مشکل اصلی صنایع دستی اصفهان، نبود شرایط مناسب برای صادرات است

خدیجه توسلی دینانی

فیروزه کوبی یکی از معدود رشته‌های صنایع دستی است که سابقه تاریخی چندانی نداشته و در حال حاضر هم تولید محدودی دارد و همین امر باعث گردیده تا فیروزه کوبی آنگونه که باید شناخته نشده باشد هر چند که زیبایی و گیرایی یک محصول خوب صنایع دستی را با خود دارد.

قدمت فیروزه کوبی به حدود ۷۰ سال قبل می‌رسد و در آن زمان صنعتگری بنام «یوسف حکیمان» معروف به محمدرضا در مشهد کار فیروزه کوبی بر روی زینت آلاتی نظیر دستبند، گل سینه، گوشواره را شروع کرد و حدود ۲۰ سال بعد این صنعت توسط صنعتگر دیگری به نام «حاج داداش» از مشهد به اصفهان برده شد. در حال حاضر صنعت دستی فیروزه کوبی فقط در اصفهان رایج و صنعتگران شاغل در این رشته نیز همچون تولید آن محدود است.

در اصفهان فیروزه کوبی صرفنظر از جواهرات در ظروفی مانند بشقاب، لیوان، کاسه و گلاب پاش و… نیز مورد استفاده قرارمی گیرد.

یک فرآورده فیروزه کوب اعم از زیور آلات و یا ظروف عبارت از شیئی است مسی، برنجی، نقره‌ای و یا برنزی که ذرات و قطعات ریز سنگ فیروزه بر قسمتهایی از سطوح آن به فرم موزاییک در کنار هم نشانده شده و به این ترتیب جلوه‌ای خاص به آن بخشیده می‌شود.

– لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید. چگونه وارد عرصه صنایع دستی شدید؟ از چه زمانی در این حوزه آغاز به فعالیت کرده‌اید و چه اساتیدی در این مسیر راهنمای شما بوده‌اند؟

حمیدرضا عاشق الحسینی هستم، سال ۸۵ به عنوان شاگرد وارد بازار کار شدم و نزد آقای علی درویشی مشغول کار شدم، در شروع کار علاقه‌ای به کار مسگری نداشتم و برای کسب درآمد وارد این عرصه شدم.

حقوق دریافتی من ۷۰۰۰ تومان بود و در آن زمان هیچگونه تجربه و آشنایی با مس نداشتم. اوایل کار از استاد خود پرسیدم که چقدر باید کار کنم تا گلدان سازی را یاد بگیرم، گفتند ۳ تا ۴ سال. اما من مدت ۳ ماه تمام کار را فرا گرفتم. آن زمان اوضاع مالی خوبی نداشتم که دستگاه بخرم بنابراین تصمیم گرفتم که شبها از همسایه کناری دستگاههایش را اجاره کنم و با درآمدی که از کار شبها به دست آوردم توانستم سه ورق خریداری کنم و کار خود را شروع کنم. مایه اولیه و اصلی کار من با این سه ورق شروع شد من تولید گلدان را در مغازه اجاره‌ای کناری شروع کرده بودم. پس از آنکه آقای درویشی متوجه شدند گفتند بیا برای خودم کار کن، قسمتی از مغازه خود را به مدت یکسال به من اجاره دادند و همه گلدان‌های ساخته شده توسط من را هم می‌خریدند کارهای آقای درویشی به خاطر تمیزی هم فروش خوبی داشت و هم گرانتر بود. بنابراین من همه تولیداتم را یکجا به ایشان می فروختم و یکسال به همین منوال کار کردم و از ساعت ۸ صبح تا ۳ نصف شب کار می‌کردم تا اینکه توانستم سرمایه‌ای به دست آورم. کم کم به فکر تولید قابلمه مسی یک تکه افتادم آن زمان چندتکه تولید می‌شد ما برای این محصول قالب تمام کردیم و پرس کردیم. تولید قابلمه‌های چندتکه آن زمان روزی ۳۰ عدد بود اما به روش ما روزی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ عدد تولید می‌کردیم. دراین زمان بود که علاقه زیادی به این کار پیدا کردم و کار را گسترش دادم و بعد از آن فعالیتم را علاوه بر مسگری در زمینه فیرزه کوبی، ملیله، برنج و خاتم به طور جدی دنبال کردم و پس از آن پیشرفتم به حدی بود که به مرحله اشتغالزایی هم در استان رسیدم.

