چگونه از شخصیت خود محافظت کنیم؟(۲)

در قسمت پیشین به آسیب‌های شخصیتی انسان اشاره کردیم. در این قسمت به لوازم و مقدمات کسب شخصیت می‌پردازیم که عبارتند از:
۱-صبوری
نخستین عامل کسب شخصیت در انسان
صبر و شکیبایی، به‌ویژه در هنگام بحران‌ها و مشکلات است. اگر انسان بتواند هنگام خشم و غضب و در انواع فراز و فرودهای زندگی خویشتندار باشد، از شخصیت والایی برخوردار خواهد شد. ایستادگی، چه در هنگام بحران‌های فردی و اجتماعی چه در انجام وظایف و چه در مقابله با کج‌رویها و انحرافات در حقیقت همان شجاعت به شمار می‌آید.
۲-کم‌هزینه و پربازده بودن
بزرگی و مناعت طبع، جلوگیری از خواهش‌ها و زیاده‌طلبی‌های نفسانی، بسنده کردن به امکانات کم و بازدهی بسیار، سرمایه و ثروتی است که انسان را به جایگاه بلند و شخصیت رفیع می‌رساند.
۳-پرهیزکاری و مراقبت از خود
هنگام آزمون‌های زندگی و شبهات و دوراهی‌ها شخصیت آدمی‌نمایان می‌شود. ورع و پرهیزکاری در چنین مواقعی به عنوان سپر محسوب می‌شود که باورها و ارزش‌های انسان را محافظت می‌کند.
۴-خشنودی و رضایت
تسلیم امر خدا بودن و رضایت به داده‌های او پرهیز از گلایه، شکوه و نالیدن بی‌جا، بهترین همراه و همنشین آرامش‌بخش برای کسب شخصیت و سربلندی است.
۵-علم و دانایی
بهترین میراث گرانبها که از اولیای الهی، علمای حقیقی و افراد باشخصیت به انسان می‌رسد و در نتیجه انسان را به درجات بالای شخصیتی می‌رساند، علم و دانش است.
۶-رعایت ادب
زیبایی هر روزه و تازه‌به‌تازه شخصیت انسان بستگی به رعایت ادب در هر امری و در تعامل با دیگران دارد. در صورت رعایت نکردن ادب شخصیت انسان در جامعه به شدت دچار آسیب می‌شود.
۷-فکر و اندیشه
فکر و اندیشه، آیینه شفافی است که اگر منابع آن یعنی قرآن، جهان، انسان و حقایق هستی با آن دیده شود، آدمی را به تکامل و کسب شخصیت انسانی والا می‌رساند.
۸-رازداری
خردمندان سینه خود را صندوق حفاظت از اسرار خود می‌کنند تا به این وسیله بتوانند از گوهر شخصیت خود محافظت کنند و از گزند بدخواهان در امان بمانند.
۹-گشاده‌رویی
تبسم و خوشرویی به همراه سیرت زیبا وسیله ای است که محبت همگان را به سوی انسان جلب و به او شخصیتی جذاب (کاریزما) می‌بخشد.
۱۰-تحمّل و بردباری
انسان با تحمل و بردباری می‌تواند عیوب خود و دیگران را به گونه‌ای بپوشاند که گویی این عیوب در قبری دفن شده و به هیچ وجه آن قبر شکافته نمی‌شود. در نتیجه شخصیتی را کسب می‌کند که هم برای خود و هم برای دیگران قابل اطمینان و آرامش‌بخش خواهد بود.
۱۱- مسالمت با دیگران و پرهیز از خودپسندی
صلح و آشتی با دیگران و پرهیز از خودپسندی
خودستایی و خودبزرگ‌بینی می‌تواند کاستی‌ها و معایب را از چشم‌ها دور داشته و حرمت انسان‌ها را محفوظ نگه دارد.
۱۲-صدقه
کمک به تهیدستان، به فکر دیگران بودن بخشش و در جمع افراد خیّر قرار گرفتن برای کسب رضایت الهی، بهترین راه درمان دردهای خود و جامعه است و موجب احساس شخصیت در انسان و نزد جامعه عامل محبوبیت و سربلندی انسان می‌شود.
۱۳-سازه‌های شخصیت انسان
تک‌تک اعمال ما، کوچک و بزرگ، چه فردی و چه اجتماعی، چه آشکار و چه پنهان، شخصیت حقیقی ما را می‌سازد و در آینده، در قبر و قیامت نصب العین ما خواهد بود.
۱۴-بصیرت در بحران‌های سیاسی و اجتماعی
در وسط میدان بودن و چشم فتنه را درآوردن و در عین حال احتیاط و دقت و مواظبت از این که دشمن نتواند از انسان سوء‌استفاده کند و در نوع گفتار، رفتار و موضع‌گیری‌های او راهی برای نفوذ پیدا کند، سخت‌ترین و قوی‌ترین نمایش شخصیت است.
(با الهام از حکمت‌های ۱تا ۸ نهج البلاغه)