سریال هندی داستان ایرانی

هامون رشیدیان

سریال تلویزیونی «آنام»، به کارگردانی جواد افشار بعد از وقفه‌ای کوتاه به دلیل تعطیلات نوروزی پخش خود را آغاز کرده است. این مجموعه اجتماعی خانوادگی، در ۶۵ قسمت ۴۰ دقیقه‌ای ساخته شده و در قالب سریال شبانگاهی شبکه سه، از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۲۰: ۴۵ روی آنتن می‌رود. سریال آنام محصول گروه فیلم و سریال شبکه ۳ با مشارکت دفتر آموزش و ارتقای سلامت و دفتر سلامت جمعیت و خانواده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به تهیه کنندگی اسماعیل عفیفه و به کارگردانی جواد افشار که توسط امیر عباس پیام نوشته شده است. «آنام» واژه‌ای ترکی و به معنای مادرم است، نامی که در حین فیلمبرداری، جایگزین نام «مهر نامیرا» شد تا به محتوای داستانش که مادرانه‌ای غم انگیز است نزدیکتر باشد.

داستان

فیلم‌های هندی از قدیم الایام در ایران طرفداران خاص خود را داشته‌اند به گونه‌ای که شاید بعد از خود هند و پاکستان بیشترین مخاطب سینمای بالیوود را بتوان در ایران یافت. همین موضوع هم باعث شده بعضاً کارگردان‌های سینما و تلویزیون ایران به سمت ساخت آثاری با تم هندی گرایش پیدا کنند. سریال‌هایی مانند ستایش، کیمیا یا مسافری از هند دقیقاً با المان‌های مشخص سینمای هند البته با رنگ و بوی فارسی ساخته شدند که اتفاقاً مورد توجه بینندگان هم واقع شد. آنام هم دقیقاً با تجربه موفق چنین سریال‌هایی نوشته و ساخته شده است. محور ماجراهای «آنام»، همان گم گشتگی مادر و فرزندی هندی با دختر جوان و یکی یک دانه خانواده‌ای شهری روایت می‌شود که خواهان فراوان دارد و پس از کش وقوس های زیاد، ازدواج می‌کند. هنوز مخاطب با اختلافات قومی و فرهنگی این پیوند کنار نیامده، همه خانواده دختر با یک توطئه خواسته و ناخواسته از صحنه نمایش محو می‌شوند. باز چند صحنه آن طرف تر بیننده با شوک دیگری غافلگیر و با خبر مادر شدن «مارال» روبه رو می‌شود و هنوز یک قسمت از این همه مصیبت نگذشته، زمزمه ازدواج اجباری با برادرشوهر یا پسرعمو پیش کشیده می‌شود. «سهند» پسرعموی عاشقی که چشم دیدن فرزند «مارال» و «احمد» (شوهر مرحوم مارال) را ندارد و در پی حذف بچه از زندگی «مارال» برمی آید. امروز «مارال» هم مادری دل شکسته و دم مرگ است و با وجود تمکن مالی، باید خدمتکار خانه دخترش باشد و مدام به همه دروغ بگوید و پنهان کاری کند. ماجراهای عجیب وغریبی که تنها در فیلم‌های هندی می‌توان مشابه آن را یافت.

اما با این حال روایت این قصه دراماتیک پر سوز و گدار به مزاق تماشاگران ایرانی خوش آمده و این روزها طرفداران بسیاری این سریال را دنبال می‌کنند تا ببینند سرانجام سرنوشت مارال و فرزند گم شده‌اش به کجا کشیده می‌شود.

نقاط ضعف و قدرت

به جز داستان فیلم هم می‌تواند برای برخی نقطه ضعف و برای بعضی‌ها نقطه قوت باشد این سریال نیز مانند همه سریال‌ها دارای نقاط ضعف و قدرت فراوانی است. اگر سریال کیمیا به خاطر گریم‌های ضعیف مورد انتقاد و گاه تمسخر مخاطبان قرار گرفت جواد افشار سعی کرده با استفاده از دو گروه بازیگر این مشکل را در آنام حل کند با این حال عدم تشابه بازیگران در جوانی و پیری در مواردی به حدی زیاد است که باور پذیری کارکتر ها را برای مخاطبان سخت کرده است. با این حال داشتن دو گروه بازیگر بسیار بهتر از گریم‌های ضعیف سریال کیمیاست و حداقل این بار بازیگران مورد تمسخر قرار نگرفته‌اند. داستانک های فرعی در سریال کیمیا نقش مهمی در سریال داشتند اما در سریال آنام داستانک ها چندان ارتباط معنا داری با سریال ندارند و گاه حذف آنها و یا شخصیت‌های مرتبط با این داستانک ها تاثیری در داستان ندارد.

اما به جز این نقاط ضعف سریال دارای نقاط قوتی هم هست که باید به آن اشاره کرد.

توجه مثبت و بی حاشیه نویسنده به آیین‌های درست و نادرست فرهنگ فولکلور ایرانی مانند ازدواج فامیلی دخترعمو با پسرعمو، ازدواج اجباری زن بیوه با برادرشوهرش یا نظام پدرسالاری حاکم بر برخی فرهنگ‌های فولکلور به خوبی در سریال نشان داده شده است. نقطه قوت دیگر سریال فرار از لوکیشن های تکراری و بی روح پایتخت است. بخش زیادی از این سریال در روستاهای آذربایجان شرقی فیلمبرداری شده و از این بابت بیننده با دیدن طبیعت چشم نواز این مناطق از کشور حسابی سر کیف می‌آید.

بازی‌ها

بازیگران سریال را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. گروهی از بازیگران با تجربه که نقش کهنسالی شخصیت‌های اصلی را ایفا می‌کنند و گروهی هم که نقش جوانی شخصیت‌ها را در فلاش بک به عهده دارند. بازیگران با تجربه سریال به خصوص گلچهره سجادیه، عبدالرضا اکبری، مهرانه مهین ترابی و سیروس گرجستانی بازی‌های خوب و استانداردی از خود ارائه داده‌اند. در مقابل اما بازیگران جوان سریال به جز شبنم قلی خانی همگی در حد اندازه‌های استانداردهای تلویزیون ظاهر نشده‌اند.

تقریباً ۱۷-۱۸ قسمت تا پایان این مجموعه باقی مانده است و باید دید این سریال در انتها می‌تواند مخاطبان خود را راضی نگه دارد یا اینکه آنام سرنوشت دیگری پیدا خواهد کرد.