عوامل انسجام خانوده (۳)

اظهار علاقه و ابراز محبت
در روایت است که: «ان لاهل الجنه اربع علامات وجه منبسط و لسان لطیف و قلب رحیم و ید معطیه». مومن ۴ نشانه دارد: اول چهره گشاده است؛ این چهره گشاده هم نشانه الفت است هم نشانه مهر و محبت. زن و شوهر باید با وجه منبسط و چهره باز با هم برخورد کنند. زوج جوانى که با هم پیمان زناشویى می‏بندند معمولا بر مبناى علاقه درونى و عشق پاکى است که به یکدیگر دارند. اما آنچه در اسلام تاکید شده و بنیان خانواده را تقویت مى‏کند و محبت و الفت را میان زوج جوان افزایش مى‏دهد، اظهار و ابراز آن است. امام صادق‏ علیه‌السلام مى‏فرماید: «اذا احببت رجلاً فاخبره بذلک فانه اثبت للموده بینکما»؛ هرگاه شخصى را دوست داشتى، دوستى خود را به او اعلام کن؛ زیرا این عمل انس و الفت را بین شما پایدارتر می‌کند.
مشورت کردن
مشورت کردن، یکی از شیوه‌های پسندیده قرآنی است. این عمل موجب می‌شود تا انسان از افکار دیگران استفاده کند و از اندیشه‌ها و افکار جدیدی که خود به آن نرسیده، بهره گیرد.عقل‌ها مر عقل را یاری دهد مشورت ادراک و هشیاری دهدخداوند متعال در قرآن سوره‌ای را به همین نام اختصاص داده و بارها به مشورت با اهل فن سفارش کرده است. از جمله در سوره آل عمران می‌فرماید: «وَ شَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ». در کارهای خود با آنان مشورت کن. برای نمونه درباره امور خانه و خانواده، مشورت با همسر از امور پسندیده به شمار می‌آید. در روایتی آمده که پیامبر(ص) فرمود: «با زنانتان در امور مربوط به دخترانتان مشورت کنید.»رایزنی با همسر و فرزندان در امور خانواده علاوه بر حکمت فوق، نشانه علاقه و احترام به افکار دیگران و تلطیف فضای خانواده و در تقویت ارتباطات خانوادگی کاملا مؤثر است.
استقبال و بدرقه و دلجویی
خانواده برای انسان کانون آرامش و راحتی است. مرد و پدر خانواده که بیرون از منزل با انواع مشکلات درگیر است و با ناملایمات فراوانى برخورد مى‏کند، دوست دارد هنگام برگشتن ‏به خانه کسى از او دلجوئى کند، حرف دلش را بشنود و با سخنان آرامش‌بخش خود، مرهم دردهاى انباشته دل او باشد. دلش مى‏خواهد هنگامى که در منزل را باز مى‏کند، کسى با چهره‏اى گشادهلبى خندان و لحنى عاطفى از او استقبال کند و آنچه را در دست دارد، با تکریم از او تحویل بگیرد و آن کس جز همسر صالح و مهربان یا فرزندان دلسوز و قدرشناس او فرد دیگرى نخواهد بود. در این صورت چنین زن و افراد خانواده از دوستان خدا هستند و پاداش بزرگى خواهند داشت.
تهیه مخارج
مرد به عنوان مدیر خانواده، مسئولیت فراهم کردن وسایل مورد نیاز از قبیل خوراک و پوشاک و… اعضاى خانواده را بر عهده دارد. در این مورد اگر مرد با ایمان وظیفه خویش را درباره به دست آوردن روزى حلال و پاکیزه به خوبى‏ انجام دهد، مقامی بس بلند در پیشگاه خداوند متعال کسب خواهد کرد. او با این عمل خود علاوه بر ایفای نقش خود در مدیریت خانه، رضایت خداوند و همسر و فرزندانش را جلب می‌کند و در تقویت پیوند زناشویی و انسجام خانواده گام برمی‌دارد. در آیات قرآن این عمل پسندیده از شیوه‌های مردان خدا و پیامبران الهی محسوب می‌شود:در داستان سفر حضرت موسی به همراه خانواده‌اش به ناحیه مصر، قرآن می‌فرماید: موسی به خانواده‌اش گفت: اندکی صبر کنید که من آتشی می‌بینم؛ شاید شعله‌ای از آن را برای شما بیاورم یا به وسیله این آتش راه را پیدا کنم.
خدمت به خانواده و یاری رساندن به کدبانوی خانه، دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند، نیازهای زندگی را برطرف می‌سازد و به فرزندان نیز درس عشق و محبت و خدمتگزاری می‌آموزد. امام صادق(ع) فرمودند: «الکاد علی عیاله من حلال کالمجاهد فى سبیل ‏الله»؛ مرد تلاشگرى که براى تهیه روزى حلال و مشروع براى خانواده‏اش مى‏کوشد، مانند مجاهدى است که در راه خدا جهاد مى‏کند. امام رضا علیه‌السلام نیز فرمودند: کسى که از فضل و عنایت پروردگار به دنبال روزى حلال مى‏رود به اندازه‏اى که مخارج خانواده خود را تامین کند، از رزمنده‏اى که در راه خداوند متعال جهاد مى‏کند، پاداش افزون‌ترى دارد.از نمونه‌های بارز خدمت به خانواده که از وظایف شرعی مرد نیز محسوب می‌شود، تأمین مخارج خانواده از راه حلال است.
هدیه دادن
ابراز علاقه و محبت زن و شوهر به همدیگر راه‌های مختلفی دارد که یکی از زیباترین روش‌های آن هدیه دادن به یکدیگر است.
قرآن در مواردی از این شیوه مهرآور سخن گفته است و گاهی به آن ترغیب می‌کند و از هدیه مناسب مرد به زنی که می‌خواهد از آنان جدا شود، سخن گفته است. هدیه در جلب محبت تأثیر فراوان دارد. رسول خدا در روایتی می‌فرماید: مردی که داخل بازار شود و تحفه‌ای بخرد و به خانواده‌اش برساند ثوابش معادل با عمل کسی است که نیاز گروهی از مستمندان را رفع کرده باشد.