رسول جبهه و جنگ

هامون رشیدیان

فردا ۱۷ شهریور زاد روز کارگردان دوست داشتنی سینما رسول ملاقلی پور است. ملاقلی پور از آن دست کارگردانان حوژه دفاع مقدس بود که تا آخرین لحظه به رسالتش پایبند بود. ملاقلی پور یکی از معدود کارگردانانی بود که نگاه متفاوت شاعرانه‌ای نسبت به جنگ داشت و این موضوع در تمام فیلم‌هایش نمایان بود. در فیلم‌های ملاقلی پور جنگ گاه موضوع اصلی بود و گاه جنگ را می‌شد در لایه‌های زیرین فیلم‌هایش جست. ملاقلی پور فرزند جبهه و جنگ بود و به همین دلیل هم تا آخر در راه نشان دادن داستان‌های هشت سال دفاع مقدس گام برداشت. رسول ملاقلی‌پور در روزهای آغازین انقلاب عکاسی را به‌طور آماتور آغاز کرد و با شروع دفاع مقدس، به صورت حرفه‌ای به ادامه آن پرداخت و پس از آن به ساخت فیلم مستند از عملیات مختلف دفاع مقدس پرداخت و فیلم کوتاه «شاه کوچک» را با دوربین ۱۶ میلی متری ساخت که موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم از جشنواره وحدت شد. او نخستین فیلم بلند خود را در سال ۱۳۶۳ با نام «نینوا» با دوربین ۱۶ میلی متری ساخت و به این ترتیب به سینمای حرفه‌ای راه یافت.

پرواز در شب و پناهنده

ملاقلی‌پور با ساخت «پرواز در شب» در سال ۱۳۶۵ جایزه بهترین فیلم را از جشنواره پنجم فیلم فجر بدست آورد و با «افق» قدرت کارگردانی خود را به رخ همگان کشید. با ساخت «مجنون» و «خسوف» همگام با شرایط روز حرکت کرد اما با فیلم «پناهنده» نزد منتقدان به محبوبیت رسید و در سال ۱۳۷۴ یکی از بهترین فیلم‌های خود را ساخت.

قارچ سمی

«سفر به چزابه» و «نجات یافتگان» و «کمکم کن» از دیگر آثار ملاقلی‌پور قبل از فیلم سینمایی «هیوا» است. او با «هیوا» در جشنواره هفدهم فیلم فجر جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلم را علاوه بر جوایز دیگر نصیب خود کرد اما در سال ۱۳۷۸ ملاقلی‌پور فیلم سه اپیزودی «نسل سوخته» را ساخت و خیلی چیزها را ثابت کرد تا آنجا که با قاطعیت می‌توان گفت «نسل سوخته» شاهکار ملاقلی‌پور است. ملاقلی پورسپس «قارچ سمی» را در سال ۱۳۸۰ در کارنامه‌اش ثبت کرد. «میم مثل مادر» وی که با استقبال عمومی مواجه شده بود آخرین فیلم‌های او بود.

شش گوشه عرش

مرحوم ملاقلی‌پور در سفر خود به کربلای معلا برای بازدید لوکیشن‌ها از فرصت استفاده کرد و مستندی نیز به نام «شش گوشه عرش» را جلوی دوربین برد که آخرین اثر او محسوب می‌شود. او در سفر خود به کربلای معلا متوجه شد که هنرمندان برجسته اصفهانی در آنجا مشغول طراحی ضریح مقدس حضرت امام حسین (ع) هستند. دو شب حضور در کنار این هنرمندان به فیلم مستندی بدل شد.

عصر روز دهم

رسول ملاقلی‌پور که تا آخرین لحظات عمر خود تعهدش را به جنگ و فیلمسازی و کار در این زمینه انجام می‌داد عاقبت در راه همین تعهد جان باخت. وی که همراه با رسول احدی (مدیر فیلمبرداری) به نوشهر برای نگارش فیلمنامه فیلم بعدی خود (عصر روز دهم) که آن هم به مقوله جنگ می‌پرداخت رفته بود، در ۱۶ اسفند ۱۳۸۵ بر اثر سکته قلبی جان باخت و آخرین ساخته خود را نیمه تمام گذاشت. مجتبی راعی بعداً با بازنویسی فیلمنامه ملاقلی پور، این فیلم را به تهیه کنندگی منوچهر محمدی جلوی دوربین برد. میم مثل مادر، مزرعه پدری، قارچ سمی، نسل سوخته، کمکم کن،‌ هیوا، سفر به چزابه، نجات یافتگان،‌ پناهنده، خسوف، مجنون، افق، پرواز در شب، بلمی به سوی ساحل، نینوا از مشهورترین آثار این کارگردان فقید هستند که بارها از شبکه‌های مختلف سیما پخش شده‌اند.

رسول ملاقلی پور اگر چه خیلی زود به دیدار معبود شتافت اما در همین مدت هم آثار بزرگی را خلق کرد تا همیشه در سینمای ایران ماندگار خواهد بود. یادش گرامی