تربیت جنسی کودکان پیش‌دبستانی
طاهره جعفری
اگر روزی پشت ویترین کتابفروشی، کتابی درباره شیوه‌های تربیت جنسی کودکان ببینید، آنرا می‌خرید؟ اگر تلویزیون را روشن کنید و برنامه‌ای درباره راه‌های تربیت جنسی کودکان روی آنتن باشد تماشا می‌کنید؟ اگر پیچ رادیویی را بپیچانید و در گفتگویی به این مقوله اشاره شود، می‌شنوید؟ اگر همه همه جوابهای شما به این پرسشها نه بوده است دست کم این گزارش را درباره تربیت جنسی کودکان پیش دبستانی بخوانید، چون آمارها نشان می‌دهد پنجاه درصد طلاق‌ها به طور مستقیم و غیر مستقیم به مشکلات جنسی زوجها مربوط می‌شود و بیشتر این زوجها کسانی هستند که از تربیت صحیح جنسی در خردسالی بی بهره بوده‌اند.
تربیت جنسی همانند تربیت عقلانی، سیاسی، اجتماعی و… یکی از انواع تربیت است و شامل همه آگاهی‌ها و آموزش‌هایی می‌شود که هریک از ما باید آنها را از دوران اولیه زندگی، در جهت رشد متناسب و متعادل غریزه جنسی فرا گیرند وغفلت درباره آن عواقبی نا خوشایند را در بزرگسالی بجای خواهد گذاشت. که از آن جمله می‌توان به اختلالات جنسی، زندگی مشترک نا موفق وگرایش به بزه اشاره کرد.
اما با وجود اهمیت تربیت جنسی در دوران خردسالی، این مقوله در هر خانواده‌ای جزء مرزهای ممنوع گفتگو محسوب می‌شود. و کودکان به محض رسیدن به نوجوانی آنرا به شیوه‌های نادرست از همسالان خود یا مراجعی مانند سایت‌های غیر اخلاقی و… فرا می‌گیرند.
تربیت جنسی در پیش دبستانی، دبستان و نوجوانی وبلوغ کاملاً با هم متفاوت است. و والدین باید دقت کنند که راهکارهای ارائه شده در این گفتگو صرفاً برای تربیت جنسی در سنین پیش دبستانی، کاربرد دارد وممکن است برخی از قید و شرطهای آن برای دیگر گروه‌های سنی متفاوت باشد.
دکتر محسن فرمهینی فرهانی دکترای علوم تربیتی و استاد دانشگاه شاهد در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید: تربیت جنسی به پنج بخش تقسیم می‌شود که شامل کنترل عادتهای جنسی، ارائه پاسخ‌های متناسب و در خورکودکان در مواجهه با پرسشهای جنسی، کمک به تکمیل و شکل گیری هویت جنسی، پیشگیری از بیداری زودرس جنسی و رعایت بهداشت جنسی است. او درباره نخستین بخش که مربوط به کنترل عادتهای جنسی کودکان است می‌گوید: والدین باید عادتهای جنسی صحیح را به کودکان بیاموزند و از ایجاد عادتهای نادرست جلوگیری کنند. او در اینباره به ذکر چند مثال می‌پردازد و می‌گوید: کودکان در سنین سه تا چهار سالگی تمایل دارند بدنشان را بپوشانند و اگر والدین این احساس را درک کنند. می‌توانند از آن برای آموزش به کودکان برای پوشاندن بخشهایی از اندامشان استفاده کنند.
این عضو گروه خانواده وسلامت جنسی دانشگاه شاهد از دیگر مثال‌های کنترل عادات جنسی به برخورد مناسب با کودکانی که خودشان را به اشیاء اطراف می‌کشند یا اندام تناسلی‌شان را لمس می‌کنند می‌پردازد و می‌گوید؛ باید جلوی این حرکتها را در کودکان بگیرید. چون زمینه ساز رفتارهای نامناسب بعدی خواهند شد.
تو از آسمان افتاده‌ای فینگیلی
پاسخ‌های در خور وشایسته به سوالهای جنسی کودکان در تربیت جنسی آنها نقش بسزایی دارد. وقتی شما در پاسخ به کودکتان که می‌گوید «از کجا آمده‌ام؟» می گویید: «من تورا از فروشگاه خریدم» یا «تو از آسمان افتادی». و وقتی او به شما می‌گوید: «این نوزاد چطور به دنیا آمده؟» می گویید «توی کوچه پیدا کردیم» وقتی از شما می‌پرسد: «فرق بین پسر و دختر چیست؟» و شما او را تنبیه می‌کنید. انتظار نداشته باشید او در بزرگسالی عاقل، منطقی و واقع بین باشد. یا پس از این همه دروغ به شما اعتماد کند.
به گفته مهینی فرهانی: هدف کودکان از پرسش ممکن است کنجکاوی یا وقت گذرانی یا جلب توجه باشد و پدر و مادر باید با شناختی که از روحیه کودک به دست آورده‌اند. این هدف را تشخیص دهند. پاسخ به پرسشهای کودکان به دو شیوه مستقیم و غیر مستقیم است. که معمولاً از شیوه مستقیم پس از بلوغ و از غیر مستقیم پیش از بلوغ استفاده می‌شود.
