کوپال تجربه سختی بود

دامون رشیدزاده

کاظم ملایی از فیلمسازان خوش آتیه‌ای است که پله‌های ترقی را در دنیای فیلمسازی به خوبی طی کرده است. او دانش‌آموخته رشته کارگردانی سینما از دانشگاه سوره تهران و عضو هیئت مدیره «انجمن فیلم کوتاه ایران» است. ملایی با فیلم «منها» توانست تندیس «بهترین فیلم کوتاه تجربی» در بخش‌های ملی و بین‌المللی «بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران» (سال ۱۳۸۸) و تندیس «بهترین کارگردانی تجربی» چهاردهمین جشن خانه سینما را در سال (۱۳۸۹) کسب کند. فیلم «دیلیت» آخرین فیلم کوتاه این کارگردان نیز در «بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران» (۱۳۹۰) موفق به کسب تندیس «بهترین فیلم تجربی» و «بهترین فیلم جشنواره» از نگاه تماشاگران شد. این فیلم در «دومین جشنواره بین‌المللی فیلم آپولونیا» (۱۳۹۲) و «اولین جشنواره بین‌المللی فیلم ایران آمریکا»(۱۳۹۳) به عنوان بهترین فیلم جشنواره برگزیده شد. او پس از این موفقیت‌ها تصمیم گرفت نخستین فیلم بلند خود را بسازد. کوپال حاصل اولین تلاش او در سینمای حرفه‌ای بود. هر چند کوپال با سختی‌های فراوانی تولید شد و در نهایت برای پخش به سینمای هنر و تجربه راهی شد اما این فیلم موفقیت‌های داخلی و بین المللی فراوانی را برای این کارگردان جوان به ارمغان آورد. کوپال تاکنون توانسته‌است در رویدادهای «ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم براشوف کانادا» (۲۰۱۷)، «سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم بوگوتای کلمبیا»(۲۰۱۷)، «بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم برکلی آمریکا» (۲۰۱۷)، «دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم همیلتون کانادا»(۲۰۱۷)، «هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم ویاوگای آمریکا»(۲۰۱۷)، «دومین جشنواره بین‌المللی فیکمای مکزیک» (۲۰۱۷)، و «سومین جشنواره‌ی فیلم‌های مستقل مونترال» (۲۰۱۷) جایزه بهترین فیلم سینمایی را بدست آورد. همچنین این فیلم در «بیست و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم کلکته هندوستان» (۲۰۱۷) جایزه ویژه هیئت داوران را دریافت کرد. همزمان با اکران فیلم کوپال با کاظم ملایی کارگردان این فیلم به گفت و گو نشستیم.

*تجربه ساخت اولین فیلم بلند برای شما چگونه بود؟

من برای اولین فیلم فیلمنامه دیگری را در دست داشتم متأسفانه علیرغم اینکه این فیلمنامه خیلی زود از وزارت ارشاد پروانه ساخت گرفت و عوامل بسیار خوبی هم برای ساخت آن پای کار آمدند، ولی سرمایه‌ی آن درنهایت به‌صورت کامل فراهم نشد و ساخت آن در مرحله‌ی پیش‌تولید متوقف شد. بعد از این اتفاق تصمیم گرفتم فیلم کوپال را با هزینه شخصی و با کمک دوستانم بسازم. به دلیل محدودیت‌های مالی فیلم کوپال تجربه چندان آسانی نبود و با سختی فراوانی ساخته شد. ساخت یک فیلم تک لوکیشن و تک بازیگر آنهم در شهرستان کار آسانی نیست و ما حدود دو سال درگیر ساخت کوپال بودیم.

*کارگردان‌های فیلم اولی به خصوص بعد از موفقیت فیلم اول برای ادامه فیلم سازی کار سختی پیش رو دارند. شما برای فیلم دوم چه برنامه‌ای دارید؟

واقعیت این است که به دلیل فشارهای مالی ناشی از ساخت فیلم کوپال و وام‌هایی که برای ساخت این فیلم گرفتن تنها امید به اکران موفق و بازگشت سرمایه از این طریق دارم. به همین دلیل این روزها بیشتر دغدغه اکران بهتر کوپال را دارم تا ساخت فیلم دوم. البته طبیعتاً اگر شرایط به خوبی پیش رود سعی می‌کنیم فیلم دومم را با سخت گیری و وسواس کمتر بسازم. به این دلیل به وسواس و سخت گیری کمتر اشاره کردم زیرا خیلی از کارگردان‌های فیلم اولی هنگام ساخت فیلم دوم دچار وسواس می‌شوند و همین موضوع آنها را از شرایط کاری دور می‌کند. به همین دلیل دوست دارم فیلم دومم را با آرامش و بدون وسواس فکری بسازم.

*یکی از اتفاقات تلخ برای اکران فیلم شما در گذشت نابه هنگام لووان هفتوان بود. تجربه همکاری با این بازیگر چگونه بود؟

تجربه همکاری با لووان تجربه تلخ و شیرینی بود. من قبل از ساخت این فیلم به سراغ بازیگران مطرح زیادی رفتنم که اکثر آنها به دلیل مسائل مالی و یا کار در شهرستان (سبزوار) حاضر به همکاری با این پروژه نشدند اما لووان با روی باز بازی در این نقش سخت را پذیرفت. قطعاً اگر همراهی لووان نبود این فیلم به نتیجه نمی‌رسید. نقش شخصیت دکتر کوپال نقش پرتحرکی بود و لووان مجبور بود با آن شرایط فیزیکی تلاش فراوانی را انجام دهد. با این حال او به خوبی از عهده ایفای نقش برآمد. در کنار اینها ما به دلیل مشکلات مالی نمی‌توانستیم دستمزدی مناسب به لووان پرداخت کنیم اما برای او این موضوع به هیچ عنوان اهمیت نداشت. او در تمام طول ساخت فیلم و در شرایط سخت محیطی هیچگاه از مشکلات گلایه‌ای نمی‌کرد و با روی باز به گروه روحیه می‌داد. بعد از همه این اتفاقات نبود او هنگام اکران عمومی فیلم بسیار تلخ و ناراحت کننده است.

*در فیلم دوم هم همان روال فیلم اول خود را ادامه خواهید داد؟

من اعتقاد دارم که کارگردان باید جهان بینی و بینش خاص خودش را داشته باشد. بعضی از کارگردان‌ها علاقه دارند که در ژانرهای مختلفی کار کنند اما من ترجیح می‌دهم جهان بینی خودم را دنبال کنیم و از دریچه نگاه خودم فیلم بسازم. با این حال دوست دارم در فیلم بعدی مخاطبان وسیع‌تری را جذب کنم.

*در این صورت فیلم بعدی شما در فضایی متفاوت از فضای فیلم‌های هنر و تجربه ساخته خواهد شد؟

احتمالاً. با این حال من حال هوای فیلم‌های خودم و فضای فیلم کوپال را حفظ خواهم کرد اما دوست دارم فیلم‌های بعدی‌ام اکران گسترده‌تری داشته باشند و مخاطبان را از سراسر ایران به سینما بکشاند.