کودکان لهستانیِ اصفهــان
عاطفه بازفتی
هنگامی که در یکم ژانویه ۱۹۳۹ هیتلر از غرب و در ۱۷ سپتامبر همان سال استالین از شرق به لهستان حمله کردند؛ جنگ دوم جهــانی آغاز شد. جنگی فراگیر که بیشتر کشورها را درگیر کرد. در آن روزهای آتش و خون، عده‌ای از لهستانی‌ها نیز به اسارت درآمدند و بعد از چند سال کار اجباری و زندگی سخت و طاقت فرسا در روسیه، بر اساس توافق متفقین به ایران پناهنده شدند. ایران به دلیل قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی ویژه، کشـوری مهاجرپذیر بوده برخی یافته‌های باستان‌شناسی از حفریات و آثار به جا مانده از گذشته گواه این موضوع است. بر این اساس در جریان جنگ جهانی دوم، عده‌ای از لهستانی‌ها به اصفهــان پناهنده شدند. کسانـــی که پس از مدت‌ها زندگی سخت و سرگردانی در استپ‌های قزاقستان، بیابان‌های ترکمنستان در بهشت اصفهان روی آرامش دیدند.
کودکان اصفهان
نمایشگاه عکس با عنوان «متولدین لهستان مستقل؛ لهستانی‌ها؛ کودکان اصفهان پس از ۷۵ سال به ایران بازمی‌گردند.» نمونه‌ای است از میراث جنگ جهانی دوم و حضور لهستانی‌ها در اصفهان که به صورت کاملاً اتفاقی حدود نیم قرن بعد از پایان جنگ دوم جهانی در استودیوی عکاسی «ابوالقاسم جلا» یافت شده است. این نمایشگاه به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد ورود ۱۲۰۰۰۰ لهستانی به همراه ژنرال «وُوادیسواس آندرس» به ایران برگزار و شامل ۶۷ عکس دسته جمعی و تک پرتره و یا تصاویری است که از لهستانی‌ها در خارج از آتلیه، عکاسی شده.
«پریسا دمندان» عکاس و پژوهشگر تاریخ هنر، در انبار متروک استودیو «شرق» در خیابان چهارباغ، آرشیوی پیدا کرد که شامل هزاران نگاتیو شیشه‌ای بود و بر روی بیش از بیست جعبه عنوان «لهستانی ۱۳۲۴- ۱۳۲۱» درج شده بود. او حدود ده سال زمان گذاشت تا نگاتیوهای قدیمی را قابل استفاده کرد و در همین راستا کتابی با عنوان «بچه‌های اصفهان» به چاپ رساند که داستان بسیاری از لهستانی‌هایی است که طی روزهای جنگ دوم جهانی به ایران آمدند؛ مهاجرانی که خود را «بچه‌های اصفهان» می‌دانند. بسیاری از لهستانی‌های پناهنده، هنگام مهاجرت یتیم بودند یا تجربه‌های تلخی را از سر گذرانده بودند اما در اصفهــان با آغوش باز پذیرفته شدند و فرصت درس خواندن، زندگی، کار و داشتن آینده بهتــر یافتند. لهستــانی‌هایی که خود را مدیون شهر اصفهــان و آرامش آن می‌دانند.
میراث جلا
ابوالقاسم جلا در سال ۱۲۹۴ در اصفهان به دنیا آمد و در سال ۱۳۱۳ عکاسخانه «شرق» را مقابل مدرسه چهــارباغ به صورت مستقل تأسیس کرد. طولی نکشید که در میان مردم به شهرت رسید. ابوالقاسم جلا از آنجا که عکاس و خبرنگار بود و معمولاً با روزنامه‌ها و مراکز مختلف همکاری می‌کرد، به اهمیت حضور لهستانی‌ها در اصفهان پی برده بود و ذکاوت و نکته سنجی وی باعث شد تا امروز میراثی ارزشمند از او باقی بماند که بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران، لهستان و اصفهان را به نمایش می‌گذارد. عکس‌هایی که روایتگر داستان زندگی مردمی است که روزگار سختی را پشت سر گذاشته‌اند؛ افرادی که فارغ از دنیای پرآشوبِ جنگ و خونریزی و آوارگی توانسته‌اند با آرامش به لنز دوربین ابوالقاسم جلا لبخند بزنند.
این نمایشگاه در محل موزه هنرهای معاصر اصفهان تا دوم آذر ماه سال جاری پذیرای علاقمندان است.