او در ادامه بیان می‌کند در صورتیکه هدف کودک کنجکاوی باشد پدر و مادر باید دلیل این کنجکاوی را پیدا کنند. بعد صادقانه، بدون مؤاخذه کودک و شرح وبسط اضافه با پرداختن به جزئیات غیر ضروری به پرسشهای کودک پاسخ دهند. و از دروغگویی و ربط دادن به پاسخ‌ها به خرافات پرهیز کنند.
با این حال همیشه پرسش‌هایی وجود دارند. که ممکن است در پاسخ دادن به آنها هر چند محافظه کارانه عمل کنید اما همچنان صلاح نمی‌دانید پاسخ آنها را مستقیماً به کودک بدهید. ولی به دنبال راهی برای بیان غیر مستقیم آنها می‌گردید. که در اینگونه، نگهداری حیوانی یا گیاهی در خانه و بردن کودکان به باغ وحش و… می‌تواند در روشن شدن نگرش آنها نسبت به مسائل جنسی مؤثر باشد.
من چی هستم؟
به نظر شما دختری که که از کودکی با پسرها بازی کرده است لباسهای پسرانه پوشیده، با اسباب بازی‌های پسرانه بازی کرده و خلاصه مثل یک پسر با رفتار شده چه جور تصوری درباره جنسیتش دارد؟ او حق دارد در بزرگسالی آرزوی تغییر جنسیتش را داشته باشد؟
درباره پسری که آرایشش کرده‌اند، لباسهای دختران به او پوشانده‌اند. یا عروسک دستش داده‌اند. چه نظری دارید این وظیفه من و شماست که به بچه بفهمانیم متناسب با جنسیتش رفتار کند و به گونه‌ای با آنها رفتار کنیم که از هویتشان راضی باشند.
بیداری همیشه خوب نیست
سال‌ها پیش از پسر بچه‌ای شنیده‌ام که پدر و مادرش را فریب می‌دهد و شب‌ها که آنها تلویزیون تماشا می‌کنند. خودش را به خواب می زند. اما زیر چشمی فیلم تماشا می‌کند. این پسر بچه پنج سال بیشتر نداشت اما راه فریب دادن پدر ومادرش را یاد گرفته بود. بدتر از همه این است که والدین او حتی وقتی پای تلویزیون نشسته بود سانسور را اهمیتی نمی‌دادند و معتقد بودند بچه‌ها باید از خردسالی با همه چیز آشنا شوند. اما عضو هیات علمی دانشگاه شاهد نظرش کاملاً خلاف این است و اعتقاد دارد این دست آشنایی‌های زود هنگام به بیداری زودرس جنسی می‌انجامد. که اصلاً به نفع کودکان نیست. او هشدار می‌دهد در جلوگیری از بیداری جنسی، والدین باید به محافظه کاری در ارتباطشان جلوی چشم فرزندان و مراقبت نامحسوس از از فرزندان در ارتباط با خودشان توجه داشته باشند.
این استاد دانشگاه خاطر نشان می‌کند: مناسبات جنسی همسران نباید جلوی فرزندان انجام شود. پدر و مادر باید در انتخاب لباسی که در منزل می‌پوشند دقت کنند و اتاق خواب و استراحتشان را از اتاق کودکان جدا کنند. آنها باید به بچه‌ها یاد بدهند بدون در زدن وارد اتاق خواب بزرگترها نشوند. وبه هم گوشزد کنند از شوخیهایی که بار جنسی دارد در حضور کودکان بپرهیزند.
این چه جور کارتونی بود؟
والدین وظیفه دارند فیلم یا کارتونی که کودکان تماشا می‌کنند را بررسی کنند و بدانند خیلی وقت‌ها کارتون‌های خارجی نیز بار جنسی دارند و حتی برخی از کارتونها برای بزرگسالان ساخته می‌شوند و پر از صحنه‌های نا خوشایند هستند و به همین دلیل خرید فیلم و کارتون غیر مجاز برای کودکان از دست فروشی‌های خیابانی کار درستی نیست.
با چه کسی حمام بروم؟
چرا فکر می‌کنید بچه‌ها چیزی نمی‌فهمند؟ اتفاقاً بر خلاف تصور ما بچه‌ها از سن خیلی پایین، حرف‌ها و رفتارهای ما را می‌سنجند و معنی آنها را به خوبی درک می‌کنند. به همین دلیل است که این مشاور تاکید می‌کند والدین باید شستشوی بدن را به فرزندانشان بیاموزند و از حدود سه سالگی مسوولیت استحمام پسرها به پدر و دخترها به مادر سپرده شود.
بیین ۷ تا ۱۱ سالگی سن اختفای جنسی است و اگر کودکان تحریک نشوند از نظر جنسی فعال نیستند. ولی این دلیل نمی‌شود که خیال کنید می‌توانید پرهیزهایی را که مطرح کردیم در این سن نادیده بگیرید. لابد شما هم قبول دارید که همیشه ودر هر سنی مرزهایی در زندگی وجود دارد که عبور از آنها به نفع ما واطرافیان نخواهد بود.
