تعدد واسطه ها و گران فروشی مهمترین مشکل مصرف کنندگان است

زهرا نصیری

در دهه ۸۰ بود که روزنهم اسفند،درتقویم کشورمان به نام روزحمایت از مصرف کننده به ثبت رسید، البته به تعبیر بیشتر اقتصاد دانان همه روزه باید به نام مصرف کنندگان ثبت شود چرا که هر شخص حقیقی یا حقوقی که کالا یا خدمتی را خریداری میکند ، از حقوقی برخوردار است که باید توسط فروشندگان و تولید کنندگان حفظ شود .

 در این میان مهمترین حقوقی که متوجه مصرف کننده می شود لحاظ نمودن کیفیت، قیمت کالا ، خدمات و رضایت وی ازاجناس خریداری شده است،متاسفانه درطول سالیان مختلف  به حقوق مصرف کنندگان تحت عناوین مختلف احجاف شد و آن زمان که  مجلسی ها مصمم به ثبت ملی این روز برای حمایت از مصرف کنندگان در تقویم رسمی کشور برآمدند ، چند نهاد مرتبط نیز برای پیگیری ادله و بعضا شکایت های مصرف کنندگان در نظر گرفتند که از جمله می توان به  سازمان تعزیرات حکومتی؛ سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان ،سازمان ملی استاندارد ایران،سازمان بازرسی کل کشور، سازمان نظام پزشکی، اتحادیه های صنفی و غیره اشاره کرد.

برقراری عدالت اجتماعی درگروحمایت دولت از مصرف کننده است

به گفته کارشناسان اقتصادی یکی از مهم ترین راهکارهای برقراری عدالت اجتماعی حمایت دولت از حقوق تولید کننده و مصرف کننده است و  دولت وظیفه دارد برای جلوگیری از نابسامانی ها و معظلات اقتصادی ،از طریق راهکارهای حقوقی ، قانونی و فرهنگی به حمایت از حقوق این گروه ها بپردازد.

مصرف  کنندگان که  آخرین حلقه مصرف کالا و خدمات  محسوب می شوند ،  به همین علت  رفتار، انتظارات، ذوق، سلیقه و ارزیابی های آنها از کیفیت کالاها و خدمات بسیار حائز اهمیت است و  به عنوان اصلی ترین عامل تاثیرگذار بر نظام عرضه و تقاضا همچون سایر عوامل  حقوقی دارند. می توان گفت که یکی از راهکارهای عملی ایجاد انگیزه در تولید کنندگان درجهت رعایت حقوق مصرف کننده، تشویق های مستقیم و غیرمستقیم دولت از تولیدکنندگان است تا آنان نیز ضمن بالاتربردن کیفیت در محصولات خود باراارئه قیمت عادلانه به مشتریان خود زمینه رضایتمندی برای مصرف کنندگان را فراهم کنند.

اما برای حمایت از مصرف گنندگان استان اصفهان که به عنوان یکی از قطب های تولید محصولات کشاورزی، خدماتی، فرهنگی ، صنعتی، غذایی و غیره به شمار میرود ، انجمن حمایت از حقوق مصرف کنندگان  درسال ۹۰ تاسیس شد و به گفته مدیرانش  از زمان تاسیس این انجمن تا کنون بیش از ۱۰۰ هزار پرونده بازرسی تشکیل و بررسی شکایات در  ۶ کمیسیون تخصصی  انجام شده  است.

به دست آوردن کالا و خدمات سالم وایمن حق مصرف کننده ا ست

به گفته معاون نظارت سازمان  صنعت معدن وتجارت استان اصفهان یکی ازاساسی ترین حقوق مصرف کننده حق به دست آوردن کالا و خدمات سالم وایمن است که عرضه کنند گان کالا موظفند برای تولید کالا، از مواد اولیه مرغوب استفاده نموده  و کالاهایشان استاندارد باشند.

حمید رضا خشنود، تخصصی شدن واردات، کاهش بهای تمام شده کالا از طریق کاهش دیوان سالاری اداری، حذف تشریفات اداری در خدمت برای ارتقای بهره‌وری،، ایجاد پنجره واحد تجاری در گمرکات کشور ،تسهیل تجارت قانونی ، ایجـــاد خط ســـبز گمرکـــی بـــرای واردکنندگان و تولیدکنندگان خوشنام، تقویت طرح شبنم به‌عنوان شبکه نظارت مردمی و مســـئولیت‌پــــذیری واردکـــنندگان و تولیدکنندگان  را از جمله راهکارهایی حمایت از حقوق مصرف کننده بیان کرد.

وی  قانون حمایت از مصرف کنندگان را شامل  همه مراحل چرخه تولید، توزیع و مصرف و مهمترین حقوق مصرف کنندگان را حق برخورداری از کالا یا خدمات سالم و متناسب با قیمت خریداری شده، حق ایمنی وحق شنیده شدن  عنوان کرد و افزود: به  منظور تشویق واحدهای تولید کننده ،امسال  به ۱۴واحد تولیدی و خدماتی برتر در زمینه رعایت حقوق مصرف کنندگان گواهینامه حمایت اعطا و از آنها تجلیل شد.

