عدم حمایت از صادرات صنایع دستی
خدیجه توسلی دینانی
صنایع دستی حاصل ذوق و هنر استادکاران را به نمایش می‌گذارد و مسگری یکی از صنایع دستی کهن ایران است. پیشینه مسگری در ایران حداقل به پنج هزار سال پیش می‌رسد و به ظن غالب اولین فلز مکشوفه بدست انسان همین فلز مس بوده و اولین فلزکاران نیز ایرانیان بوده‌اند. بشر بعد از سنگ و گل، برای رفع سایر نیازهایش به فلز روی آورد، در بین فلزات مس زودتر از بقیه فلزات بکار رفت زیرا بصورت خالص در طبیعت یافت می‌شد و استخراج و بهره برداری از آن ساده بود. درخشش و جلای مس خالص و رنگ جالب توجه سنگهای معدنی از دیگر علل کاربرد آن در طول اعصار گذشته می‌باشد.
اشیا و ظروف مسی دست ساز از زمان‌های دور در میان وسایل ایرانیان وجود داشته است. امروزه نیز بسیاری تمایل دارند غذای خود را در این ظروف طبخ کنند و یا اشیای مسی را برای تزئین محل زندگی خود به کار ببرند. مسگری در بسیاری از نقاط ایران رواج دارد و اصفهان از جمله مراکز عمده این هنر است. از جمله مراکز عمده این هنر شهرهای کاشان، اصفهان، کرمان، زنجان و شیراز می‌باشد.
صنعت مسگری در کرمان، اصفهان و کاشان و شاید شهرهای دیگر ایران در دوران اسلامی و تا به امروز از رونق و شکوفایی برخوردار بوده به گونه‌ای که در اغلب این شهرها یکی از بازارها با عنوان بازار مسگرها به صاحبان این هنر صنعت اختصاص داشت. در بازار مسگرهای این شهرها ده‌ها مسگر به قوت بازو و ضرب چکش خود، انواع ظروف، وسایل و اشیا مسین را می‌ساختند.
*لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید؟
مهدی نوذری فرزند حسین متولد سال ۱۳۶۴ دارای تحصیلات دیپلم هستم. حدود ۷ سال پیش با آقای حمید عاشق الحسینی آشنا شده و پس از آن وارد هنر مسگری شدم. از آن زمان مشغول فعالیت در این هنر گردیده و به کمک ایشان در این هنر پیشرفت نمودم و پس از تسلط بر کار مسگری، مدیریت این بخش را در کارگاههای تحت پوشش ایشان به عهده گرفتم.
*تولیدات شما در زمینه مسگری شامل چه محصولاتی می‌باشد؟
تولیدات ما در زمینه مسگری شامل تولید ظروفات مسی، زیرساخت میناسازی و فیروزه کوبی، تمام ظروفات مسی شامل قاشق، نمک پاش، کاسه، سماورهای ۳ تا ۴ متری، سنگاب و هر چیزی که مربوط به کار مصرفی و تزئینی باشد.
*در مورد فعالیت خود در زمینه هنر مسگری صحبت بفرمایید.
از فعالیتهای مهمی که من در این زمینه انجام دادم تولید محصولاتی در زمینه مسگری بود که کمتر تولید می‌شد و یا تولید آن متوقف شده بود و در این زمینه هم موفق عمل نمودیم. ما محصولات قدیمی در صنایع دستی بخصوص مسگری که سالها بود از بین رفته بود و تولید آن فراموش شده بود را مجدد تولید کردیم.
* به نظر شما به عنوان یک متخصص، یک محصول ممتاز مس باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟
در اصفهان مس دو کاربرد دارد یکی تزئینی و دیگری مصرفی. مس تزئینی باید فوق العاده باکیفیت و بی عیب باشد. اما از لحاظ مصرفی باید پوسته‌ای نباشد، به خوبی سفید شده باشد و خوب هم چکش خورده باشد.
