صفر تا بی نهایت

دامون رشیدزاده

حالا دیگر کمتر کسی در ایران وجود دارد که خواهران منصوریان را نشناسد. قهرمانان صاحب نام ووشو ایران با دها مدال جهانی جز پرافتخارترین ورزشکاران زن ایران هستند. اما نکته‌ای متفاوت این خواهران قهرمان با دیگر ورزشکاران راه دشوار رسیدن آنها به این موفقیت‌هاست. قبل از اینکه فیلم صفر تا سکو پخش شود خواهران منصوریان با حضور در برنامه ماه عسل احسان علیخانی از دوران سخت زندگیشان سخن گفتند. داستان حیرت آور زندگی این سه خواهر به حدی تاثیرگذار بود که آن قسمت از برنامه ماه عسل به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های سال‌های اخیر این شو تلویزیونی تبدیل شد. در همان زمان پخش این برنامه احسان علیخانی و خواهران منصوریا مژده ساخت فیلم مستندی از زندگیشان را دادند که بر اساس گفته‌های خودشان نقش مهمی در درک بهتر مردم از زندگی این سه خواهر خواهد داشت. حالا با اکران این فیلم می‌توان گفت تماشاگران نه تنها درک بهتری از زندگی این سه خواهر خواهند داشت بلکه شاهد یکی از بهترین نمونه‌های مستند ساخته شده در ایران در سال‌های اخیر نیز هستیم.

کارگردانی

سحر مصیبی، در نخستین تجربه مستند خود، با موردنظر قرار دادن اراده پولادین خواهران رزمی کار اهل سمیرم، کوشش آنها را برای رسیدن به بی نیازی و آسایش به تصویر می‌کشد. کارگردان، بعد از معاشرت و زندگی نزدیک با خانواده منصوریان جلب اعتماد سه خواهر ورزشکار از این خانواده (شهربانو، سهیلا و الهه)، ضمن نزدیک شدن به جزییات زندگی حرفه‌ای آنان، وجوه جدیدی از مفاهیم عزم و کوشش انسانی را معلوم می‌سازد.

داستان

فصل آغازین آشنایی با خواهران منصوریان در این فیلم کارکردی نمادین و توصیفی دارد؛ حضور الهه در کنار کامیون و جاده، حمل و انتقالی بلوک‌های سنگین سیمانی از طریق شهربانو و دست‌های پینه بسته و خاک آلود سهیلا، نمادهایی از مقابله با نوعی از زندگی پرزحمت و مردانه می‌باشند. در ادامه بیننده متوجه می‌شود که حرکت به سوی ورزش‌های رزمی از سوی شهربانو کلید خورده و به مرور زمان با تشویق دو خواهر دیگر، رنگ و بویی حرفه‌ای‌تر می‌گیرد. تمرین‌ها جدی و پرهزینه است و شهر کوچک سمیرم، بدون باشگاه و محروم از ابزارها ورزشی مناسب است. آغاز سفرها و دوری از خانه و خانواده بزرگترین عامل رسیدن به استقلال و اکتساب توانمندی‌های زیادتر در این سه ورزشکار می‌شود و آنها راه پر فراز و نشیبی را برای رسیدن به موفقیت طی می‌کنند.

ویژگی های مثبت

از ویژگی‌های مثبتی که «صفر تا سکو» را به فیلمی جذاب بدل ساخته، چینش درست و تقسیم هوشمندانه رویدادها در طول مدت فیلم است. مستندساز کوشیده است تا وجوه مختلف زندگی قهرمانان فیلمش را طی تقسیماتی عادلانه در سراسر آن جای دهد. همچنین به رغم بسیاری از آثار مستند، مصیبی می‌کوشد که تا جای ممکن از قهرمان پروری در فیلم خود پرهیز کند. این کار قطعاً دشوار است زیرا شخصیت‌های اصلی فیلم (خواهران منصوریان) اساساً ورزشکار و قهرمان‌اند و بنابراین بخشی از مقوله برجسته سازی قهرمان به خودی خود در مستند اتفاق می افتد اما مستندساز تلاش می‌کند تا علاوه بر جنبه‌های مثبت و به تصویر کشیدن موفقیت‌های این قهرمانان لحظات سخت، تلخ و بعضاً نافرجامی‌های آن‌ها را نیز در مستند خود جای دهد. یکی از مزیت‌های بزرگ صفر تا سکو نسبت به دیگر مستندهای مشابه بازی واقعی شخصیت‌هاست. در این فیلم کارگردان سعی کرده تا جای ممکن دست سوژه‌های مستندش را باز بگذارد و به همین دلیل هم شاهد مستندی کاملاً واقعی هستیم که شخصیت‌ها سعی در نشان دادن چیزی غیر از خودشان ندارند و آنچه که دیده می‌شود واقعیت درونی و بیرونی شخصیت‌هاست.

در آخر نباید از این موضوع غافل شد که مستند صفر تا سکو به همت مهتاب کرامتی شاخته شده است و اگر حمایت‌های او از مصیبی وجود نداشت شاید اصلاً چنین مستندی ساخته نمی‌شد. متاسفانه این مستند با وجود تبلیغات خوب بازهم مورد بی مهری سینما داران واقع شد و خیلی زود از چرخه اکران بسیاری از سینماها خارج شد. با این وجود این مستند نه تنها ارزش چند بار دیدن را دارد بلکه بدون شک همانند قهرمانانش در تاریخ سینمای مستند ایران ماندگار خواهد شد.