تجارت ازدواج
دامون رشیدزاده
جامعه شناسان معقدند پدیده ازدواج در کشور ما چه به لحاظ اجتماعی و چه به لحاظ فرهنگی در حال تغییر شکل است. اینکه این پدیده تا چه اندازه خوب و یا برعکس تا چه اندازه بد است را نمی‌توان با قطعیت گفت. اما آنچه که بر اساس آمارهای دو دهه اخیر قابل مشاهده است این است که سن ازدواج در ایران بالاتر رفته است هر چند سن ازدواج کنونی از نظر روانشناسان سنی ایده آل است اما این بالا رفتن سن اگر به همین رشد فعلی ادامه پیدا کند قطعاً در آینده مشکلاتی را به کشور تحمیل خواهد کرد اما در مقابل آمار طلاق هم در سال‌های اخیر به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده است. طلاق از یک نگاه پدیده‌ای قانونی و شرعی است و گاهی بهترین راه حل برای یک زوج همین جدا شدن است اما افزایش آمار گواه این مسئله است که ازدواج‌ها به هر دلیلی خواه اقتصادی، اجتماعی و یا فرهنگی و … دچار مشکل است. هر چند این گزارش ما درباره طلاق نیست اما تغییر سبک و سیاق در زندگی مشترک از پدیده‌های مهمی اجتماعی یک دهه اخیر است که زندگی اجتماعی ما ایرانی‌ها را دستخوش تغییرات زیادی کرده است.
ازدواج موقت
ازدواج موقت هر چند که ریشه‌ای تاریخی دارد و از صدر اسلام به رسمیت شناخته می‌شده است اما شیوع آن آنهم به این شکل فعلی یکی از نتایج همین تغییر سبک زندگی است. ازدواج موقت اگرچه در ابتدا راهی برای تحت پوشش قرار گرفتن زنان بی سرپرست که عموماً شوهرانشان را در جنگ‌ها از دست می‌دادند بوده است اما ازدواج موقت با شکل فعلی بیشتر نوعی تنوع طلبی برای مردانی است که علاقه به تنوع در نیازهای جنسیشان دارند.
در واقع تعداد اینگونه مردان در جامعه ما در سال‌های اخیر به حدی زیاد شده که سوء استفاده گران و کلاهبرداران را به این فکر انداخته که با روش‌های مختلف از این شکارهای آسان بهترین بهره را ببرند. ظهور پدیده‌ای به نام سایت‌های صیغه و ازدواج موقت که مانند علف هرز هر روز از گوشه‌ای از فضای مجازی سر بر می‌آورند دقیقاً به همین دلیل است.
تجارت ازدواج
تجارت سایت‌ها و کانال‌های ازدواج موقت و صیغه به قدری پرسود است که گزارش‌هایی از ارقام میلیاردی این سایت‌ها بسیاری از صاحب نظران را هم شوکه کرد. هر چند بعد از این افشاگری‌ها و البته کلاهبرداری های متعدد پلیس فتا دست به فیلترینگ گسترده این سایت‌ها زده است اما همین حالا با یک سرچ ساده هم می‌توان بسیاری از این سایت‌ها را دید که گاه با مجوزهای قانونی در حال فعالیت هستند. اینکه این موجوز ها چگونه اخذ شده و فعالیت این افراد تا چه اندازه در چهارچوب قوانین کشور است خود بحث جدایی است که در آینده به آن خواهیم پرداخت اما جنبه‌های اجتماعی چنین تجارتی در کشوری مانند ما بسیار حائز اهمیت است.
در هر تجارتی یک بازار عرضه و تقاضا وجود دارد و تا تقاضایی نباشد عرضه بی معنا خواهد بود. این حجم از مشتریان سینه چاک برای این گونه سایت‌ها و کانال‌ها نشان دهنده این واقعیت است که متقاضی برای این بازار بالاست. دلیل این موضوع چیست را باید جامعه شناسان و کارشناسان پاسخ بدهند. در این بازار عموماً تعداد مردان متقاضی معمولاً بسیار بیشتر و چندین برابر زنان است. اینکه چرا مردان ایرانی تا این حد خواستار روابط جنسی خارج از چهارچوب‌های عرفی جامعه هستند را می‌توان از چند جهت بررسی کرد و اگر تیتر وار بخواهیم دلایل مهم این اتفاق را بررسی کنیم باید گفت مسائل اقتصادی یعنی فراهم نشدن شرایط ازدواج معمولی یکی از دلایل مهم این اتفاق است. در کنار این سرد شدن روابط زناشویی در سال‌های بعد از ازدواج هم یکی از دلایل دیگر علاقه بسیاری از مردان به تجربه جنسی جدید است. سومین دلیل عمده از نظر کارشناسان هم سست بودن پایه‌های زندگی مشترک است به گونه‌ای که وفاداری در زندگی مشترک از یک ارزش مهم در جامعه تنزل پیدا کرده و دیگر نسل جدید مردان وفاداری به همسر و خانواده را برای خود یک ارزش به حساب نمی‌آورند و از این رو در طلب تجربه‌های تازه دست به اینگونه رفتارها می‌زنند. دلایل دیگری مانند ظهور قشر نو کیسه در کشور و یا فقر اقتصادی زنان سرپرست خانوار و … نیز از دیگر دلایل بروز این پدیده است.
در انتها باید گفت ظهور و شیوع پدیده سایت‌های های ازدواج موقت و صیغه یک زنگ هشدار برای جامعه در حال گذار ایران است. این پدیده اگر امروز مورد کارشناسی دقیق قرار نگیرد در آینده‌ای نه چندان دور می‌تواند مشکلات بسیاری را به جامعه تحمیل کند.
