«تخت گاز» وطنی
دامون رشیدزاده
برنامه محبوب تخت گاز تا قبل از تعطیل شدن محبوب‌ترین برنامه تلویزیونی جهان بود. این برنامه سال‌ها با اختلاف فراوان نسبت به رقبا در صدر شوهای تلویزیونی قرار داشت. جرمی کلارکسون، جیمز می و ریچارد هموند تقریباً از شناخته شده ترین شخصیت‌های تلویزیونی جهان هستند و محبوبیتشان را تمام و کمال مدیون برنامه «تخت گاز» هستند. اولین سری این مجموعه در سال ۱۹۷۷ ساخته شد و پخش آن تا سال ۲۰۱۵ ادامه داشت تا در نهایت به دلیل کتک کاری جرمی کلارکسون و تهیه کننده پخش آن برای همیشه به پایان رسید (البته سری جدید این برنامه با نام گرند تور هم اکنون در حال تولید و پخش است).
بر اساس آمارها برنامه تخت گاز در زمان پخش حدود ۳۵۰ میلیون بیننده داشت که البته با توجه به پخش غیر قانونی این برنامه در بسیاری از کشورها می‌توان گفت بینندگان آن بسیار بیشتر از آمارهای ارائه شده بوده است. برنامه تخت گاز در بیش از ۲۰۰ کشور به صورت رسمی پخش شد و برنامه‌های متعددی از روی این مجموعه موفق در کشورهای مختلف ساخته شد. همین دلایل کافی بود تا در کشورمان هم عده‌ای به فکر ساخت برنامه‌ای مشابه بیفتند. ایده ساخت برنامه‌ای مشابه «تخت گاز» مدت‌ها در تلویزیون مطرح بود اما با توجه به ماهیت برنامه هیچگاه امکان ساخت پیدا نکرد. سرانجام نیز مانند بسیاری از برنامه‌های این چنینی عده‌ای به فکر ساخت مجموعه‌ای مشابه در شبکه نمایش خانگی افتادند.
گاراژ ۸۸۸
قرار بود این مجموعه با عنوان اسب بخار به نقد و بررسی عملکرد خودروها بپردازد. با این حال بعد کش و قوس‌های فراوان مجموعه «گاراژ ۸۸۸» تولید و روانه بازار شبکه نمایش خانگی شد. «گاراژ ۸۸۸» یا همان تخت گاز وطنی با اجرای علی قربان زاده و نیما طیبی (که از تهیه کنندگان برنامه نیز هست) آغاز شد. البته مانی حدادی نویسنده قدیمی هفته نامه دنیای خودرو نیز به عنوان کارشناس گروه را همراهی می‌کند و می‌توان حدس زد اطلاعات کارشاناسی برنامه قطعاً توسط او تهیه شده است. این برنامه به سبک «تخت گاز» میهمان‌هایی را نیز دعوت می‌کند تا بر جذابیت برنامه بیفزاید.
تقلید
هر چند در برنامه سازی تقلید کار درستی نیست اما تقلید از برنامه موفقی مانند «تخت گاز» چندان عیب بزرگی به حساب نمی‌آید به گونه‌ای که حتی در آمریکا که غول برنامه سازی جهان به شمار می‌رود برنامه تخت گاز آمریکا مدت‌هاست در حال ساخت است و تقریباً از تمام المان‌های برنامه اصلی نیز در آن استفاده شده است. با این حال تقلید هم رسم و رسوم خاص خود را دارد و اگر قرار به تقلید است باید تا جای ممکن اثر با کیفیت تولید شود. اما گاراژ ۸۸۸ به هیچ عنوان در حد و اندازه‌های برنامه تخت گاز نیست. مجری‌های برنامه به هیچ عنوان ظرافت و جسارت جرمی کلارکسون و همکارانش را در تجربه‌های عجیب و غریب ندارند مضاف بر اینکه اساساً هیچ تهیه کننده‌ای در ایران امکانات مالی برای ساخت برنامه‌ای این چنینی را ندارد. تولید هر قسمت از تخت گاز میلیون‌ها دلار هزینه دارد، هر چند این هزینه‌ها در مقابل فروش این برنامه رقمی به حساب نمی‌آید اما در کل ساخت برنامه‌ای این چنینی بسیار هزینه بردار است و با توجه به امکانات محدود سرمایه گذاری در ساخت فیلم و سریال امکان چنین هزینه‌هایی برای ساخت مجموعه تلویزیونی آنهم در شبکه نمایش خانگی امکانپذیر نیست.
چرا گاراژ ۸۸۸ جذاب نیست
گاراژ ۸۸۸ بیش از اینکه اتفاقات جذاب داشته باشد برنامه‌ای گفت و گو محور میان دو مجری نه چندان جذاب است که بیشتر علاقمند دنیای ماشین هستند. در مقابل عمده موفقیت برنامه تخت گاز به خصوص در سری آخر که از سال ۲۰۰۲ پخش شد به دلیل رفتارها و گفتارهای مجریان برنامه است. مجریان تخت گاز با کارهای عجیب و غریب بارها دچار آسیب دیدگی شدند و حتی چند باری هم در کشورهای مختلف دستگیر و اخراج شدند. از دیگر دلایل مهم موفقیت تخت گاز تنوع برنامه است. این برنامه در هر قسمت شاهد ماجراجویی‌های مختلف اعضای گروه در کشورهای مختلف است. برنامه سازان تخت گاز برای ساخت هر فصل از این برنامه تقریباً به نصف جهان سفر می‌کردند این در حالی است که گاراژ ۸۸۸ حتی در نشان دادن جاذبه‌های طبیعی و جاده‌های ایران نیز عاجز است.
درباره گاراژ ۸۸۸ باید گفت این برنامه علیرغم تلاش همه اعضای گروه برنامه‌ای کسالت بار و فاقد جذابیت است. چهره ملایم و آرام علی قربان زاده بیشتر مناسب برنامه‌های ادبی است تا برنامه‌ای درباره خودرو آنهم به سبک تخت گاز. اساساً به دلیل امکانات ایران و خودروهای وطنی که خط قرمز خودروسازان محترم هستند حرف زدن درباره خودرو در کشور ممکن نیست. اگر بیننده تخت گاز بوده باشید حتماً دیده‌اید که در این برنامه فارغ از نام سازنده خودرو نقدهای تند و تیزی علیه سازندگان، حتی سازندگان بریتانیایی مطرح می‌شود و گاه خودروهای مطرح این خودروسازان به باد تمسخر گرفته می‌شود. اما آیا چنین چیزی در ایران امکانپذیر است؟
نمی‌توان گفت در ایران ساخت برنامه درباره خودرو غیر ممکن است اما ساخت برنامه با استانداردهای تخت گاز در کشور ما فعلاً میسر نیست. با این حال ایران جاده‌های شگفت انگیز و مناظر بی نظیری دارد که اگر در قالب سفرهای خودرویی به تصویر کشیده شود می‌تواند فوقالعاده جذاب باشد. اگر برنامه سازان ما به جای تمرکز بر خودرو تمرکز خود را بر جاده‌ها و طبیعت گردی بگذارند شاید شمال ایران از هجوم این حجم از مسافر نجات پیدا کند و بسیاری از هموطنان متوجه شوند که زیبایی ایران تنها در شمال خلاصه نشده است. چنین برنامه‌ای می‌تواند حتی در توسعه گردشگری کشور نیز مؤثر باشد و راه را برای توسعه صنعت گردشگری در نقاط دور افتاده و کمتر شناخته شده ایران فراهم کند.
