بیت‌المقدس، محل عروج و فرود پیامبر(ص) در معراج
علی حاجیان
معراج رسول خدا(ص) از مسجدالاقصی در شهر قدس آغاز شد. خداوند متعال در این‌باره می‌فرماید: «سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا»
«پاک و منزه است خدایی که در شب معراج بنده خود (محمد) را از مسجدالحرام به مسجدالاقصی که پیرامونش را مبارک ساخته‌ایم، سیر داد تا آیات خود را [در معراج] به او نشان دهیم.»
علامه طباطبایی رحمهالله در تفسیر این آیه می‌فرماید: جمله «بارکنا حوله» حاکی است مسجدالاقصی علاوه بر اینکه خود سرزمین مقدسی است، اطراف آن نیز سرزمین مبارکی است و این شاید به برکات ظاهری آن اشاره می‌کند؛ زیرا بیت‌المقدس ناحیه‌ای سرسبز، خرم و مملو از درختان پربار و آب‌های جاری و آبادانی‌ها و زیبایی‌هاست و نیز امکان دارد اشاره به برکات معنوی آن باشد؛ زیرا این سرزمین مقدس در طول تاریخ کانون پیامبران بزرگ الهی و خاستگاه نور توحید و خداپرستی بوده است.
نکته دیگری که در این سفر معنوی و الهی وجود دارد، سیر پیامبر(ص) از مکه، مرکز اسلام به سوی بیت‌المقدس، مرکز ادیان توحیدی است.
سید قطب می‌گوید: «اسراء»، تمام ادیان توحیدی بزرگ را از ابراهیم و اسماعیل تا خاتم‌النبیین(ص)، به یکدیگر پیوند داد و اماکن مقدس ادیان توحیدی را در یک جا متمرکز کرد؛ چنان‌که گویی حضرت محمد(ص) با این سفر شبانه خود اعلام می‌دارد که پیام و رسالت او حاوی رسالت پیامبران پیشین و ادامه راه آنان است.
پیامبر اسلام در بیت‌المقدس
امام صادق(ع) فرمودند: وقتی رسول خدا(ص) را هنگام معراج به بیت‌المقدس می‌بردند، جبرئیل(ع) او را بر براق (مرکب آسمانی) سوار کرد و با هم به بیت‌المقدس آمدند. جبرئیل محراب‌های پیامبران بزرگ را به آن حضرت نشان داد و رسول‌الله(ص) در آن محراب‌ها نماز گزارد.
رسول خدا(ص) خود نیز این سفر سرنوشت‌ساز را چنین توصیف می‌کنند: من هنگام ورود به بیت‌المقدس براق را به حلقه‌ای که قبلا انبیای گذشته مرکب خود را به آن می‌بستند، بستم و وارد مسجدالاقصی شدم. جبرئیل هم در کنارم بود. در آنجا ابراهیم خلیل، موسی و عیسی و عده بسیاری از انبیای بزرگ الهی به خاطر من اجتماع کرده و آماده اقامه نماز بودند. من هیچ تردیدی نداشتم که جبرئیل بر همه ما امامت خواهد کرد؛ اما هنگامی که صف‌ها مرتب شد، جبرئیل بازوی مرا گرفت و جلو برد و من بر آنان امامت کردم و نماز خواندم.
براساس این روایت رسول گرامی اسلام درشب معراج در بیت‌المقدس حضور یافتند و با ارواح انبیای بزرگ الهی ملاقات کردند و در نماز جماعت، امامت آنان را نیز عهده‌دار شدند.
با توجه به اهمیت این شهر مذهبی و جایگاهی که از منظر دین مبین اسلام دارد، پیوسته مسلمانان با احترام به این ناحیه نگریستند و آنجا را پس از مکه و مدینه، سومین شهر مقدس اسلام به حساب می‌آوردند.
