آثار بیبدیل ولایتمداری
محدثه حاجیان
ایمان به وحدانیت خدای متعال و معاد دارای مراتبی است؛ همچنانکه مسلمانی را مراتبی است و همه مسلمانان و موحدان در یک ردیف نیستند. در موضوع امامت نیز، ولایتپذیری مراتب و درجات مختلفی دارد که با پذیرش آن شروع میشود و نیاز به محبت و مودت و معرفت و بصیرت دارد و با صبر و استقامت و اطاعتپذیری وارد مراتب بالای ولایتمداری میشود. این مراتب و درجات مختلف، دارای آثار متناسب با خود است که به بعضی از ثمرات آن اشاره میشود:
اول اینکه ولایت سبب قبولی و عروج اعمال میشود. اعمال کسی که حب ائمه در دل دارد، هرچند ناچیز، مورد قبول خداوند متعال قرار میگیرد؛ زیرا اعمال خود را مزین به امر ولایت کرده است.
ابنعباس میگوید: به پیامبر(ص) عرض کردم: مرا نصیحتی کن.
حضرت فرمودند: «عَلَیْکَ بِمَوَدَّهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِیطَالِبٍ وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ نَبِیّاً لاَ یَقْبَلُ اللَّهُ مِنْ عَبْدٍ حَسَنَهً حَتَّى یَسْأَلَهُ عَنْ حُبِّ عَلِیِّ بْنِ أَبِیطَالِبٍ وَ هُوَ تَعَالَى أَعْلَمُ فَإِنْ جَائَهُ بِوَلاَیَتِهِ قَبِلَ عَمَلَهُ عَلَى مَا کَانَ مِنْهُ وَ إِنْ لَمْ یَأْتِ بِوَلاَیَتِهِ لَمْ یَسْأَلْهُ عَنْ شَیْءٍ ثُمَّ أَمَرَ بِهِ إِلَى النَّارِ.» (الأمالی طوسی، ص ۱۰۵)؛ «ای ابن عباس! بر تو باد به دوستداری علی(ع). سوگند به خداوندی که مرا به حق به پیغمبری برگزید، خداوند از بندهاش کار نیکی را نمیپذیرد، مگر آنکه از او درباره محبت علی(ع) بپرسد. پس اگر به ولایت علی بوده، عمل او پذیرفته میشود؛ وگرنه از او به غیر ولایت سؤال نشده، امر میشود که او را به آتش بیندازید.»
از سوی دیگر ولایتپذیری موجب بالا رفتن اعمال صالح میشود. امام صادق(ع) در اینباره میفرمایند: «فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ» وَلَایَتُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ أَهْوَى بِیَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ فَمَنْ لَمْ یَتَوَلَّنَا لَمْ یَرْفَعِ اللَّهُ لَهُ عَمَلًا» (الکافی، ج۱: ص ۴۳۰)
«در تفسیر آیه «سخنان پاکیزه به سوی او (خدا) صعود میکند و عمل صالح را بالا میبرد»، فرمودند: ولایت ما اهل بیت مایه عروج عمل است (و سپس به سینه خود اشاره کردند و) فرمودند: کسی که ولایت ما را ندارد، خداوند هیچ عملی را از او بالا نمیبرد.»
دوم از آثار و لایتپذیری این است که سبب برقراری نظم و اتحاد در جامعه میشود. حضرت زهرا(س) در اینباره فرمودهاند: «فَجَعَلَ اللهُ… اِطَاعَتَنَا نِظَاماً لِلمِلَّهِ وَ اِمَامَتَنَا أَمَاناً لِلفِرقَهِ» (الإحتجاج على أهل اللجاج، ج۱، ص ۹۹)؛
«خداوند اطاعت و پیروی از ما اهل بیت را سبب برقراری نظم اجتماعی در امت اسلامی و امامت و رهبری ما را عامل وحدت و درامانماندن از تفرقهها قرار داده است.»
اگر امروز کشور ما یک ملت واحد و سربلند دارد، به دلیل روحیه ولایتپذیری آنان است. تاریخ ثابت کرده هرگاه مردم و مسئولان ما چشم به دهان رهبری دوختند، سربلند و عزتمند شدند که بارها این موضوع اتفاق افتاده و همگان آگاهند.
اثر سوم ولایتمداری، پاکشدن است. ولایت معصومین(ع)، ولایت تضمینشدهای از جانب خداوند متعال است: «إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً» (احزاب، ۳۳)
معصومین(ع) عصمت مطلقه دارند. خداوند فرموده من شما را دائما محافظت میکنم و هیچ رجس و مرتبهای از شرک خفی و جلی در شما راه پیدا نمیکند و شما در محیط نورید.
کسانی که به ولایت میپیوندند، به طهارت دست مییابند؛ زیرا سرچشمه ولایت، پاککننده است.
در زیارت جامعه کبیره گواهی میدهیم: «وَ أَنَّ أَرْوَاحَکُمْ وَ نُورَکُمْ وَ طِینَتَکُمْ وَاحِدَهٌ طَابَتْ وَ طَهُرَتْ بَعْضُها مِنْ بَعْض» (من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص ۶۱۳) و در فراز دیگری از زیارت جامعه کبیره میخوانیم: «وَ جَعَلَ صَلَوَاتِنَا عَلَیْکُمْ وَ مَا خَصَّنَا بِهِ مِنْ وَلَایَتِکُمْ طِیباً لِخَلْقِنَا وَ طَهَارَهً لِأَنْفُسِنَا وَ تَزْکِیَهً لَنَا» (همان)؛
«پاکی سرشت ما و خَلق و خُلق ما و طهارت و رشد ما با ولایت است» و اینجاست که رسیدن به شفاعت ائمه و ورود به بهشت حاصل میشود و این از آثار دیگر و مهم ولایتپذیری است.ائمه(ع)، شفیع ارادتمندان خویش در روز قیامت هستند و انسان ولایتمدار مورد شفاعت ایشان است؛ چنانکه در زیارت جامعه میخوانیم: «وَ شُفَعَاءُ دَارِ الْبَقَاءِ… وَ الشَّفَاعَهُ الْمَقْبُولَهُ» (من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص ۶۱۳)
«شما، شفیع عالم باقی (آخرت) هستید… و شفاعت شما پذیرفته شده است.»
افراد ولایتپذیر و ولایتمدار رستگارانند. این خطاب مکرر از زبان پیامبر گرامی(ص) نقل شده است که: «إِنَّ هَذَا وَ شِیعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُونَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ» (تفسیر فرات الکوفی)
«روز قیامت، این مرد، علی(ع)، و شیعیان او رستگاران و اهل نجات هستند.
آنها که به حمایت از ولایت برخاستند، در منزلگاه بهشت جای داده خواهند شد؛ چنانکه در فرازی از زیارت جامعه کبیره آمده است: «مَنِ اتَّبَعَکُمْ فَالْجَنَّهُ مَأْوَاهُ»؛ «هرکس که از شما از ائمه هدی(ع) پیروی کند، جایگاه او بهشت خواهد بود.»
حضرت زهرا(س)، برترین الگوی ولایتپذیری است. آن حضرت در کنار علی(ع) نه به عنوان همسر بلکه در جایگاه دفاع از ولایت قیام کرد و به شهادت رسید.
حضرت علی(ع) در برههای از زمان، بنا بر مصلحت زمان خویش، سکوت کرد و چه کسی میتوانست با ایستادگی در برابر جریان حذف ایشان، حقایق را برای حقطلبان روشن کند، جز حضرت زهرا(س). هرچند منحرفان از صراط مستقیم فاطمه(س) و جایگاهش را ندیدند و آنگونه کردند که نباید. اما امروز و در دوره نزدیک به چهل ساله انقلاب اسلامی، ملت ما برکات ولایتمداری را دیده و لمس کردهاند و دست از ولایت برنمیدارند هرچند مستکبران دنیا را خوش نیاید.