روزه و آثار اجتماعی آن
از آثار مهم و ارزشمند روزه، تاثیرات اجتماعی آن است که میتواند اجتماع را از بخش بزرگی از مشکلات و مفاسد دور و دلهای اهل دین را به هم نزدیک کند؛ آثاری که مایه آرامش، دوستی و محبت به یکدیگر میشود
و انسانها را به یاری هم فرامیخواند
و برادری و تعهد وانساندوستی را به دنبال دارد. یکی از این آثار درس مساوات و برابری است؛ روزه به مسلمانان درس مساوات
و برابری میدهد؛ با انجام این دستور الهی افراد ثروتمند درد فقر و ناداری و گرسنگی
را به گونهای محسوس میچشند و به خوبی از درد دل فقرا و گرسنگان آگاه میشوند. همین احساس آنها را وامیدارد تا به یاری آنان بشتابند. ممکن است گفته شود که با توصیف حال گرسنگان و محرومان میتوان ثروتمندان
را متوجه حال فقیران ساخت؛ ولی بدون تردید، اگر این مسئله با روزهداری جنبه عینی به خود بگیرد، اثر آن بسیار بیشتر است؛ از این روی در حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده که هشام بن حکم از علت تشریع روزه پرسید؛ امام چنین پاسخ دادند:
«انما فرضاللّه الصیام لیستوی به الغنی
و الفقیر و ذلک ان الغنی لم یکن لیجدمس الجوع، فیرحم الفقیر، و ان الغنی کلما اراد شیئا قدر علیه، فاراداللّه تعالی ان یسوی بین خلقه، وان یذیق الغنی مس الجوع و الالم
لیرق علی الضعیف و یرحم الجائع؛
روزه به این دلیل واجب شده است که میان فقیر و ثروتمند مساوات برقرار شود و این بدان سبب است که ثروتمند طعم گرسنگی
را بچشد و نسبت به فقیر ادای حق کند؛ چرا که ثروتمندان هر چه را بخواهند (از امور مادی) برای آنان فراهم است؛ خدا میخواهد میان بندگان خود مساوات باشد و طعم گرسنگی و درد و رنج را به ثروتمندان بچشاند تا به ضعیفان و گرسنگان رسیدگی کنند.»
همین خاصیت است که میبینیم در ماه رمضان مردم به خوبی به فقرا کمک میکنند و گلریزانهای بزرگی برای آزادی زندانیان تشکیل میشود و عده زیادی دیون زندانیان را پرداخت و آنها را آزاد میکنند.
دومین اثر روزهداری کاهش جرم و جنایت است. با فرارسیدن ماه مبارک رمضان آمار جرایم و جنایات در میان مسلمانان به گونهای چشمگیر کاهش مییابد و رغبت مردم به کارهای نیک فزونی میگیرد. دعاها
انفاقها، تلاوت قرآن، رفت و آمد با خویشان و دوستان، شرکت در محافل دینی و … در این ماه بیش از ماههای دیگر است. این امر در تقویت روح همبستگی اسلامی و تحریک عواطف انسانی تاثیر بسزایی دارد.
تردیدی نیست که گناه و تجاوز به حقوق دیگران بنیاد هر جامعهای را سست و متزلزل و سپس نابود میکند. تاریخ بیانگر آن است که هر جامعهای تا زمانی میتواند پایدار بماند و به سیر صعودی خود ادامه دهد که به گناه و فساد آلوده نشده باشد.چون جامعهای به گناه و فساد، بیقانونی و تجاوز به حقوق دیگران روی آورد متزلزل
میشود و سپس از بین خواهد رفت. روزهای که اسلام بدان دستور میدهد در واقع مبارزهای همهسویه علیه همه انواع فساد
و آلودگیهاست و اگر با شرایط آن انجام پذیرد ریشه همه فسادها، انحرافها و آلودگیهای اجتماعی از دل و جان انسانها کنده شده و به جای آن صفا و پاکی نشانده میشود. آمارهای پس از ماه مبارک رمضان نشان میدهد در این ماه ۴۰ تا ۵۰ درصد جرم و جنایت کاهش مییابد.البته آثار مترتب بر روزهداری در جامعه بسیار است که به همین دو مورد بسنده
میکنیم.