چه کسانی شما را در این مسیر یاری نمودند؟

در زندگیم هیچ کس به من کمک نکرده است و تنها تلاش و پشتکار خودم باعث پیشرفت در کارم گردیده است. من در کودکی پدرم را از دست دادم حتی عمو یا پدربزرگی نداشتم که در طول این سالها به آنها تکیه کنم و حمایتم کنند یا به واسطه وجود آنها اعتبار کسب کنم. از ابتدا شاگردی کردم و با تلاش فراوان و انجام کار درست توانستم اعتماد کسب کنم و در این بخش سرمایه گذاری کنم. تنها آقای علی درویشی در ابتدا تجربیاتی را در اختیار من قرار دادند.

در مورد مجموعه فعالیتهای خود در زمینه صنایع دستی توضیحی بفرمایید؟

مجموعه ما با عنوان نگین نقش جهان سازنده انواع صنایع دستی مسی، برنجی، ملیله، فیروزه کوبی و خاتم کاربردی و تزئینی است با نشان معتبر حمیدرضا حسینی.

این مجموعه کلی با ۳۰۰ نفر نیروی ثابت در بخشهای مس، برنج، ملیله، فیروزه کوبی و خاتم مشغول فعالیت است و حدود ۹۰۰ نفر در قسمتهای دیگر که شامل نیروهای قلمزن، شبکه زن، اره بر، سفیدگر، خم کار، چکش کار، پرس زن، فرچه گر و … مشغول فعالیت می‌باشند و تعدادی کارگر ساده مسوول بسته بندی و مونتاژکاری محصولات هستند و ما هر چیزی که در بازار متقاضی داشته باشد آمادگی تولید آن را داریم.

اعتقادی که من در طول این سالها داشته‌ام این است که انسان پس از برآورده شدن نیازهای اولیه خودش، باید به دنبال تلاش و کوشش برای رفع نیازهای دیگران باشد به همین خاطر من زمینه‌های اشتغالزایی بسیاری از جوانان را فراهم کردم. در همین راستا برای زندانیان، در زندان کارگاه زدم، در اصفهان هم حدود ۱۵ کارگاه دارم.

– به عنوان یک استاد کار توصیه شما به کسانی که می‌خواهند فیروزه کوبی را یاد بگیرند چیست؟

توصیه من به جوانانی که می‌خواهند در زمینه فیروزه کوبی فعالیت کنند این است که تنها با تلاش و پشتکار و امید به خداوند می‌توانند قله‌های موفقیت را یکی یکی پشت سر گذارند.

-آیا کشوری در سطح جهان هست که رقیب هنر فیروزه کوبی ما باشد؟

در دنیا هیچ کس رقیب کار فیروزه کوبی ایران نیست.

– آیا هنر فیروزه کوبی بازاری را برای جذب توریست ایجاد کرده است؟

بله چون فیروزه کوبی در بین صنایع دستی دیگر خیلی زیباتر و جذابتر است. من خودم بیشتر وقتم را در فروشگاه فیروزه کوبی سپری می‌کنم. توریست‌ها هم عاشق فیروزه کوبی هستند به خاطر اینکه هنر زیبا و جذابی است.

–مشکل اصلی شما در صنایع دستی و هنر فیروزه کوبی چیست؟

مشکل اصلی صنایع دستی ایران از جمله هنر فیروزه کوبی عدم شرایط مناسب برای صادرات این صنایع است اگر این مشکل با همت مسئولین ما حل شود مشکلات موجود در صنایع دستی کشور و هنر فیروزه کوبی نیز حل خواهد شد.