*یک فرد عادی هنگام خرید محصولات مسی برای تشخیص مس مرغوب از نامرغوب، باید به چه نکاتی توجه کند؟
مس مرغوب و نامرغوب یا خالص و ناخالص نداریم مس تنها تولید یک کارخانه است. مس تنها فلزی است که اگر حتی یک کیلو مواد ناخالص در آن به کار رود تمام آن از بین می‌رود و ترک برمی دارد. مس را تنها با روی می‌توان مخلوط کرد. در بازار طلا را با مس و مس را با روی عیار می‌کنند تنها مقدار محدودی روی را می‌توان با مس مخلوط کرد اگر زیاد از حد شود تبدیل به برنج می‌شود.
*آیا هنر مسگری می‌تواند منبع درآمد خوبی برای جوانان باشد؟
مسگری شغل پردرآمدی است. پایه هنرهایی چون فیروزه کوبی، ملیله، مجسمه‌های ریخته، کارهای الماس تراش، گل گندم مس است. ما با درآمدی که از مسگری بدست آورده‌ایم توانسته‌ایم شغلهای دیگر مجموعه را راه اندازی کنیم.
* شرایط فعلی صنایع دستی ایران (به ویژه شهر اصفهان) را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چالشهای اصلی پیش روی صنایع دستی ایران کدامند؟
ظروف مسی به خاطر قیمت مناسب کم و بیش خریدار دارد اما کارهای تزئینی فروشی ندارد. کسی از تولیدات صنایع دستی حمایت نمی‌کند، اصلاً برای کسی مهم نیست. دولت که اصلاً حمایت نمی‌کند تنها دولت، ما را از مالیات معاف کرده است. ایران در زمینه تولیدات صنایع دستی رتبه دوم را در میان کشورهای دیگر داراست در حالی که ما بیست و ششمین صادر کننده صنایع دستی در دنیا محسوب می‌شویم اگر مشکل صادرات حل شود مشکلات صنایع دستی حل خواهد شد.
*وضعیت هنر مسگری را در گذشته و امروز چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مسگری در ۱۰ سال گذشته وضعیت خوبی نداشته اما در سالهای اخیر بازار خوبی پیدا کرده و امیدواریم روز به روز هم بهتر شود. تنها مشکل، عدم حمایت از صادرات صنایع دستی به کشورهای دیگر است.
* از آنجا که سایه سنگین حضور چینی‌ها بر اغلب تولیدات داخلی ما سایه افکنده آیا در عرصه مسگری هم آثار چینی وجود دارد؟
ما پس از شیلی دومین کشور هستیم که دارای معادن مس هستیم. شیلی اولین استخراج کننده مس از زمین است خاک کشور شیلی از مس است. اولین صادرکننده مس به دنیا شیلی است و ما در رتبه دوم در زمینه صادرات مس هستیم و معادن ما تنها در کرمان قرار دارد. چینی‌ها باید مس را از شیلی و ایران خریداری کند به همین خاطر نمی‌تواند فعالیت داشته باشد.
*پیشنهادات شما به مسئولان در مورد هنر اصیل و قدیمی مسگری چیست؟
دادن مجوز برای برگزاری نمایشگاه در کل ایران و حل مشکل صادرات صنایع دستی. اگر مشکل صادرات صنایع دستی در دستور کار مسئولین قرار گیرد مشکلات و چالشهای پیش روی تولیدکنندگان این صنعت نیز حل خواهد شد. حل این موضوع می‌توان راهگشای بسیاری از مشکلات جوانان از جمله اشتغال آنان نیز باشد.
*وضعیت آموزش مسگری را چگونه می‌بینید؟ آیا آموزشها به صورت درست و تخصصی انجام می‌شود؟
وضعیت آموزشها خوب است و به صورت تخصصی هم در بسیاری از موارد انجام می‌شود.
*آیا کشوری در سطح جهان هست که رقیب هنر مسگری ما باشد؟
ایتالیا رقیب هنر مسگری است. هنرمندانی در این کشور به تولیداتی در این زمینه مشغول هستند.
*به عنوان یک استاد کار توصیه شما به کسانی که می‌خواهند مسگری را یاد بگیرند چیست؟
به نظر من ابتدا باید به خداوند توکل داشته باشند و سپس با تلاش و همت عالی در این مسیر گام بردارند. نگاه به انسان‌های موفق نیز می‌تواند راهگشای موفقیت‌های بسیاری برای آنان نیز باشد.
