علل و درمان تشنج در کودکان
پروانه شریفی
کودک گونه‌هایش قرمز شده، بدنش داغ است و مادر سعی دارد با لمس پیشانی او دمای بدنش را حدس بزند، دستمالی مرطوب روی پیشانی او می‌گذارد و منتظر می‌ماند تا دمای بدنش کاهش یابد، تب یکی از نشانه‌ها و حالاتی است که کودکان بارها در زندگی آن را تجربه می‌کنند.
متخصصان اعتقاد دارند تب خودش بیماری نبوده و نشانه‌ای از یک بیماری است که باید آن را جدی گرفت.
دلایلی که سبب ایجاد تشنج در کودکان می‌شود، در افراد مختلف متفاوت است. به این ترتیب، زمانی که فردی دچار تشنج می‌شود چه کودک و چه بزرگسال، به طور قطعی نمی‌توان دلیلی برای آن عنوان کرد. زمانی که فردی دچار تشنج می‌شود، بهترین کاری که اطرافیان می‌توانند انجام بدهند این است که به فرد دچار تشنج کمک کنند تا دچار آسیب‌های دیگر نشود.
* تب بالا در کودکان
تب بالا در کودکان ممکن است باعث بروز تشنج شود، اما باید گفت که زمانی که کودک بر اثر تب بالا دچار تشنج می‌شود اگر تب به موقع کنترل شود معمولاً، پس از آن مشکل جدی به وجود نیامده و تاثیرات مخربی در آینده برای کودک به همراه ندارد. البته ایجاد تشنج در کودکان چیزی نیست که بتوان به راحتی از آن گذشت. پس از ایجاد تشنج در کودک، توصیه شده بررسی‌های لازم مانند معاینه ریه، گلو، آسیب‌های عصبی و مغزی، بررسی عفونت، ضربه مغزی و غیره توسط پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان و نوزادان صورت گیرد.
* شایع‌ترین انواع تشنج در کودکان
دکتر جعفر نصیری فوق تخصص بیماری‌های مغز و اعصاب کودکان در گفتگو با خبرنگار ما، اظهار کرد: یکی از شایع‌ترین انواع تشنج در کودکان، تشنج ناشی از تب است که البته معمولاًسرنوشت خوبی دارد، اما گاهی نیز به علت یک بیماری خطرناک مانند مننژیت (التهاب و عفونت پرده‌های مغزی) ایجاد می‌شود.
فوق تخصص بیماری‌های مغز و اعصاب کودکان تصریح کرد: تشنج بسته به اینکه چه مقدار از مغز را گرفتار کرده باشد، فرق می‌کند، تشنج‌هایی که یک قسمت از مغز را درگیر می‌کنند، علایم خاص خود را دارند و برخی تشنج‌ها دو نیمکره مغز را درگیر می‌کنند که به آن‌ها تشنج‌های عمومی گفته می‌شود.
* شایع‌ترین علائم تشنج‌های عمومی
نصیری افزود: شایع‌ترین علائم تشنج‌های عمومی همان علایمی است که مردم مشاهده می‌کنند؛ از جمله از دست رفتن مقطعی هوشیاری، بالارفتن چشم‌ها، خروج کف از دهان، بی اختیاری ادرار، سفت شدن اندام بدن برای چند لحظه و سپس حرکت‌های غیر ارادی بدن که باید مورد توجه قرارگیرد.
وی با بیان اینکه کودکان در تشنج عمومی (ژنرالیزه) به طور ناگهانی هوشیاری خود را از دست می‌دهد، افزود: علایم این نوع تشنج بالا رفتن و سفیدی چشم‌ها، کبودی لب‌ها، خارج شدن کف از دهان و به حرکت درآمدن ناگهانی دست و پا است.
* در تشنج عمومی کودک بین سه تا پنج دقیقه درگیر است
فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان با بیان اینکه در تشنج عمومی کودک بین سه تا پنج دقیقه درگیر است، گفت: این نوع تشنج شایع‌ترین نوع این بیماری است که مردم شناخت بیشتری نسبت به آن دارند.
وی با بیان اینکه خیره شدن کودک به یک نقطه در مدت زمانی بین ۱۰ تا ۱۵ ثانیه را نیز از علایم فرم دیگری از تشنج دانست و گفت: البته نباید همه خیرگی‌ها را تشنج تلقی کرد، بسیاری از اوقات این خیرگی‌ها به صورت عادی بوده و خیال پردازی‌های کودکانه و رفتارهای طبیعی است. اما در موارد سؤال برانگیز و نگران کننده بهتر است که خانواده‌ها با پزشک مشورت کنند.
وی با بیان اینکه کاهش قند خون، کاهش کلسیم بدن، ضربه مغزی و خونریزی مغزی از عوامل ایجاد کننده تشنج است، اضافه کرد: دراین موارد با بهبود شرایط فرد تشنج نیز درمان می‌شود.
فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان در خصوص تشنج‌های ثانویه، گفت: این تشنج‌ها ناشی از آسیب‌های قدیمی است، برای مثال کسی که دچار خونریزی و عفونت مغزی شده، بهبود پیدا می‌کند اما در سال‌های بعد باز هم تشنج کرده و این اتفاق ثانویه به آسیب‌های قبلی بوده و این موارد نیز علت بروز گروهی از تشنج‌ها است.
*اقدامات اولیه در برخورد با تشنج
نصیری حفظ خونسردی اطرافیان را مهم‌ترین اقدام در مواقع بروز تشنج دانست و گفت: در این موارد باید اطرافیان بیمار را به پهلوی چپ خوابانده و از باز بودن راه‌های هوایی تنفس بیمار اطمینان پیدا کنند. هنگامی که کودک دچار تشنج می‌شود، نباید به هیچ وجه استرس داشته باشیم، والدین باید آرامش خود را حفظ کرده و کنار کودک خود بمانند، همچنین کودک را به یک طرف بخوابانند تا در صورتی که استفراغ کرد، مواد استفراغی باعث خفگی او نشود و لباس‌های او را آزاد کنند.
