سریالی برای فرهنگ سازی

هامون رشیدیان

سریال «محکومین» به تهیه کنندگی بهروز مفید و کارگردانی سیدجلال سیدحاتمی و حسین قناعت یکی از مجموعه‌های موفق این روزهای تلویزیون است که به دلیل موضوع جذاب و همچنین اپیزودیک بودن (داشتن داستان‌های مجزا برای هر قسمت در کنار داستان اصلی) مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. این سریال با داشتن حدود ۲۶۰ لوکیشن و ۴۴۰ بازیگر یکی از سریال‌های پرکار تلویزیون بود و به همین دلیل هم با دو کارگردان ساخته شد. البته استفاده از چند کارگردان مختلف امروزه امری طبیعی در سریال سازی مدرن جهان به شمار می‌رود و به بسیاری از سریال‌های پرمخاطب جهان با کارگردان‌های مختلف ساخته می‌شوند. از این سریال ۳۰ قسمتی، ۱۹ قسمت را سید جمال سیدحاتمی و ۱۱ قسمت را حسین قناعت کارگردانی کرده است.

قصه

لیلا زارع و سپیده خداوردی به عنوان ۲ مددکار قضایی، تنها بازیگران ثابت این مجموعه پر بازیگر هستند و به فراخور هر قسمت بازیگران دیگری به مجموعه اضافه می‌شوند و در اکثر اوقات تنها در یک قسمت به ایفای نقش می‌پردازند. داستان این اثر پیرامون مجازات جایگزین است. این جرائم سعی دارد تا کاری کند که افرادی که به دلایل غیر عمد مرتکب جرمی شده‌اند، به زندان نیفتاده و آن دوران را در فضایی دیگر سپری کنند. در کل می‌توان گفت هدف این سریال فرهنگ‌سازی در بخش مجازات جایگزین است. در «محکومین» در هر قسمت یک پرونده برای هر یک از محکومین تشکیل می‌شود و فرد محکوم به جای زندان مجبور به فعالیت جایگزینی می‌شود تا اینگونه با فعالیتی اجتماعی مجازات جرم خود را متحمل شود.

فرهنگ سازی

 سریال «محکومین» با فاصله گرفتن از کلیشه‌های مرسوم در سریال سازی تلویزیونی و عدم پیروی از روایت خسته کننده و طولانی یک قصه، داستانک هایی را پرورش داده است تا مخاطب در درجه اول به پیشینه زندگی یک مجرم پی ببرد، نابسامانی‌ها، گره‌ها و عقده‌های کور زندگی او را دریابد تا به همذات پنداری برسد، اما این همسویی با مجرم در هر اپیزود که از قضا شخصیت اصلی قصه هم محسوب می‌شود، به معنای توجیه و یا پذیرش جرم نیست، بلکه جرقه‌ای است در ذهن مخاطب که ممکن است، انسان‌هایی در نزدیکی او زندگی کنند که به دلیل ابتدایی‌ترین نیازها مرتکب جرم شوند که با توجه و رسیدگی به مشکلات آن‌ها می‌توان از وقوع چنین جرایمی پیشگیری کرد. از طرفی، یکی از ویژگی‌های اثر هنری فارغ از سرگرمی، آگاهی بخشی و آموزش است و تولیدکنندگان سریال «محکومین»، با پرورش قصه‌هایی که آغاز، میانه و پایان مشخصی دارند و مخاطب را به بیراهه نمی‌کشانند تا حدی توانسته در معرفی و شناساندن قانون جایگزین حبس به مخاطبین خود گام موثری بردارد. این پدیده را می‌توان به عنوان سرمشقی در راستای توسعه و رشد هنر سریال سازی کشورمان مورد توجه قرار داد. در سریال محکومین از شخصیت پردازی سیاه و سفید پرهیز شده و سعی شده افراد تا حد ممکن به شخصیت‌های واقعی نزدیک باشند.

یکی از نکات جالب این سریال حضور فرشاد احمدزاده بازیکن فعلی پرسپولیس و علی انصاریان بازیکن سابق تیم ملی و باشگاه پرسپولیس بود که بسیار مورد استقبال هواداران این تیم واقع شد.

بازیگران

امیرحسین رستمی، حشمت آرمیده، عنایت بخشی، محمد فیلی، سیاوش طهمورث، ملیکا شریفی نیا و امیرمحمد زند، مریم سعادت، ساناز صفایی، آناهیتا اقبال نژاد، سارا عباسپور، بهشت آلیان، پژمان بازغی، سیروس گرجستانی، ساغی زینتی، آتش تقی‌پور، مریم کاویانی، نیما شاهرخ شاهی، کامران تفتی، نگین معتضدی، بهرام ابراهیمی، حسین محجوب و شبنم قلی‌خانی ازجمله بازیگران سریال «محکومین» هستند. گفتنی است الار عقیلی تیتراژ پایانی سریال «محکومین» را با شعری از عبدالجبار کاکایی و موسیقی مسعود سخاوت خوانده است.