هجرت امام خمینی از عراق به پاریس

سرمقاله نوشته : مدیر مسئول

«هجرت» در زندگی بشر و پیشرفت علوم و پیدایش تمدن‌ها، نقش تعیین‌کننده‏ای داشته و دارد. اسلام به عنوان آخرین دین الهی در ابعاد مختلف، مسئله هجرت را مطرح کرده و بر آن پای فشرده است. قرآن در بیش از ۱۴ آیه با تعابیر مختلف دستور به هجرت داده است. گاهی با لحن ملامت می‏گوید: «مگر سرزمین خدا گسترده نبود؛ چرا دست به هجرت نزدید؟» گاهی پاداش بزرگ آن را گوشزد می‌کند و می‏فرماید: «اَلَّذینَ امَنوُا وَهاجَرُوا وَجاهَدُوا فی سَبیلِ اللّه‏ِ بِاَمْوالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَهً عِنْدَ اللّه‏ِ وَاوُلئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ»؛ «آنان که ایمان آوردند و هجرت کردند و با اموال و جان‌های خود در راه خدا جهاد کردند، درجه بزرگ‌تری نزد خدا دارند و آن‌ها رستگارند.» از دیدگاه قرآن کسی که در راه خدا هجرت کند نقاط امن فراوان گسترده‏ای در زمین می‏یابد: «وَمَنْ یُهاجِرْ فی سَبیلِ اللّه‏ِ یَجِدُ فِی الاَْرْضِ مُراغَما کَثیرا وَسَعَهً…»؛ «آنکه در راه خدا هجرت کند موضع‌های بسیار وسیعی در زمین می‏یابد» رهبر و بنیانگذار جمهوری اسلامی ‌ایران، حضرت امام خمینی(ره)، که در عراق و تبعید به سر می‌بردند تحت فشار حکومت ایران و عراق قرار گرفتند تا یا از مبارزات خود کوتاه بیایند یا از عراق بیرون بروند و در واقع همه دست به دست هم داده بودند تا ایشان را محدود کنند. در سال ۱۳۵۷، وقتی که نهضت اسلامی ‌مردم ایران به رهبری امام خمینی به اوج خود رسیده بود، رژیم شاه پس از آنکه از سکوت امام ناامید شد، دست به فعالیت‌های سیاسی برای محدود کردن ایشان یا اخراج ایشان از عراق زد. به همین جهت رژیم عراق، منزل ایشان را در نجف محاصره کرد و رفت و آمد‌ها کنترل و محدود شد. امام که به هیچ وجه حاضر به ترک مبارزه نبودند، بر اساس تعالیم قرآنی تصمیم به مهاجرت از عراق به سمت سوریه گرفتند؛ اما به علت تیرگی روابط عراق و سوریه، قرار شد که از طریق کویت عازم سوریه شوند. با آنکه جهت ورود به کویت، ویزا صادر شده بود، پس از رسیدن به مرز کویت، مقامات دولت کویت دستور جلوگیری از ورود ایشان به خاک کویت را صادر کردند. امام شب را در بصره گذراندند و تصمیم گرفتند به پاریس هجرت کنند. به هنگام هجرت به پاریس در پیامی‌ به ملت ایران، دلایل این هجرت را چنین بیان کردند: «اکنون که من به ناچار باید ترک جوار امیرالمؤمنین علیه‌السلام را نمایم و در کشورهای اسلامی‌ دست خود را برای خدمت به شما ملت محروم که مورد هجوم همه‌جانبه اجانب و وابستگان به آنان هستید، باز نمی‌بینم و از ورود به کویت با داشتن اجازه، ممانعت نموده‌اند، به سوی فرانسه پرواز می‌کنم. پیش من مکان معینی مطرح نیست؛ عمل به تکلیف الهی مطرح است. مصالح عالیه اسلام و مسلمین مطرح است. ما و شما، امروز که نهضت اسلامی‌ به مرتبه حساسی رسیده است، مسئول هستیم. اسلام از ما انتظار دارد.» به این ترتیب، عصر روز ۱۴ مهر ماه ۱۳۵۷ امام و همراهان به بغداد منتقل شده و روز بعد، هجرتی تاریخی را در راه رضای خدا انجام دادند و در آنجا پس از توقفی کوتاه در پاریس در دهکده‌ای به نام «نوفل لوشاتو» اقامت کردند. اقامت ایشان در فرانسه برخلاف تصور رژیم شاه، باعث تسریع در انقلاب شد و هر روز سیل خبرنگاران و عکاسان و … به دیدار امام می‌شتافتند؛ به طوری که این دهکده کوچک به کانون مهم‌ترین اخبار جهان تبدیل شد و این هجرت بنای پیروزی نهضت امام را رقم زد و پس از چند ماه منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد؛ چرا که این مهاجرت برای خدا و در راه خدا بود.
در مدت اقامت چهار ماهه امام در پاریس، نوفل لوشاتو مهم‌ترین مرکز خبری جهان بود و مصاحبه‏های متعدد و دیدارهای مختلف امام دیدگاه‌های ایشان را در زمینه حکومت اسلامی ‌و هدف‌های آتی نهضت برای جهانیان بازگو می‏کرد.
به این ترتیب جمع بیشتری از مردم جهان با اندیشه و قیام ایشان آشنا شدند و از همین‌جا بود که بحرانی‏ترین دوران نهضت را در ایران رهبری
کردند.