خاطره‌های رسول
دامون رشیدزاده
بسیاری از ایرانی‌ها رسول پرویزی را با داستان کوتاه «قصه عینکم» که در کتاب‌های درسی وجود داشت می‌شناسند. نگارنده اطلاعی از اینکه این داستان زیبا همچنان در کتاب‌های درسی وجود دارد، ندارم اما امیدوارم این داستان که یکی از نمونه‌های نثر طنز ادبیات معاصر است همچنان در کتاب‌های درسی حضور داشته باشد. اما خبر خوبی که باعث شد این گزارش نوشته شود خبر چاپ دوازدهم مجموعه داستان «شلوارهای وصله‌دار» نوشته رسول پرویزی است که داستان کوتاه «قصه عینکم» یکی از بیست داستان این کتاب خواندنی است.
رسول پرویزی
رسول پرویزی که از داستان‌نویسان پیشرو و صاحب نام بوشهری است، از ساختار و ماهیت خاطره استفاده می‌کند. داستانهای او در دو مجموعه داستان “شلوارهای وصله دارد” (۱۳۳۶) و “لولی سر مست” (۱۳۴۶) انتشار یافتند. داستان “دو پشته الاغ” وی نیز بعدها به این مجموعه اضافه شد. داستانهای پرویزی زبانی ساده و خودمانی دارد به همین دلیل خواننده خود را در بین ماجراهای داستان می‌بیند و با شخصیت‌ها همراه و همدل می‌شود. مجموعه داستان «شلوارهای وصله دار» شامل بیست داستان کوتاه است. داستانهای «زار صفر»، «قصه عینکم»، «پالتو حنائیم»، «شیر محمد»، «ابراهیم»، «زبان کوچک پدرم»، «گرگعلی خان»، «زنگ انشاء»، «شلوارهای وصله دار»، «من بدنیا آمدم»، «ای واویلا»، «تقویم عوضی»، «دو یار دبستانی»، «عوضی نگیرید»، «مرگ رسول شله»، «درویش باباکوهی آرام مرد»، «زرگر مظلوم»، «بوالفضول»، «در هفت روز هفته» و «دو پشته بر الاغ» داستانهای این مجموعه را تشکیل می‌دهد.
شلوارهای وصله دار
برخی از داستانهای این مجموعه زبانی طنز دارند که به زیبایی دهه ۲۰ و ۳۰ ایران را به تصویر کشیده‌اند. سول پرویزی دربرخی از داستانهای مجموعه داستان «شلوارهای وصله دار» طوری با واقعیت‌های جامعه آن روز، موقعیت‌های طنز را در داستانش می‌سازد که خواننده شکی در واقعی بودن داستانها نمی‌کند؛ هر چند نویسنده، داستان نوشته است، اما طوری با قلمش داستانها را یا به عمد و یا غیر عمد به خاطره نزدیک کرده است که خواننده واقعی بودن این قصه‌ها را باور می‌کند. سول پرویزی مثل برخی از نویسندگان در انتخاب سوژه و نوشتن داستان وسواسیت و خست به خرج نمی‌داد حاصل کار نویسنده در دوران نویسندگی‌اش دو مجموعه «شلوارهای وصله دار» و «لولی سرمست» است که با بررسی این داستانها پی می‌بریم، نویسنده هر چیزی را که به ذهنش رسیده و به نظرش خوب آمده سعی کرده به صورت داستان در بیاورد. اما جنس برخی از داستانهای این دو مجموعه هم شلوارهای وصله دار و هم لولی سرمست آن چنا ن است که در حد یک خاطره پیش و پا افتاده باقی می‌مانند. اما از حق نباید گذشت که مجموعه داستانهای شلواهای وصله دار داستانهای به یاد ماندنی فراوانی دارد که جز بهترین داستان کوتاه‌های ادبیات معاصر ایران است. نثر بیشتر داستانهای مجموعه شلوارهای وصله دار روایی است و دوسه داستان نثر انشایی دارند. پیرنگ بیشتر داستانها ساختار خاطره دارد. در بعضی از داستانها شیوه زندگی مردم جنوب و علایق و آروزهایشان انعکاس دارد و فضاهای داستانی بطور مستند در داستان روایت شده است.
رسول پرویزی هیچگاه خود را نویسنده حرفه‌ای ندانست یا حداقل تفکر حرفه‌ای درباره ادامه دادن راه نویسندگی نداشت با این حال او یکی از چهره‌های تأثیر گذار داستان نویسی مدرن ایران است که به ناحق چندان مورد توجه قرار نگرفته است و کمتر نقد و پژوهش دقیقی درباره آثار او انجام شده است.
رسول پرویزی بعد از دو مجموعه داستان درخشان خود به علت تصدی مناصب حکومتی (سناتور) نوشتن را ادامه نداد. رسول پرویزی در آبان ۱۳۵۶ در ۵۸ سالگی در شیراز درگذشت و در حافظیه به خاک سپرده شد.
چاپ دوازدهم مجموعه داستان «شلوارهای وصله‌دار» نوشته رسول پرویزی در نشر امیرکبیر به قیمت ۱۸۰۰۰ تومان منتشر شده است.
