رشد المان‌های شهری
میثم هادیان
امروزه یکی از مواردی که در حوزه زیباسازی شهری بسیار به آن توجه شده، بحث المان یا همان نماد شهری است که در بیشتر شهرهای بزرگ و کوچک کشورمان شاهد رشد آن هستیم.
در قدیم المان‌ها محدود به مجسمه‌های نصب‌شده در میادین مهم هر شهر بود؛ مجسمه‌هایی از اشخاص سیاسی و فرهنگی و هنری از دوران مختلف تاریخی کشورمان.
کارشناسان این حوزه المان را این‌گونه تعریف کرده‌اند: ترکیبی از شکل‌های حجمی و هندسی با موضوعات متنوع از شخصیت‌های برجسته تاریخی و علمی تا شخصیت‌های ساخته‌شده توسط ذهن خلاق هنرمند آن به شکل نمادها و نشانه‌ها؛ درواقع المان‌ها جنبه تزئینی و ساختمانی دارد که در یک مجموعه به هم پیوسته جمع شده و همچنان که از اسم آن مشخص است، برای هویت‌بخشی به شهر ساخته شده و به گونه‌ای طراحی و اجرا می‌شوند که شهروندان هر شهری را جذب خود کنند و خلاقیت حرف اول را در ساخت آن می‌زند؛ المان هرچقدر زیباتر باشد، بیشتر مورد توجه شهروندان و گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد تا جایی که به عنوان یک الگو در دیگر شهرها هم از این نوع المان‌ها تقلید شده و مورد استفاه قرار می‌گیرند.
مواد و مصالحی که برای به وجود آوردن این المان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید به گونه‌ای باشد که در برابر عوامل طبیعی و غیرطبیعی از ماندگاری زیادی برخوردار بوده و بتواند مدت‌زمان طولانی عمر بادوامی را در مکانی که نصب شده، داشته باشد. در ساخت این آثار از مواد بازیافتی و دورریختنی که به محیط زیست آسیب وارد نکند و هزینه کمتری را دربربگیرد نیز، استفاده می‌شود.
المان‌ها را به سه دسته تقسیم‌بندی کرده‌اند: نمایشی، بیانی، عملکردی که هر کدام دارای ویژگی‌های مختص به خود هستند. در کشورمان، تهران به عنوان پیشگام در ساخت و نصب المان‌های شهری مطرح بوده و به دنبال آن دیگر شهرهای بزرگ کشورمان همچون مشهد، اصفهان، تبریز و …، ادامه‌دهنده این اقدام شایسته و مورد توجه
بوده‌اند.
درواقع می‌توان با رویکرد مناسبی که در طراحی و اجرای این المان‌ها در پیش گرفته می‌شود، به همراه فرهنگ‌سازی مناسب از آنها به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهری در کنار دیگر جاذبه‌های توریستی برای مسافران و گردشگران استفاده کرد؛ تا جایی که المان‌ها بیشتر باید با فضای فرهنگ شهری از لحاظ تاریخ و آداب و رسوم و به‌ویژه معماری متناسب و مرتبط باشند و این‌گونه نباشد که شاهد المانی باشیم که هیچ‌گونه تطبیق و مشابهتی با هویت و تاریخ شهر ندارد و پس از مدتی هم فراموش می‌شود.
