ارمغان بازنشستگی

هامون رشیدیان

روزگاری بازنشستگی به دورانی اطلاق می‌شد که فرد توانایی انجام کار بیرون از خانه را به طور کامل از دست می‌داد. اما مفهوم بازنشستگی در دوران مدرن بسیار متفاوت از تعریف قدیمی است. در دوران کنونی بازنشستگی دوران استراحت بعد از حدود ۳ دهه کار است. البته قوانین مشابهی برای بازنشستگی در مقیاس جهانی وجود ندارد و در کشورهای مختلف قوانین بر اساس توانمندی افراد متفاوت است. اما بر اساس قوانین بسیاری از کشورها معمولاً سن بازنشستگی بعد از ۶۰ سال است. با این حال افراد بر اساس توانمندی فیزیکی ممکن است کمتر از ۶۰ سالگی یا بیشتر از این سن هم کار و حرفه خود را ادامه دهند با این حال رسیدن به آرامش و پرداختن به فعالیت‌هایی که در دوران کار امکان انجامش فراهم نبوده مهمترین خواست اکثر افراد بازنشسته در سراسر جهان است.

بازنشستگی در تمام کشورها وجود دارد. بدترین نوع تعبیرهای رایج از بازنشستگی که خطر روحی و جسمی برای صاحبش دارد، فکرهایی است که می گویند: دیگر دوران کار و سودمندی‌ام تمام شد. این گروه چون زندگی را فقط کارکردن می‌دانند، بازنشستگی را هم کابوس می‌دانند. برخی دیگر خودشان را با کارشان تعریف می‌کنند و بازنشستگی را بی هویت بودن یا عاطل و باطل بودن معنا می‌کنند. آسیب‌هایی چون پرخاشگری، افسردگی، ناامیدی، کاهش روابط اجتماعی و خانوادگی، کاهش توان جسمی به دنبال کم شدن فعالیت جسمی و ذهنی برخی از تبعات این تعریف‌های اشتباه از بازنشستگی است.

آمارها نشان می‌دهد که افراد هرچه بدون آمادگی به دوران بازنشستگی برسند آن را سخت‌تر ارزیابی می‌کنند و در نتیجه دچار سختی‌ها و فشار روانی بیشتری هم می‌شوند.

راهکارهای مؤثر در دوران بازنشستگی

قبل از اینکه بازنشستگی شروع شود، می‌توانید لیستی از آرزوهای به زمین مانده خودتان را تهیه کنید. کارهایی که مدت‌هاست به خاطر کار مداومتان از آنها بازمانده‌اید. ممکن است سفر با خانواده، استراحت بیشتر، راه اندازی یک باغچه، کتابخوانی و راه انداختن یک کسب و کار جدید فکر خوبی برای روزهای بعد از بازنشستگی باشد. یادگیری انواع رشته‌های هنری، مهارت‌های فنی و حرفه‌ای و یا حضور در فعالیت‌های خیریه و داوطلبانه می‌تواند بخشی از شروع فعالیت‌های جدید شما باشد.

نقش خانواده

بعد از سال‌ها وقتی پدر و مادر در یک خانواده بازنشسته می‌شوند شرایط خانواده تغییر می‌کند. گذران بیشتر وقت همسران و فرزندان همانقدر که وابستگی آنها را به هم بیشتر می‌کند، احتمال ایجاد چالش را هم در خانواده افزایش می‌دهد. بیشتر شدن بخشی از چالش‌های خانوادگی در دوران بازنشستگی به خاطر بیشتر شدن زمان با هم بودن افراد است اما بخش دیگر آن می‌تواند از بی برنامگی همسران برای گذران اوقات خود و در نتیجه خستگی روحی، عصبانیت، دقت بیشتر به امور زندگی و… باشد. شیرین شدن دوران بازنشستگی برای خانواده نیاز به برنامه ریزی و آگاهی همه اعضای خانواده دارد. هرچه فعالیت، استفاده از ورزش، مشورت خواهی و گفت وگوهای خانوادگی، سرگرمی‌ها و حتی بازی‌های دسته جمعی و ایجاد دغدغه‌های مفید و سازنده برای فرد بازنشسته بیشتر باشد، وضعیت روحی و به تبع آن تعاملات او بهتر خواهد بود. خانواده‌ای که تا دیروز به خاطر مشغله‌های کاری والدین از کم بودن تعاملات و با هم بودن مثل سفر، خرید، گفت وگو، کارهای مشترک و…. گله مند هستند این بار فرصت خوبی پیدا می‌کنند تا از با هم بودن لذت ببرند.

بر اساس مطالعات دانشمندان زنان شاغل در قیاس با مردان به دلیل مسوولیت های خانه داری در کنار شغل، هنگام بازنشستگی واکنش مساعدتری نسبت به مردان دارند. مردان در دوران بازنشستگی، بهای روانشناختی بیشتری می‌پردازند که ممکن است این دوران گذرا را به تجربه‌ای پر تنش و نا امید کننده تبدیل کند و موجب پرخاشگری، افسردگی، کسالت، بیخوابی و بی حوصلگی همراه با عدم تمرکز و توجه در آنان شود. پس اگر مرد هستید و به سال‌های بازنشستگی نزدیک می‌شوید سعی کنید حتماً برنامه‌ای بلند بالا برای دوران بازنشستگی خود داشته باشید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید.