آنفولانزای فوق حاد پرندگان؛ بایدها و نبایدها

محمدجواد روحانی فر

با توجه به اهمیت آنفولانزای فوق حاد پرندگان در حال حاضر، به نظر لازم میرسد نکاتی چند در مورد این بیماری مورد بررسی و یادآوری قرار گیرد.

بیماری آنفولانزا دارای شکل های مختلفی است که نوع فوق حاد پرندگان یکی از آن هاست. این نوع آنفولانزا از دو جهت پرندگان و انسان قابل بررسی است. نخست در مورد پرندگان به دلیل توانایی گسترش سریع و خسارت اقتصادی بالا دارای اهمیت بسیار زیادی است.

* پرورش دهندگان صنعتی و سنتی

همانند سایر بیماری های ویروسی بهترین راه پیش گیری است. می توان پروش دهندگان طیور را به دو دسته ی پرورش دهندگان صنعتی و سنتی تقسیم بندی کرد.

پرورش دهندگان صنعتی با این بیماری آشنایی بیشتری دارند و خود بر انجام اقدامات پیشگیرانه اهتمام دارند.اقداماتی مانند واکسیناسیون به موقع، جلوگیری از ورود پرندگان وحشی به محیط پرورشی و انبار دان، جلوگیری از تردد کنترل نشده بین سایر مزارع از این دست هستند.

اما پرورش دهندگان سنتی گاه اطلاعات کمتری در مورد این بیماری دارند چرا که پرورش طیور و سایر پرندگان در زندگی این افراد امری تفننی محسوب شده و جنبه ی اقتصادی ندارد(برای مثال مرغ هایی که برای مصرف خانگی نگهداری می شوند در این دسته قرار می گیرند)به همین خاطر اطلاعات کمتری در زمینه ی چنین بیماری هایی دارند.و این درحالی است که همین پرندگان به ظاهر کم تعداد نیز می توانند بیمار شوند و بیماری را به سایر پرندگان منتقل کنند.

* پیشگیری و کنترل

برای پیشگیری و کنترل باید تماس این طیور با پرندگان وحشی و مدفوع آن ها قطع شود که برای این منظور نگهداری در محیطی کنترل شده مثل فنس و توری مناسب است.

همچنین باید پرندگان مریض احوال را از سایرین جدا کرد و در صورتی که پرنده ای بر اثر بیماری تلف شد باید لاشه را همراه با وسایل آلوده مانند سبد ها نایلون ها و…با استفاده از دستکش و ماسک سوزانده و یا درون گودالی همراه با ریختن آهک در زیر و روی لاشه دفن کرد.هرگز نباید لاشه ی پرندگان مرده را در محیط اطراف رها کرد.اگر محل نگهداری پرندگان از جنس آجر یا چوب است باید ابتدا بـا بـرس شسـته و بعـد، ضدعفونی شود.

* ضدعفونی کردن

برای ضدعفونی میتوانید از آهک زنده استفاده کنید و رعایت نکات ایمنی مانند ماسک و دستکش،دوش گرفتن و ضد عفونی لباس ها…فراموش نشود.به منظور کنترل بهتر می توان برای واکسیناسیون اقدام کرد.همچنین صاحبان پرندگان زینتی نیز باید مانع هرگونه تماس با پرندگان وحشی و مدفوع آن ها شوند و با توجه به رابطه ی نزدیک بین پرندگان زینتی و انسان حتما موارد بهداشتی را رعایت کرده،واکسیناسیون به موقع انجام گیرد و اقدامات بهداشتی در هنگام نظافت رعایت شود.

در بعد انسانی هرچند که ویروس آنفولانزای فوق حاد پرندگان اختصاصی انسان نیست و بیشتر در پرندگان مشکل ساز است اما نباید فراموش کرد که توانایی تغییر ژنتیکی از خصوصیات ویروس های آنفولانزاست و این ویروس ها می توانند با ایجاد تغییر ژنتیکی تبدیل به عوامل بیماری زای حاد انسان شوند.

* رعایت نکات ساده ی بهداشتی

در این مورد توصیه می شود افرادی که به طور مستقیم با طیور در تماس هستند مانند پرورش دهندگان و شاغلان در سالن های پرورشی حتما موارد بهداشتی را مطابق با دستورالعمل های مربوطه(ماسک، دستکش،داشتن دو دست لباس کار و ضد عفونی متناوب آن ها، دوش گرفتن و…) رعایت کنند و در صورت مشاهده ی هرگونه علائم فورا به پزشک مراجعه کنند(از ماسک استفاده شود).

همچنین باید از دست زدن به پرندگان مرده و پرندگان وحشی که در محیط بیرون یافت می شوند خودداری کرد.شکار پرندگان و یا خرید گوشت پرندگان از مراکز غیر معتبر یا بازارهای محلی که نظارتی بر آن ها وجود ندارد و یا پرندگان شکار شده در آن ها عرضه می شود می تواند ریسک گسترش بیماری را بالا برده و یا باعث بیمار شدن شود.همچنین کسانی که در فصل شیوع آنفولانزا اقدام به شکار پرندگان می کنند در معرض خطر قرار دارند.

با رعایت نکات ساده ی بهداشتی که تعدادی از آن ها ذکر شد می توان تا حد زیادی از گسترش این بیماری جلوگیری کرد.