درآمد کم زنان سرپرست خانوار فقررا به دنبال دارد

زهرا نصیری

زنان سرپرست خانوار قشری از جامعه هستند که به دلایل مختلف،رسالت نان آوری و مسئولیت های زندگی خانوادگی برعهده آنان قرار گرفته است، حمایت های اجتماعی از این زنان در جامعه علاوه بر القای حس تنها نبودن، نوعی تقدیر از همت آنها را از سوی جامعه گوشزد می کند.

آمارها نشان گویای این مسئله است که بیش از ۲ میلیون زن در کشور به دلایل مختلف از جمله فوت همسر یا معلولیت و اعتیاد همسر، طلاق یا تجرد دائمی سرپرستی خانوار خود را برعهده دارند .

معمولا درآمد کمتر زنان سرپرست خانوار نسبت به مردان موجب فقر نسبی آنها در جامعه نسبت به مردان سرپرست خانوار می شود تا جایی که ۴۲ درصد از زنان سرپرست خانوار از نظر اقتصادی در دهک های پایین قرار می گیرند که در کنار دیگر عوامل معمولا موجب آسیب پذیری این قشر از جامعه می شود.

اما به گفته کارشناسان همیار سلامت بهزیستی؛ مسائل اجتماعی، فرهنگی و آموزشی زنان سرپرست خانوار به لحاظ اهمیت موضوع در صدر تمامی مشکلات زنان سرپرست خانوار قرار می گیرند اما برای کمک به حل مسائل این قشر و پیشگیری از تبعات اجتماعی بی توجهی و عدم حمایت از زنان سرپرست خانوار در آینده اولین نکته مهم و اولویت دار، شناسایی آنان است.

وجود ۱۱هزار زن سرپرست خانوار دراصفهان 

مدیرکل بهزیستی استان اصفهان در خصوص وضعیت زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی درگفتگو با خبرنگار کیمیای وطن گفت: نزدیک به ۱۱ هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی اصفهان هستند که از این آمار ۳ هزار نفر مربوط به شهر اصفهان و مابقی مربوط به دیگر نقاط استان است.

مرضیه فرشاد ، با اشاره به اینکه آمار دقیقی از زنان سرپرست خانوار نمی‌توانیم داشته باشیم چون بخشی از این زنان تحت پوشش بهزیستی و بخشی از آن تحت پوشش دیگر دستگاه‌ها اعم از کمیته امداد هستند گفت: از آمار تحت پوشش ما هم بخشی از آنها بعنوان مستمری‌بگیر و بخشی دیگر بعنوان خانواده‌های نیازمند تحت پوشش هستند و خدمات غیرمستمری می‌گیرند.

این مقام مسئول، با اشاره به وجود ۱۱ هزار زن سرپرست خانوار در استان در مورد دلایل سرپرست خانوار شدن این زنان گفت: اولین مورد بی‌سرپرست شدن این زنان، فوت همسر و پس از آن مطلقه بودن این زنان است سومین مورد زن سرپرست شدن خانوارها، از کار افتاده بودن همسران این زنان است، بدین معنی که همسر بیماری‌ یا بیماری‌هایی داشته باشد که پزشک معتمد سازمان از کارافتاده بودن یا عدم توانایی فعالیت و اشتغال او را تایید کند.

دختران خودسرپرست

وی با اشاره به اینکه پرداخت مستمری به اضافه یارانه‌ ای که دولت برای زنان سرپرست خانوار واریز می‌کند از کمک های بهزیستی به این قشر است که امسال این یارانه دو برابر شده است.

فرشاد تصریح کرد: گروه دیگری هم که جزء زنان سرپرست خانوار محسوب می‌شوند دختران خودسرپرست هستند که این دسته معمولا پدر و مادری برای حمایت خود ندارند و در شرایطی هستند که مجبورند خودشان سرپرست باشند و ما این دسته از زنان را بعنوان زنان سرپرست خانوار پذیرش می‌کنیم.

وی  افزود: پرداخت هزینه غربالگری سلامت برای بیماری‌های زنان خصوصا بیماری سرطان، پرداخت شهریه دانشجویان دانشگاه آزاد، پیام نور و دیگر دانشگاه‌ها در تمام مقاطع تحصیلی، کمک هزینه تحصیلی برای دانش‌آموزان و پرداخت یارانه به خانواده‌های چندقلو که در استان شناسایی شده و به ما مراجعه کرده‌اند از دیگر خدمات بهزیستی است.

معافیت یکی از فرزندان ذکورزنان سرپرست خانوار

فرشاد ، با اشاره به طرح گروه‌های همیار مختص شهرها و روستاهاست که مجموعه‌ای از زنان سرپرست خانوار است که در یک حرفه مشغول به کار می‌شوند و تمام اعتبارات این ایجاد شغل اعم از اجاره مکان و ملزومات مورد احتیاج را بهزیستی پرداخت می‌کند افزود: تمام درآمد این طرح مختص خود مددجویان است و بهزیستی هیچ هزینه‌ای در قبال آن دریافت نمی‌کند.

