عوامل انسجام خانواده(۲)
هدف اساسى دین اسلام، تربیت انسانها و تامین سعادت بشر در تمام ابعاد وجودی، در تمام مراحل زندگى است. پیامبران الهى به ویژه پیامبر اسلام، براى این هدف مقدس مبعوث شده و در این راه نهایت سعى خود را مبذول داشته است و در انجام این ماموریت، به نیازها، ویژگىها و علایق فطرى بشر به عنوان یک اصل مسلّم توجه فراوان داشته است. خداوند متعال براى تربیت افراد بشر، کانون پر مهر خانواده را بهترین محیط تربیتى انسان قرار داده است. به همین جهت دستورات تربیتى اسلام و فرهنگ حیات بخش اهل بیت، دقیقاً در راستاى پرورش فطرى انسانها، تدوین شده است. برای رسیدن به این مهم دستوراتی به عنوان عوامل ترقی و انسجام خانواده ها از طریق قرآن کریم و ائمه دین به ما رسیده است، که توجه به آن عوامل خانواده هارا از آفات بیمه کرده و بی توجهی به آن سقوط و فروپاشی خانواده هارا در پی دارد. اینک به بررسى برخی عوامل انسجام و استحکام خانواده، در پرتو قرآن کریم و سیره و سخنان اهل بیت مى پردازیم.
ایجاد فضای عاطفی ارتباطات کلامی : نقش سازنده ارتباط کلامی و گفتگو و دیالوگ بین افراد خانواده را هیچ صاحب رأیی نمی تواند انکار کند و این گونه ارتباط نیز انواع و اقسام متعددی دارد که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می گردد:
گفتگوهای محبت آمیز
یکى از راههاى استحکام بنیان خانواده، توجه به ارتباط کلامى است. سخنان عاطفى و بهره گیرى از کلمات دلنشین و خطابهاى شایسته و محبت آمیز، مخاطب را جذب مىکند. خواسته یا ناخواسته از گوینده راضى شده،و در دلش نوعى احساس محبت نسبت به او ایجاد مىشود.
اگر در خانوادهاى مرد یا زنی با عبارات زیبا و دلپذیر همسرش را صدا کند، علاوه بر این که به فرزندان چگونه سخن گفتن را مىآموزد، در قلب او جایگاه ویژهاى خواهد یافت.
امیرمؤمنان مىفرماید: «أجملوا فی الخطاب تسمعوا جمیل الجواب»؛ زیبا سخن بگویید تا سخن زیبا بشنوید. خطابهاى ملاطفت آمیز و دلربا، روح را نوازش داده و همسر و فرزندان و دیگر افراد خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد. بعضى از عبارات، آن قدرزیبا هستندکه هرگز تا آخر عمر فراموش نمى شوند. رسول گرامى اسلام با توجه به این نکته فرمودند: «قول الرّجل للمراه إنّى احبّکِ لایذهب من قلبها ابدا»؛ مردى که به زنش بگوید: من ترا دوست دارم، (اثر این سخن هرگز از دل زن بیرون نمى رود). اساسا مرد و زن مسلمان باید زبان خویش را به سخن نیک عادت دهند، زیرا انسان فطرتا از عبارتهاى جذاب و پرمهر استقبال میکند و نسبت به انسانهاى نیکو سخن، در دل احساس محبت مىنماید.
سلام کردن
طبق آموزشهاى اسلام، سلام کردن با صداى رسا و واضح و با آهنگى عاطفى و جذاب، موجب تقویت روابط بین زن و شوهر و سایر افراد خانواده خواهد شد. سلام با لحنى عاطفى، کینهها را از بین برده، روحیه را تقویت کرده و دلها را به هم نزدیک مىنماید. سلام دادن به جمع خانواده و به ویژه زن و شوهر به یکدیگر، نشاط آور و فرح بخش است. امام صادق علیه السلام فرمود: «یسلم الرجل اذا دخل علی اهله»؛ وقتى شوهر به خانه وارد مىشود، باید به اعضاى خانواده (به ویژه همسرش) سلام کند.
صدا کردن با بهترین نام
صدا کردن همسر با نامى که بیشتر دوست دارد، در ایجاد انس و الفت در میان زوجین تاثیر به سزایى خواهد داشت. پیامبر گرامى اسلام توصیه فرموده اند که براى افزایش مهر و صفا در میان مسلمانان، همدیگر را با نام زیبا و محترمانه صدا بزنند: «ثلاث یصفین ود المرء لاخیه المسلم یلقاه بالبشر اذا لقیه و یوسع له فى المجلس اذا جلس الیه و یدعوه باحب الاسماء الیه»؛ سه چیز دوستى و محبت، صفا و صمیمیت را در میان دو مسلمان تقویت مىکند؛ هنگام ملاقات، با خوشرویى و چهرهاى گشاده برخورد کند؛ اگر مىخواهد در کنار او بنشیند برایش جا باز کند؛ به بهترین نامى که دوست دارد او را صدا بزند.
