که بیش از رژیم یک زن غیرباردار است، تأمین کنند. البته مقداری از این انرژی اضافی با استراحت و کاهش تحرک مادر بویژه در ماه‌های آخر بارداری تأمین می‌شود.
روزه داری در ماه‌های اول هم خطرناک است؟
به طور کلی توصیه می‌شود زنان باردار در سه ماهه اول به دلیل اینکه مغز جنین در حال رشد است و نیاز به گلوکز مستقیم مادر دارد، از گرفتن روزه پرهیز کنند، چرا که کمبود قند در سه ماه اول بارداری به شدت روی رشد عمومی جنین مؤثر است و این موضوع به خصوص در فصل‌هایی که مدت روزه‌داری طولانی‌تر است، از حساسیت بیشتری برخوردار است.
یعنی ماه‌های بعدی روزه داری منعی ندارد؟
نمی‌توان به صورت قطعی گفت که مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی در سه ماهه دوم بارداری اگر فرد از نظر جسمی سالم باشد و به بیماری زمینه‌ای مبتلا نباشد می‌تواند با رعایت مواردی روزه بگیرد. توصیه می‌شود زنان بارداری که شرایط روزه‌داری را دارند حدفاصل بین افطار تا سحر مایعات فراوان بنوشند و از غذاهای فیبردار مانند میوه و غلات استفاده کنند. همچنین مصرف شیرینی‌ها و قند توصیه نمی‌شود زیرا احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایشی می‌دهد.
فراموش نکنید اگر زن بارداری حدود هشت ساعت ناشتا باقی بماند، قندخون او نسبت به حد طبیعی کمتر شده و با افزایش مدت زمان گرسنگی احتمال افزایش کتون در خون مادر وجود دارد. اگر تصمیم به روزه‌داری به مدت بیش از ۳ روز مداوم دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک بر اساس شرایط جسمانی توصیه‌های لازم را ارائه خواهد داد.
کدام دسته از خانم‌های باردار به طور کلی نباید روزه بگیرند؟
مادرانی که وزن اولیه آنها از ۴۵ تا ۵۰ باشد در آنها منع روزه داری وجود دارد، همچنین رشد ناکافی جنین به تشخیص پزشک و افزایش سریع وزن مادر باردار باعث منع روزه گرفتن در مادران باردار می‌شود.
اگر خانمی شرایط را رعایت کند و بتواند روزه بگیرد چه توصیه‌ای دارید؟
خانم‌های باردار باید برای روزه گرفتن ابتدا باید با پزشک خود مشورت کرده و در صورت مجاز بودن، روزه بگیرند. رژیم غذایی برای زنان باردار سالم روزه‌دار باید حاوی پروتئین، سبزی و میوه‌ها و خوراکی‌های شیرین مفید و مغذی مانند خرما باشد. در وعده‌های افطار از مایعات و مواد غذایی سبک استفاده و به فاصله چند ساعت شام میل کنند. هنگام سحری نیز باید از مواد غذایی حاوی کربوهیدرات، گردو، خشکبار و خرما استفاده و در صورت بروز سردرد و سرگیجه روزه را متوقف کنند.
روزه داری در چه صورتی ایجاد مشکل می‌کند؟
در صورتی که زنان باردار در طول بارداری تهوع و استفراغ داشته باشند، روزه داری برای آنها مناسب نیست، همچنین زنان بارداری که دچار دیابت حاملگی می‌شوند، نمی‌توانند روزه بگیرند. کم آبی بدن در سه ماه آخر بارداری باعث شروع شدن دردهای زودرس زایمان می‌شود.
در صورتی که در طول روزه داری خانم‌های باردار دچار سرگیجه و ضعف شدند، حتماً برای ادامه روزه خود با پزشک خود مشورت کنند. در حاملگی‌های پرخطر مانند افراد مبتلا به دیابت بارداری، حاملگی چندقلویی، کم خونی، فشارخون و عدم رشد مناسب جنین و سابقه حاملگی‌های ناموفق قبلی، بهتر است مادران باردار روزه نگیرند.
