تب کنگو خطرناک ولی قابل پیشگیری

محمدجواد روحانی‌فر

تب کریمه کنگو ازجمله بیماری‌هایی است که به دلیل خطرناک بودن و گستردگی زیاد می‌تواند بسیار مشکل‌آفرین باشد و همانطور که همیشه تأکید شده است، بهترین راه مبارزه با بیماری‌ها پیشگیری است و همیشه پیشگیری مقدم بر درمان است.
با توجه به اهمیت پیشگیری درباره بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، دانستن چند نکته و به کار بردن آن‌ها می‌تواند بسیار مفید باشد که در ادامه بیان خواهند شد.
تب خونریزی دهندهٔ کریمه کنگو یا به اختصار CCHF بیماری با درمان بسیار مشکل است، پس نباید درباره آن سهل‌انگاری کرد.
روش پیشگیری ساده
خوشبختانه روش پیشگیری از انتقال این بیماری تقریبا ساده است و با به کار بردن
چند دستورالعمل ساده می‌توان از گسترش آن تا حد بسیار زیادی جلوگیری کرد.
زمان شیوع و گسترش تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در فصل گرم سال و عمدتا تابستان است. علت گسترش این بیماری در تابستان این است که عامل انتقال آن نوعی کنه به نام هیالوما است که با گزش حیواناتی مانند گوسفند و گاو باعث مبتلا شدن آن‌ها می‌شود و فصل زاد و ولد و فعالیت آن بیشتر در تابستان است.
انسان از دو طریق به این بیماری مبتلا می‌شود؛ اول از طریق تماس با گوشت و خون حیوان آلوده و دوم از طریق نیش کنه هیالوما. فقط در دو صورت باید نگران ابتلا به این بیماری بود
ذبح به صورت سنتی
اول آنکه حیوانی را به صورت سنتی ذبح کرده باشند یا در فرآیند ذبح آن از قبیل پوست کنی یا خرد کردن گوشت مشارکت داشته باشند.
به عبارتی با خون و مایعات یا گوشت حیوان در تماس بوده باشند.
به دلیل اینکه بیماری تب خونریزی دهنده در حیوانات هیچ علامت خاصی ندارد و مشکلی برای حیوانات ایجاد نمی‌کند، پس نمی‌توان از ظاهر حیوان پی به سالم بودن آن برد. ممکن است اقدام به ذبح حیوانی بکنند که از نظر ظاهری کاملا سالم و سرحال باشد، اما حامل ویروس تب کریمه کنگو
باشد.
در این صورت اگر حیوان آلوده بوده باشد، علائم بیماری به این شکل بروز خواهد کرد که چند روز پس از ذبح دام بیمار، به طور ناگهانی فرد دچار سر درد شدید، تب، لرز، درد عضلانی، (به خصوص در پشت و پاها)، گیجی و سفتی گردن، درد چشم، حساسیت به نور رخ می‌دهد.
ممکن است حالت تهوع و استفراغ بدون ارتباط با غذا خوردن اتفاق بیفتد به علاوه تورم و قرمزی صورت، گردن و قفسه سینه شایع است.
پس از این علائم مرحله دوم بیماری شروع می‌شود که شامل خونریزی در پوست، به خصوص قسمت بالای بدن و در طول خط زیر بغل و زیر پستان در خانم‌ها و در محل‌های تزریق و محل‌های تحت فشار می‌شود.
همچنین خون در ادرار، خونریزی از بینی و لثه و رحم و گاهی خلط خونی و خونریزی از گوش دیده
می‌شود.
در صورتی که با انجام ذبح سنتی، فرد خود را در معرض خطر قرار داده باشد و پس از یک تا چند روز این علائم را ببیند باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفته و فرد بیمار را تحت شرایط خاص به بیمارستان منتقل کرد تا فورا تحت درمان قرار گیرد. هرچقدر تشخیص بیماری سریع‌تر انجام پذیرد، امکان جلوگیری از گسترش آن و امکان بهبودی بیشتر می‌شود.
با توجه به ریسک بسیار بالای ذبح دام‌ها به صورت سنتی در فصل تابستان و به دلیل کشنده بودن بیماری توصیه می‌شود، فقط گوشت‌هایی را خریداری کنید که دارای مهر و تأیید اداره دامپزشکی بوده و در مراکز مجاز و معتبر عرضه می‌شوند؛ زیرا این گوشت‌ها پس از کشتار به مدت بیست‌وچهار ساعت در شرایط خاص، داخل سردخانه بین مثبت چهار تا صفر درجه سانتیگراد نگهداری می‌شوند تا ویروس درون لاشه غیرفعال شود.
توجه نکردن به این موضوع و ذبح دام به صورت سنتی، بنا بر هر دلیلی حتی قربانی کردن می‌تواند باعث بروز این بیماری بسیار خطرناک در میان تمام کسانی شود که به هر نحوی با گوشت خام حیوان ذبح شده تماس داشته‌اند.
گزش توسط کنه
دومین مورد نگرانی گزش توسط کنه است که می‌تواند ناقل بیماری باشد. این مورد بیشتر در محیط‌های پرورشی و روستاها ممکن است رخ دهد.
در صورت گزش کنه آلوده، علائم تقریبا مشابه موارد بالا خواهد بود
و در صورت مشاهده علائم باید ضمن تماس و هماهنگی با آمبولانس، فرد با شرایط خاص به بیمارستان منتقل شده و فورا تحت درمان قرار گیرد.
برای جلوگیری از انتقال بیماری توسط کنه‌ها به انسان، توصیه می‌شود سمپاشی بدن و محل نگهداری دام‌ها طبق دستور دامپزشک انجام شود. در صورت مشاهده کنه بر روی بدن دام از له کردن آن با دست جدا خودداری شود و با استفاده از دستکش و یک پنبه آغشته به الکل، کنه به شکلی جدا شود که قسمت سر آن درون بدن دام باقی نماند.
همچنین برای جلوگیری از گزش انسان توسط کنه علاوه‌بر سمپاشی محل، می‌توان بر روی پوست از دور کننده‌های حشرات استفاده کرد که از داروخانه‌ها تهیه می‌شود.
با توجه به اینکه قربانی کردن دام به مناسبت‌های مختلف می‌تواند باعث بیمارشدن افراد زیادی شده و برای بسیاری خطر جانی ایجاد کند؛ لذا توصیه می‌شود از قربانی کردن حیوانات به روش سنتی خودداری شود و این امر به کشتارگاه‌هایی سپرده شود که دارای تجهیزات حفاظتی بهداشتی و سردخانه‌های مجهز برای کنترل و غیرفعال سازی ویروس هستند.
امید است با رعایت نکات ساده‌ای که خدمتتان ارائه شد نقشی در کنترل این بیماری و حفظ سلامتی خود داشته باشید.