لطفاً بوق نزنید!
دامون رشیدزاده
پشت چراغ قرمز ایستاده‌اید و منتظر سبز شدن چراغ راهنما هستید اما هنوز در کمتر از کسری از ثانیه پس از سبز شدن چراغ ماشین‌ها بدون هیچ دلیل مشخص شروع به بوق زدن می‌کنند. در حالی که هر شخصی با کمترین دانش درباره رانندگی می‌داند که شروع به حرکت سریعترین خودروهای جهان هم حداقل یکی دو ثانیه زمان نیاز دارند. اما چرا با وجود دانستن این ماجرا توسط اکثر رانندگان بازهم این بوق‌ها ادامه دارد رازی سر به مهر است. البته کارکرد بوق در فرهنگ رانندگی ایران به اینجا ختم نمی‌شود. از کارکردهای دیگر بوق استفاده آن در احوالپرسی‌های روزمره است. ایران تنها کشوری در جهان است که بوق زدن همراه با دست تکان دادن به عنوان نوعی احوالپرسی شناخته می‌شود. این موضوع وقتی شکل عجیب‌تری به خود می‌گیرد که رانندگان خودروهای سنگین با آن بوق‌های گوش خراش در شهرها با هم احوالپرسی می‌کنند.
از دیگر کارکردهای پرکاربرد بوق استفاده از آن به عنوان فحش و بد و بیراه است. این موضوع با طول زمان بوق رابطه‌ای مستقیم دارد و هر چه طول زمان بوق بیشتر باشد نشان دهنده خشم بیشتر راننده و احتمالاً رکیک‌تر بودن نوع فحش‌هاست.
کاربرد واقعی بوق
این‌ها تنها تعدادی از کاربردهای مهم بوق در فرهنگ رانندگی ایران است. اما واقها کاربرد اصلی بوق در وسایل نقلیه چیست؟ بوق نوعی وسیله هشدار در مواقع خطر است. طبق قانون بسیار از وسایل نقلیه مانند کامیون‌ها، قطارها، کشتی‌ها و … ملزم به داشتن بوق هستند. بوق به این وسیله‌ها کمک می‌کند که در هنگام خطر بتوانند با ایجاد صدا دیگران را از خطر آگاه کنند. تمامی خودروها طبق قوانین راهنمایی و رانندگی باید به بوقی با صدای ۱۱۲ دسیبل مجهز باشند. اما مشکل در اینجاست که رانندگان ما احساس می‌کنند استفاده بی وقفه از بوق هنگام رانندگی هم یک الزام است. در حالی که بوق زدن بی جا یک نوع تخلف محسوب می‌شود. حتی بوق زدن چه بی جا و چه به جا در بسیار از مکان‌ها مانند اطراف بیمارستان‌ها نیز یک تخلف است.
بوق در قوانین رانندگی
علیرغم اینکه تمامی این موارد در قوانین راهنمایی و رانندگی ما ذکر شده اما نه از سوی پلیس و نه از سوی رانندگان این قوانین جدی گرفته نمی‌شود. صدای گوش خراش بوق‌های عجیب و غریب روی خودروها و به خصوص موتور سیکلت ها باعث شده آرامش مردم در خیابان‌ها به شدت ضایع شود. فرهنگ بوق آنچنان در فرهنگ رانندگی ما رسوخ کرده که حتی در مراسم سنتی عروسی که قطعاً پیش از اختراع اتوموبیل وجود داشته است هم بوق نقش اصلی را ایفا می‌کند. به واقع باید گفت هیچ وسیله‌ای مانند بوق در خودرو مورد توجه ما ایرانی‌ها قرار نگرفته است. این که چگونه می‌توان بوق زدن بی جا را چگونه می‌توان از فرهنگ رانندگی ایرانی‌ها حذف کرد سوالی است که هنوز هیچ پاسخی برای آن عنوان نشده است. آجین شدن بوق در گوشت و پوست رانندگی ما باعث این شده حذف آن کار آسانی نباشد. شاید خنده دار به نظر برسد اما در مواقعی حتی دیده شده که راننده‌ای بوق خودرواش از کار افتاده همانند راننده‌ای که ترمز خود را از دست داده به شدت دچار اضطراب و استرس شده است.
راهکارها
شاید اولین راهکار برای از بین رفتن این فرهنگ غلط اجرای صحیح و سفت و سخت قانون باشد. پیش از این در مطلبی درباره آلودگی‌های صوتی خودروها هم گفتیم که با وجود قوانین مشخص پلیس به دلیل نداشتن وسیله‌ای مشخص برای تعیین میزان صدای تولید شده خودروها به واقع نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد اما در مورد بوق این ماجرا صادق نیست زیرا صدای بوق کاملاً قابل تشخیص است و پلیس می‌تواند حداقل در چارراه ها رانندگان متخلف را جریمه کند. در کنار این آموزش صحیح به رانندگان هم نقش مهمی در کاهش این تخلف دارد. در هر حال مانند بسیاری مسائل آزاردهنده دیگر امیدواریم روزی فرهنگ استفاده صحیح از بوق نیز جایگزین وضعیت فعلی شود.
