صلح، سنگری برای تداوم مبارزه
لروز امضاء قرارداد صلحی است که توانست چهره کریه و فریب و دغل حاکمی فریبکار را افشا و رسوا کند در چنین روزی در سال ۴۱ هجری پیمان صلح امام حسن (علیه السلام) با معاویه به امضا رسید وامام این صلح را سنگری برای تداوم مبارزه قرار دادند این رویه ای است که در عالم سیاست وجود دارد که هرگاه سیاست مداری به پذیرش امتیازی منفی مجبور و به دادن امتیاز مثبتی به حریف وادار می شود، راهکاری را بر می گزیند که کم ترین زیان را برای او و جامعه اش داشته باشد. امام حسن (علیه السلام) می کوشید با رعایت این اصل تمام توان و سیاست خود را در مفاد قرارداد صلح بگنجاند تا بتواند از این ابزار، مبارزه با معاویه را در سطحی دیگر ادامه دهد.لذا در قرارداد، مطالبی گنجانید که امتیازهای زیادی برای اسلام و مسلمانان داشت و کوشید در آن معاویه را آن گونه که هست به مردم بشناساند و چهره واقعی او را بنمایاند. امام در مفاد صلح، او را در تنگنای موازین شرعی قرار داد و به وسیله مواد صلح نامه، اهداف واقعی خود را از جنگ با معاویه نشان داد که عبارت بودند از: جلوگیری از آزار شیعیان، جلوگیری از ناسزاگویی به علی (علیه السلام)، جلوگیری از تبعیض نژادی و قومیت گرایی، رانت خواری، فساد مالی و ده ها حرکت زشت معاویه که آزادانه به اسم اسلام انجام می داد.
بطور قطع امام به خوبی می دانستند که معاویه به این قرارداد عمل نمی کند، و این مسئله سبب رسوایی او می شود و این خود یکی از بزرگ ترین انگیزه های امام برای صلح با معاویه بود. بر این پایه، امام حق انتخاب را به مردم واگذار کرد تا به خود آیند و سرنوشت خود را خود برگزینند.چراکه در آن اوضاع معاویه با سیاست های عوام فریبانه و شایعه پراکنی و دروغ پردازی فضا را تیره و غبارآلود کرد و با تطمیع فرماندهان نظامی و سیاسی فضا را به نفع خود تغییر داد و سپاهیان امام به دنیا روی آوردند و از اطراف امام پراکنده، بلکه به سپاه معاویه پیوستند لذا برای جلوگیری از تهاجم نظامی دشمن، رعایت مصلحت عمومی، حفظ جایگاه امامت و رسیدن جامعه به بلوغ سیاسی صلحی را به تعبیری نرمش قهرمانانه بود دست زدند.زیرا هیچ سیاستی را در آن شرایط آشفته برتر از صلح نیافتند در واقع تنها به بی وفایان امت فرصت دادند تا نتیجه نادانی و رفاه طلبی شان را ببینند. امام در این باره به شیعیانش فرمود:
«شما شیعیان من هستید. اگر من در پی ریاست و دنیا پرستی بودم، معاویه هرگز این گونه بر من پیشی نمی گرفت، ولی من چیزی می بینم که شما نمی بینید. آن چه روا داشتم، تنها برای جلوگیری از خون ریزی و حفظ جان شما بود. پس حال که این گونه شد، به امر خدای خود راضی و در برابر دستور او تسلیم باشید. حال به خانه هایتان بروید و آسایش یابید.»
همان گونه که انتظار می رفت، معاویه با رسیدن به قدرت، تمامی پیمان های خود را شکست. پس از صلح، سران دو طرف به کوفه آمدند و معاویه برای مردم سخنرانی کرد. او بالای منبر رفته و گفت:«به خدا ای مردم! من برای بر پا داشتن نماز با شما نجنگیدم. جنگ من نه به دلیل روزه بود، نه حج و نه پرداخت زکات. تنها انگیزه من از نبرد با شما حکومت بر شما بود؛ چه ناراحت شوید و چه خشنود. بدانید که من هر پیمانی را که با حسن بن علی (علیه السلام) بسته ام، زیر پا گذاشته و به آن پایبند نخواهم بود.» این شیوه قلدران تاریخ است که ما امروز هم به عیان می بینیم که مستکبران هرگز پایبند به معاهده و قول و وعده های خود نیستند و خوی معاویه همچنان پا برجاست.معاویه نه اینکه به صلح نامه عمل نکرد بلکه بر خلاف مفاد صلح نامه، نخست بر اعمال فشار، تهدید و شکنجه مردم کوفه و بصره و به ویژه علویان و پیروان امام افزود. وی همواره برای ضربه زدن به امام و گوشه گیر ساختن ایشان تلاش می کرد
کمی دقت نشان می دهد این همان روشی است که آمریکا با ملت ایران در پیش گرفته است برجام را امضا می کند که در آن برداشته شدن تحریم ها یک اصل مهم است و ساده لوحان نیز کف و صوت می زنند بعد نه اینکه تحریم ها برداشته نمیشود بلکه برای ده سال تمدید میگردد و مقداری هم بر او افزوده می شود!
در هر حال امام، روزهای سختی را در کوفه می گذراند. بهترین یاران او که گذشته درخشانی در زمان علی (علیه السلام) داشتند، تحت تعقیب قرار گرفته و به شهادت رسیدند. طلایه دارانی چون «حجر بن عدی»، «رشید هجری» و «میثم تمار» از آنان بودند. امام حسن (علیه السلام) در آن زمان، تنها به نشر معارف اسلامی می پرداختند. اما این صلح و در پی آن شهادت سرداران اسلام به دست معاویه، شکنجه و تهدید آنان و حذف نام شیعیان از دفتر بیت المال و دیگر فشارها که پس از پیمان صلح صورت گرفت، پیامدهایی چون بیداری عافیت طلبان، رهیافتی به شناخت واقعی جایگاه امامت و افشای چهره دغل و تکفیری معاویه را در جامعه اسلامی بر جای گذاشت که دستاوردهای مهمی به شمار می رود.
