ضرورت حرکت روانشناسان، از مسیر راهنمایی به مشاوره!
آلاء توحیدی – کیمیای وطن
فرض کنید مشکلات یا سوالاتی از این قبیل برایتان پیش می‌آید: «همسرم قهر کرده و رفته، نمی‌دانم با او تماس بگیرم یا نه»، «از رئیسم اضافه حقوق بخواهم؟»، «چگونه می‌توانم نوجوانم را وادار کنم اتاقش را تمیز کند؟»
هر وقت هم از دیگران این سوال‌ها را می‌پرسید، امیدواریم نظر و پیشنهادهای خوبی به شما ارائه شود و برای مشکلی که نمی‌دانید چگونه برطرف کنید راه حل خوبی به دست بیاورید. اما گاهی چنان روی سوالتان متمرکز می‌شویدکه فراموش می‌کنید باید آن را با چه کسی مطرح کنید و از چه کسی کمک بخواهید.
بیشتر مردم درباره چیزی که می‌خواهند بدانند به ندرت هدفمند عمل می‌کنند و بارها با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند. ممکن است نصیحت‌های دیگران به دلیل احساسات و تعصبات فردی یا منافع‌شان تحریف شده باشد و فرد را به اشتباه بیندازد، مردم باید با کسی مشورت کنند که صلاحیت مشورت داشته باشد و اینکار فقط از یک مشاور یا روانشناس توانمند برمی‌آید.
دومین نشست تخصصی مشاوران و روانشناسان استان اصفهان ۳۰ آبان ماه در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان، با تدریس دکتر محمدرضا عابدی و به همت فرهنگسرای پرسش سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری برگزار شد.
برتری روش خردمندانه نسبت به منطقی در مشاوره
محمدرضا عابدی استاد دانشگاه و روانشناس با اشاره به ضرورت وجود ۱۰ هنر در مشاوران می‌گوید: تصریح یعنی مشکل مراجع را نتوان جداسازی کرد و هنر مشاور اینجا تشخیص مشکل اصلی مراجع است.
وی با ذکر یک مثال اظهار می‌کند: وقتی فردی مشکل افسردگی داشته باشد اما خود مراجع با عنوان اضطراب مراجعه کرده باشد مشاور از روش هایی مثل مصاحبه بالینی، رابطه مشاوره‌ای، دقت در انعکاس احساس و.. و از سنجش‌هایی مثل سوالات مستقیم، غیرمستقیم و روش میانه استفاده می‌کند در صورتیکه این روش‌های هیچ کمکی نمی‌کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به ضرورت به کار بردن روش خردمندانه در سنجش خاطرنشان می‌کند: سنجش منطقی به مشاور جواب می‌دهد اما ممکن است مراجع بترسد به همین خاطر سنجش باید خردمندانه باشد.
تربیت؛ ابزار اصلی روش خردمندانه
عابدی با طرح سوال سنجش خردمندانه چگونه است؟ ادامه می‌دهد: در سنجش خردمندانه ابزار اصلی تربیت است یعنی از ابزارهای تربیتی به جای آموزشی استفاده می‌شود و از همان لحظه که مراجع مراجعه می‌کند تحت تربیت قرار می‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد: زمینه آگاهی و ایجاد بستر برای شکوفایی استعداد فرد اولین زمینه فعال‌سازی روش خردمندانه برای مشاور است در واقع در سنجش خردمندانه میزان آگاهی بالا است ولی در سنجش منطقی این طور نیست کار منطقی یعنی من هم زمان آشپزی و رادیو گوش می‌کنم اما کار خردمندانه یعنی فقط آشپزی می‌کنم در واقع در اتاق مشاوره نمی‌شود هم‌زمان چند کار انجام داد اما می‌توان در ذهن حرف‌های طرف مقابل را تحلیل کرد.
ضرورت وجود بافت ارزشی در مشاوره
عابدی وجود بافت ارزشی در مقابل رفتار واکنشی در مشاوره را ضروری می‌داند و اظهار می‌کند: گاهی مشاور فقط رفتار واکنشی دارد و فراموش می‌کند مراجع برای چه مسئله‌ای مراجعه کرده وفقط به دنبال پاسخ است در صورتیکه باید فضایی فراهم شود که فرد راحت‌تر برخورد کند نه فقط پاسخ بشنود در واقع وقتی فرد متوجه می‌شود مشاوربه هر حرف مرجع واکنش نشان نمی‌دهد به سوالات او پاشخ می‌دهد و همین باعث کمک به روند مشاوره می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: بافت ارزشی، بافت فایده‌دار است یعنی مشاور برای تمام سوالاتش قسم بخورد که این سوال را پرسیدم چون فلان فایده را دارد در واقع بافت واکنشی یعنی مشاور خود و نظراتش را به فرد مقابل قالب کند اما نباید اینگونه باشد.
این استاد دانشگاه با ذکر تفاوت‌های راهنمایی، درمان و مشاوره، می‌گوید: راهنمایی یعنی کاری را از کسی بخواهیم و خودمان ضد آن را انجام دهیم در واقع راهنمایی دستوری است وقتی فرد را آموزش می‌دهیم یعنی در واقع کار درمانی انجام داده‌ایم اما در مشاوره افراد با حکایت‌ها سر و کار دارند در مشاوره حکایت‌ها از خود مراجع است و مشاور چیزی به آن اضافه نمی‌کند، مشاوران ارزشی از راهنمایی به سمت مشاوره حرکت می‌کنند
