ارزش های فرهنگی  

سرمقاله به قلم مدیر مسئول

در تعریف فرهنگ گفته اند: فرهنگ عبارت از مجموعه دانش ها، بینش ها، نگرش ها، منش ها و ارزش هاى یک ملت است .در واقع فرهنگ هر جامعه نیز به عنوان پدیده اى بى همتا، به تدریج، در حیات جامعه شکل گرفته و قوام مى یابد.این فرهنگ، ویژگى هایى  دارد که هویت دهنده، مصونیت آور؛ پویا، پایا؛ و تإثیرپذیراست.اما یک ویژگی مهم فرهنگ فطری بودن آن است.

وقتی ما در جامعه اسلامی از ارزش های اسلام، سخن به میان می آوریم بایدمتوجه باشیم و دقیقا بدانیم از چه چیزی حمایت می کنیم و برای برپایی کدام ارزش ها، تا پای جان فداکاری می کنیم.بطور قطع ما از ارزشهای دینی که از قرآن و سنت نشات گرفته و ارزش دینی محسوب می شود این فرهنگ است که ارزش دارد در راهش جان بدهی و جان فدا کنی زیرا این فرهنگ و ارزش فرهنگی خدا محور است. آنچه در فرهنگ مذهبى اسلام به عنوان اولین ارزش مورد توجه مى باشد، یکتاپرستى و خدامحورى است که در عینیت فرهنگ و سیاست جلوه هایى دارد.نکته بعد که ارزشی مهم است این است که در فرهنگ اسلامی همه افراد در برابر قانون مساویند . در فرهنگ مذهبى اسلام، قانون الهى مطرح است و از فرد و جامعه، هر کدام حقوقى دارند که براى اجراى درست قانون و استیفاى دقیق حقوق، سنجش عدالت مطرح است و افراد و حاکمان براساس این معیار، عادل و یا ظالم خوانده مى شوند.در حکومت امام على علیه السلام این فرهنگ بیش از شاخصه هاى دیگر مورد توجه بوده است. در فرهنگ اسلامی ارزش انسانها به داشتن تقوا ( ان اکرمکم عندالله اتقیکم) (حجرات/ ۱۳)، و حرکت جهادی و مجاهدت دراه خدا (فضل الله المجاهدین على القاعدین اجرا عظیما) (نساء/۹۵) وتوجه به علم و دانش(هل یستوى الذین یعلمون والذین لا یعلمون) (زمر/ ۹) است اینها ارزش هایى است که براى افراد شایستگى درست مى کند.اینجا است که شایسته سالاری مطرح می شود برای خدمت به مردم و مسئولیت کسی شایسته است که این ارزشها را پاس دارد و در رفتار و گفتار و کردارش به عیان دیده شود نه اینکه ثروت داشته باشد یا وابسته به جریان قدرت باشد این شایسته سالاری اسلامی نیست.

در فرهنگ مذهبى اسلام، فرد در برابر اعمال خود مسوولیت دارد(کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته)؛ و رفتار منصفانه با مردم داشته باشد لذا امام علی علیه السلام در فرمان حکومتى خود به مالک اشتر، هشدار مى دهد که تو و خاندانت و نزدیکانت، همگى موظف هستید که با مردم با انصاف رفتار کنید…یعنی آقا زادگی و ژست اربابی گرفتن ممنوع!

در فرهنگ اسلام، عدالت راس ارزشهای حاکمیت است باید عدالت پاس داشته شود و با هر چونه ظلم و ستم مقابله و مبارزه شود.

مولای متقیان در نامه ۳۱ نهج البلاغه، به چهار ارزش که از مهمترین ارزش ها در یک جامعه با فرهنگ اسلامی محسوب مى شوند، توصیه مى فرماید:

۱- امر به معروف ونهى از منکر؛

۲- تحمل سختى ها و مشکلات در راه حق و در مسیر جهاد فى سبیل الله؛

۳- یارى مستمندان

۴- قرض الحسنه

این چهار ارزش جامعه را به صراط مستقیم رهنمون و مشکلات جامعه اسلامی را براحتی حل و فصل می نماید این روزها مشاهده می کنیم انواع مختلف گناهان گریبان جامعه را گرفته و انسانها را آزار می دهد از گناهان اخلاقی و حریم شکنی های مختلفی مثل بی توجهی به اصل حداقل حجاب تا روابط جنس مخالف در خانواده ها مخصوصا در مراسم شادی مثل عروسیها تا حتی مراسم ختم و… و نیز گناهانی مثل دروغ و. تهمت و کم فروشی و گرانفروشی و ربا و ربا و ربا که خانمان سوز است و… که باید برای ریشه کنی اینها از امر به معروف و نهی از منکر بهره جست. از طرفی مشقت زندگی و گرانی هایی که بر اثر بی تدبیری و بی برنامگی و عدام اعمال نظلرت و ضعف قاطعیت در برخورد با سوء استفاده کنندگان و فقر و فساد و تبعیض که زندگی را بر مردم سخت کرده است باید چاره جویی شود و مردم از این مفاسد نجات داد و قدر دان مردم بود که این شرایط سخت را تحمل می کنند و همچنان با انقلاب همراهند و بخاطر اسلام مجاهدت می کنند لذا رسیدگی به امور میتمندان از ضروریات است که هم مردم و متمکنین باید دست در جیب کنند و جاممعه را فقرزدایی کنند و هم دولت و مسولان باید فکری وسیع داشته باشند تا این نقیصه مهم برطرف شود و حل معضل ربای بانکی نیز یک ضرورت است لذا باید فرهنگ قرض السنه که فرهنگی قرآنی است جایگزین آن شود.