وی به طرح خدمات مالی خرد که صرفا در مناطق روستایی استان قابل اجراست گفت: این طرح به صورت ایجاد صندوق‌های زنان در قالب گروه‌های ۲۰ تا ۲۵ نفره است که ماهیانه مبالغی را در بانک واریز می‌کنند و پس از آن اقدام به پرداخت وام‌های داخلی به اعضای خود می‌کنند، که بعد از یکسال برنامه کاری این زنان رصد می‌شود و به بانک موردنظر برای دریافت وام‌های بدون ضامن و وثیقه معرفی می‌شوند که این صرفا مختص خانواده‌های روستانشین ماست و نزدیک به حدود ۱۲۶ گروه خرد در سطح استان در ۷ شهرستان در حال فعالیت‌اند.

فرشاد در مورد بیمه مختص زنان سرپرست خانوار شهری تصریح کرد: بیمه تامین اجتماعی را برای زنان مناطق شهری داریم که بهزیستی فقط سهمیه بیمه پرداخت می‌کند و این بیمه دفترچه بیمه درمان ندارد و این زنان بعد از ۱۰ یا ۱۲ سال با توجه به سن و درصد از کارافتادگی خود می‌توانند از خدمات مستمری آن بهره‌مند شوند.

مدیرکل بهزیستی استان اصفهان، در مورد طرح معافیت فرزند ذکور هم گفت: از دیگر خدماتی که به این زنان داده می‌شود معافیت یکی از فرزندان ذکور خانواده است که از طریق حوزه نظام وظیفه خانواده‌هایی که فرزند ذکور دارند یکی از آنها معاف می‌شود یا تک فرزند ذکوری که ۳ خواهر دارد هم با هماهنگی بهزیستی با حوزه نظام وظیفه معاف می‌شوند.

زنان سرپرست خانوار؛ نیازمند حمایت اجتماعی

 کارشناس جمعیت همیاران سلامت روان ایران نیز به کیمیای وطن گفت: کمک در تامین هزینه زندگی، افزایش ذخیره مالی خانواده، و افزایش اعتماد به نفس در زنان سرپرست خانوار از جمله مهم ترین اقداماتی است که می توان برای این قشر انجام داد و در حال حاضر توسط بهزیستی و همیاران سلامت در سراسر کشور در حال انجام است.

صدیقه خسروانی افزود: اغلب زنان سرپرست خانوار معمولا مسئولیت فرزندانی را برعهده دارند که علاوه بر تامین هزینه، تربیت سالم و بی کم و کاست آنها بر دغدغه های مادر می افزاید و نوعی نگرانی دائمی برای وی می آفریند.

این کارشناس ارشد علوم تربیتی تاکید کرد: حمایت این زنان در وهله اول علاوه بر آشناسازی آنها با خدمات حمایتی جامعه و القای حس اعتماد بنفس در واقع اطمینانی به آنها می دهد که در هیچ شرایط سختی تنها نیستند و در مواقع بروز مشکل می توانند از خدمات مشاوره ای و پشتیبانی ارگان های حامی برخوردار شوند.

کاهش مشکلات اجتماعی و فرهنگی زنان سرپرست خانوار

خسروانی گفت: یکی از مهم ترین نیازهای جامعه، فرهنگ سازی در مورد نگرش و دید مثبت به زنان سرپرست خانوار است که نبود این امر موجبات حس فقدان پشتیبانی مالی، عاطفی و روحی و در نتیجه پیدایش انواع بیماری های افسردگی برای این گروه از زنان و عدم حس امنیت خاطر روحی برای تداوم زندگی می شود.

وی افزود: این مشکلات زمینه بروز محیطی نامناسب برای تربیت و پرورش فرزندان را ایجاد کرده و در نتیجه فرزندانی آسیب پذیر در معرض انواع آسیب ها و معضلات اجتماعی قرار می گیرند که این خود بر هزینه های جامعه می افزاید.

خسروانی گفت: کاهش مشکلات اجتماعی و فرهنگی از طریق فراهم کردن شرایط و امکانات گذران اوقات فراغت، تاسیس مراکز مشاوره و ارائه خدمات فرهنگی، آموزشی و اجتماعی به زنان سرپرست خانوار و اعضای خانواده از طریق مددکاران اجتماعی یکی از بهترین کارهای قابل انجام است چراکه زنان سرپرست خانوار بیش از هرچیز نیاز به تزریق اعتماد بنفس و شناخت توانایی ها و قابلیت های نهفته خود و در نتیجه رسیدن به خودباوری دارند.

راهکارهای کمک به زنان سرپرست خانوار

به گفته وی شناسایی زنان سرپرست خانوار در هر محله از شهر و روستا و ارائه آموزشهای لازم در زمینه مهارت های خود اشتغالی با کارگاه های آموزشی، ایجاد امکانات شغلی و شغل های متناسب با سن و شرایط زندگی و استعدادیابی در ارائه شغل و یا امکان راه اندازی مشاغل خانگی درآمدزا مانند تهیه غذاهای محلی و دیگر مهارت های خاص آشپزی، خیاطی و صنایع دستی می تواند به زنان کمک شایانی بکند.

خسروانی افزود: فروش محصولات این حیطه در بازارچه های خوداشتغالی در محله های شهرها به عنوان عاملی برای جذب گردشگر و حتی صادرات این محصولات با بسته بندی های مناسب به دیگر شهرهای کشور و یا کشورهایی که بازار فروش این تولیدات خانگی را دارا هستند، در ادامه می تواند تکمیل حمایت های خود اشتغالی زنان باشد.