بسیاری از تولید کنندگان خود را موظف به رعایت حقوق مصرف کننده نمی دانند

اما رئیس انجمن حمایت از حقوق مصرف کنندگان استان اصفهان درگفتگو با کیمیای وطن مهمترین علل نارضایتی مصرف کنندگان و پرونده هایی که در این انجمن تشکیل شده است را مربوط به بازار غیر رقابتی و نامتوازن، شبکه توزیع سنتی و تعدد واسطه ها، توجه کمتر به قوانین حقوق مصرف کنندگان و گران فروشی  برخی  تولید کنندگان عنوان کرد.

 ابراهیم جلیلی ، به فعالیت  نزدیک به هزار  بازرس افتخاری  این انجمن در استان اصفهان برای رعایت  حقوق مصرف کننده اشاره کرد و افزود: شماره تماس  ۱۴۲ برای پیگیری شکایات مردمی اختصاص داده شده است.

 وی با اشاره به اینکه با وجود تمامی  تلاش ها و قوانینی که برای حمایت از حقوق  مصرف کننده  به اجرا در امده است اما  باز هم در برخی از مواقع حقوق مصرف کننده تأمین نشده است گفت: متاسفانه  هنوز بسیاری از تولیدکنندگان، خود را موظف و مقید به تأمین حقوق مصرف کننده نمی دانند و در پی استفاده از فرصت ها برای کسب سود بیشترند .

 چتر نظارتی قانون بربازار افزایش یابد

وی اضافه کرد: در این میان مصرف کنندگان نیز در انتظار حمایت واقعی و بیشتر دولت و سازمان های ذی ربط برای رعایت حقوق شان هستند که بایستی در این رابطه نهاد های نظارتی با اعمال قوانین محکم تر درمناسبت های خاص همچون ماه رمضان، شب عید و غیره برای دفاع از حقوق مصرف کنندگان بر کار تولید کنندگان و فروشندگان چتر نظارتی بیشتری اعمال نمایند .

 شاید بیشترین عدم رعایت حقوق مصرف کننده را بتوان در تولیدات خودرو ، لوازم خانگی ،تجهیزات پزشکی و صنعتی خلاصه کرد ، به نقلی هر چه اجناس بزرگتر باشند درصد در نظر گیری حقوق مصرف کننده به خصوص در بعد قیمتی ان چندان رعایت نمی شود و شرکت های تولید کننده به خود حق می دهند که در هر زمان برای افرایش قیمت و کاهش کیفیت به بهانه های مختلف اقدام کنند، در این زمینه نیاز است تا سازمان حقوق مصرف کنندگان با عملکرد جدی تری وارد میدان شوند وبا افرادی که به بهانه های مختلف گرانی دلار و تورم قصد زیر پا گذاشتن قوانین و نقض حقوق مردم را مد نظر دارند مقابله  کنند.

نقش نهاد های قضایی برای حمایت از مصرف کننده

حتی در طول سالیان مختلف جدال سازمان های تولید کننده و همچنین مصرف کننده  بر سر مواد غذایی که بعضا به دلیل بی کیفیتی و یا به خطر انداختن سلامت مردم وارد بازار شده اند راشاهد بوده ایم ، اما در نهایت قرائن نشان داد که زورکارخانجات تولیدی به زور مصرف کننده گان چربیده است و این مسئله باعث شد تا مردم در سرگردانی بین صحبت های مسئولان به سر برند.

در این جا نقش دستگاههای حاکمیتی وقضایی بسیار مهم است تا برای جلوگیری از سوء استفاده ها و همچنین ایجاد بازار های سیاه در جامعه شدت عمل بیشتری داشته باشند تا از این گونه اقدامات جلوگیری شود و نگذارند تا حق مردم (مصرف کننده) پایمال شود .

بالاتر از خبر….

با وجود آن که حمایت از حقوق مصرف کنندگان در کشور ما نیازمند توسعه و تحولات عمده‌ای است، اما بیشتر شهروندان معتقدند به دلیل وجود اجناس خارجی و بعضا بی کیفیت که از برخی کشور ها وارد می شود، مصرف کننده  ایرانی باید تمامی تمرکز خود را بر این موضوع قرار دهد تا مبادا سرش کلاه نرود!این روزها با وجود بازاررقابتی که ایجالد شده است شرکت ها و کارخانجات مختلف در صدد این هستند تا با هر ترفند و سبکی جنس خود را به بازار عرضه کنند،حال شده با قرار داده اجناس بی کیفیت در قالب بسته بندی های شکیل ، یا بالا یردن غیر واقعی برخی قیمت ها در بازار که در این میان مصرف کننده مجبور است به دلایل مختلف از حقوق اصلی خود محروم بماند و نتواند جنسی مرغوب و با قیمت مناسب تهیه کند.

این جریان ادامه دار باعث می شود که آسودگی خیال و وجود حس اطمینان از مصرف کننده گرفته شود و او درصدد باشد تا نیاز های خود را به گونه ای دیگر تامین نماید و یا از نیاز خود صرف نظر کند.