تهدیدها و آسیب‏های انقلاب اسلامی/تفرقه

در هفتمین روز از هفته دهه مبارکه فجر انقلاب اسلامی و در سی و هشتمین سالروز پیروزی هستیم در روزهای گذشته به اجمال دستاوردهای انقلاب اسلامی را بیان کردیم در این شماره به لطف الهی چند مورد از موارد تهدید را که اگر به آن توجه نشود می تواند مشکل جدی ایجاد کند را از نگاه امام خمینی قدس سره بیان می کنیم آنچه امام عزیز در تمامی پیام ها و بیانیه ها در دوران مبارزه و پس از پیروزی بر آن بسیار تاکید داشتند وحدت و اعتصام همگانی بحبل الهی است و دوری از تفرقه، مشخص است که وحدت عامل پیروزی و تفر قه عامل شکست است امام خمینی ایران را به لحاظ ساختاری مستعد تفرقه دانسته و زمینه‏هایی چون وجود قبایل و عشایر مختلف، موقعیت جغرافیایی، تنوع زبانی، تنوع مذهبی و در نهایت تنوع خاستگاه روشنفکری یعنی وجود حوزه و دانشگاه را از عوامل تفرقه به شمار آورده‏اند. از این رو به اعتقاد امام، عواملی چون ملیّت، زبان و وحدت مکانی نمی‏توانند به عنوان محورهای اتحاد مورد تأکید قرار گیرند و به جای آنها «اسلامیت» و آن هم در مفهوم عام و در سطحی فراتر از تفسیرهای فرقه‏ای، می‏تواند عامل انسجام ایران باشد. تفسیر امام از اسلام، اقرار به کلمه «لا اله الا اللّه» و داشتن قبله واحد یعنی ارزش‏های فرا فرقه‏ای است:چنانچه می فرمایند: مسلمان‏ها که اهل حق هستند، قرآن کتاب آنهاست، کعبه قبله آنهاست، کسانی که به اسلام ایمان آورده‏اند و به حق ایمان آورده‏اند در این حق خودشان مجتمع باشند و نگذارند این باطل‏ها که در باطل خودشان می‏خواهند مجتمع بشوند، آنها پیروز بشوند.(صحیفه نور ج ۱۳، ص ۴۸٫)

امام خمینی ضمن توصیه به سعه صدر در برخورد با برادران دینی، «منطق گفت و گو» و تن دادن به قوانین و مقررات را رمز بقای اتحاد می‏دانست. دو مؤلفه مذکور حتی می‏توانند اقلیت‏های دینی را همنوا کنند:اگر بخواهید مملکت خودتان را از دست ابرقدرت‏ها و چپاول‏گرهای بین المللی نجات بدهید، باید همه مقرراتی که تحت عمل هر یک هست، آن مقررات عمل بشود و هیچ نهادی با نهاد دیگر معارضه نکند… من امیدوارم که تمام برادرهای ما در اطراف ایران، چه برادرهای اهل سنت چه برادرهای اهل تشیع و تمام کسانی که در این ملت هستند از اقلیت‏های مذهبی، همه با هم مجتمع باشند، تا این که رفاه همه مسلمان‏ها و همه کسانی که در کشور اسلامی سکونت دارند حاصل بشود.(همان ص ۲۷)

بنابراین ایشان برای بقای اتحاد، حکومت اسلامی را به حکومت انسانی ترفیع داده و معتقدند با قانون‏گرایی می‏توان اختلافات را حل کرد و کشور را به ساحل نجات رهنمون ساخت: خواست همه یک جمهوری اسلامی، یک حکومت عدل، یک حکومت انسانی… اگر این دو تا جهت را حفظ کنید… و نگذارید اختلاف پیدا بشود، اگر ما حفظ کنیم این وحدت کلمه و وحدت مقصد [اسلام] تا آخر پیروزیم(همان ج ۷،ص۲۸۰)

در حکومت انسانی و حکومت عدل حتی بدون داشتن دین واحد نیز می‏توان با منطق گفت و گو به تفاهم رسید: ما اگر اختلاف سلیقه داریم، اختلاف بینش داریم، باید بنشینیم و با هم در یک محیط آرام صحبت کنیم و مسائل خودمان را حل کنیم، با تفاهم مسائل را حل کنیم، نه این که جبهه‏گری کنیم، یکی یک طرف بایستد با دار و دسته خودش و یکی یک طرف دیگر بایستد با دار و دسته خودش، و کوشش کنند در تضعیف یکدیگر و کوشش کنند در تضعیف کشور اسلامی… شماها اگر مسلم هستید، با احکام اسلام عمل کنید و اگر خدای نخواسته تعهد اسلامی را قبول ندارید، با دید سیاسی مسائل را حل کنید.(همان، ج۱۴، ص ۳۸)

امام خاستگاه تفرقه را نه مردم که نخبگان، مسؤولان و نهادهای نظام دانسته و خطاب به ایشان می‏فرمایند: شما همه برای خدا ـ ان‏شاءاللّه‏ ـ عمل کنید، همه‏تان با هم باشید، پشت و پناه هم باشید، ملت خوب است، ملت یک ملت روشنی است، یک ملت خوبی است. شماها هم همه با هم مجتمع بشوید، دولت و ملت، ارکان دولت، رئیس جمهورش، مجلسش، همه اینها با هم مجتمع باشند.(هان،ج۱۳،ص۱۷۳)

من باز تأکید می‏کنم اگر سران با هم خوب باشند، این کشور صدمه نمی‏بیند، اگر صدمه‏ای این کشور ببیند از اختلاف سران است. همان طور که شارع مقدس فرموده، باید دولت، مجلس و قوه قضاییه احساس کنند که یک تکلیف دارند و آن این که اختلاف نداشته باشند.( . همان، ج ۱۸، ص ۵۷٫)